Αναπτύξεις «θανάτου» της φύσης στη Χερσόνησο Ακρωτηρίου

Παραµόρφωση και καταστροφή της Χερσονήσου Ακρωτηρίου, και ιδιαίτερα του διεθνούς ενδιαφέροντος υδροβιότοπου της περιοχής, καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, µε την πηγή του κακού να εντοπίζεται, κατά κύριο λόγο, στις ανεξέλεγκτες οικιστικές, επιχειρηµατικές και άλλες αναπτύξεις. 

Μια αρνητική εξέλιξη, η οποία συντελείται µε την ανοχή και τις ευλογίες της κυβέρνησης και των αρµόδιων Αρχών και Υπηρεσιών, παρά τις προειδοποιήσεις που έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται από Οργανώσεις οι οποίες ασχολούνται συστηµατικά και σε επιστηµονική βάση µε την προστασία των σηµαντικών βιότοπων της Κύπρου.

Του Χρήστου Χαραλάµπους

Σε πρόσφατη επίσκεψή του στην Κύπρο ο περιφερειακός διευθυντής του BirdLife Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας, Μάρτιν Χάρπερ, κατέγραψε τα περιβαλλοντικά θέµατα τα οποία προκύπτουν σε περιοχές που ελέγχονται από τις Βρετανικές Βάσεις και τις επείγουσες προκλήσεις που αντιµετωπίζει ιδιαίτερα η περιοχή του διεθνούς σηµασίας υδροβιότοπου Ακρωτηρίου. Μέσα από τις άκρως ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις και επισηµάνσεις του κρούει τον κώδωνα του κίνδυνου και θέτει προ των ευθυνών της κάθε αρµόδια Αρχή.

«Γνώριζα εδώ και καιρό γι’ αυτή τη διαβόητη ανάπτυξη δίπλα από τη Λίµνη Ζακακίου, αλλά ήταν συγκλονιστικό όταν επισκέφτηκα την περιοχή και είδα το καζίνο και, ίσως πιο σηµαντικό, τη γύρω οικιστική ανάπτυξη: να µεταµορφώνουν το τοπίο της Χερσονήσου του Ακρωτηρίου µε την απώλεια ζωτικών βιοτόπων για είδη όπως το Μαυροφάλκονο, την αυξηµένη ζήτηση νερού σε µια ήδη πιεσµένη περιοχή από άποψης νερού και την αναπόφευκτη αύξηση της ενόχλησης στην άγρια ζωή», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μάρτιν Χάρπερ.

Καθώς τελειώνει το πρώτο έτος της δεκαετίας του ΟΗΕ για την Οικολογική Αποκατάσταση, η επίσκεψή του στην Κύπρο ήταν, όπως αναφέρει, µια έγκαιρη υπενθύµιση για τις τεράστιες προκλήσεις που αντιµετωπίζουν πολλοί εταίροι του BirdLife σε όλη τη Μεσόγειο. Πρέπει, όπως τονίζει, «να βρούµε τρόπους να σταµατήσουµε την καταστροφή, να προστατεύσουµε τα καλύτερα και να αποκαταστήσουµε τα υπόλοιπα».

Αναφερόµενος στην κατάσταση που επικρατεί γενικότερα στην περιοχή της Μεσογείου σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη συµπεριφορά, ο περιφερειακός διευθυντής του BirdLife επισηµαίνει ότι «κάθε χρόνο θηρεύονται, παγιδεύονται ή δηλητηριάζονται παράνοµα σχεδόν 25 εκατοµµύρια πουλιά», χαρακτηρίζοντας την Κύπρο ένα από τα µελανά σηµεία.

Όταν επισκέφθηκε την Κύπρο το 2017, όπως σηµειώνει, τα επίπεδα παράνοµης παγίδευσης είχαν φτάσει στο υψηλότερο σηµείο όλων των εποχών. Η συντονισµένη προσπάθεια που έγινε από τις Βρετανικές Βάσεις και Οργανώσεις όπως το BirdLife Cyprus, οι CABS και η RSPB, οδήγησε στη µείωση κατά 90% του αριθµού πουλιών που θανατώθηκαν το 2020.

«Αυτό είναι ένα σηµαντικό επίτευγµα και δείχνει τι µπορεί να επιτευχθεί, ειδικά όταν συνδυάζεται µε εκστρατείες ευαισθητοποίησης. Ωστόσο, όπως µε τα περισσότερα προβλήµατα παράνοµης θανάτωσης πουλιών, δεν µπορούµε να επαναπαυόµαστε ούτε στιγµή».

Αναπτυξιακό σχέδιο Lady’s Mile και προστασία της περιοχής

Έντονα υποδεικνύεται η ανάγκη για ένα στρατηγικό σχέδιο προστασίας του πλούτου των πουλιών που διαβιούν και αναπαράγονται στην περιοχή του Ακρωτηρίου. Ιδιαίτερα για το αναπτυξιακό σχέδιο της παράκτιας λωρίδας που αναµένεται να γίνει στις αρχές του τρέχοντος έτους, τονίζει ότι αυτό θα πρέπει «να είναι άρτιο, ώστε να υποστηρίζει τους περιβαλλοντικούς στόχους της προστατευόµενης περιοχής» που πλαισιώνει τη µεγαλύτερη αλυκή της Κύπρου, η οποία φιλοξενεί εµβληµατικά είδη πουλιών όπως τα φλαµίνγκο.

Όλο και περισσότεροι ντόπιοι και ξένοι τουρίστες, όπως διαπίστωσε κατά την επιτόπια επίσκεψή του ο Μάρτιν Χάρπερ, επισκέπτονται το Lady’s Mile ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς µήνες, επισηµαίνοντας ωστόσο ότι ο χωµατόδροµος και οι χώροι στάθµευσης κοντά στα εστιατόρια, που επεκτείνονται χωρίς καθόλου σχεδόν περιορισµούς, «καταστρέφουν τον παράκτιο βιότοπο µε σοβαρές συνέπειες για ορισµένα από τα πιο απειλούµενα είδη πουλιών και χελωνών που φωλιάζουν στην περιοχή». Αναφερόµενος στο νέο αναπτυξιακό σχέδιο για την περιοχή, τονίζει ότι αυτό θα πρέπει να περιλαµβάνει ένα «πραγµατικά περιβαλλοντικά βιώσιµο σχέδιο για τη διαχείριση των επισκεπτών στο Lady’s Mile».

Ο περιφερειακός διευθυντής του BirdLife παρ’ όλα αυτά εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόοδο που σηµειώθηκε για την αποκατάσταση του Λιβαδιού Ακρωτηρίου, µια τοποθεσία που έχει επωφεληθεί από δύο χρηµατοδοτήσεις από το Darwin Initiative.

Με την αύξηση της βόσκησης (από 30 σε 150 αγελάδες) το λιβάδι έχει επεκταθεί, ωφελώντας είδη όπως η «Πελλοκατερίνα» που επέστρεψε στην περιοχή. «Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν για να µη χάσουµε όλα όσα πετύχαµε, κτίζοντας εξαιρετικές σχέσεις µε την αγροτική κοινότητα», σηµειώνει, εκφράζοντας την ελπίδα ότι «η σύναψη µιας συνεχιζόµενης συµφωνίας για τη διαχείριση της περιοχής, που θα υποστηρίζεται από ένα νέο αγρο-περιβαλλοντικό µέτρο, θα είναι ένας τρόπος για να εκπληρωθούν οι δυνατότητες της περιοχής».

Καταλήγοντας, ο Μάρτιν Χάρπερ υποδεικνύει ότι όπως πολλά µέρη της Ευρώπης έτσι και η Κύπρος χρειάζεται απεγνωσµένα ένα εναλλακτικό οικονοµικό µέλλον, το οποίο κινείται µακριά από το καταστροφικό µοντέλο που εξαρτάται από την ταχύτατη επέκταση «γκρίζων» υποδοµών. Ένα µοντέλο που θα αγκαλιάζει τις αναδυόµενες παγκόσµιες και περιφερειακές δεσµεύσεις για αποκατάσταση της φύσης και απαλλαγή της οικονοµίας από τις εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα και θα στηρίζει επιχειρήσεις που νοιάζονται για το περιβάλλον και επενδύουν στη φύση, γιατί «η ευηµερία µας και η επιβίωσή µας εξαρτάται εν τέλει από την υγεία του φυσικού κόσµου».

Νομοθεσία – χάδι για την παράνομη θανάτωση πουλιών

Στιγματίζοντας τα γεγονός ότι τον προη­γούμενο χρόνο η Βουλή αποδυνάμωσε τη νομοθεσία που αφορά στην καταπολέμηση της παράνομης θανάτωσης πουλιών, μειώ­νοντας μεταξύ άλλων τις ποινές για 14 προ­στατευόμενα μη θηρεύσιμα είδη (τα οποία τυχαίνει να είναι αυτά που θέλουν περισ­σότερο οι παγιδευτές) στο ένα δέκατο αυτού που ήταν (από €2000 σε €200), ο Μάρ­τιν Χάρπερ υποδεικνύει ότι αυτό δικαίως προκάλεσε δημόσια κατακραυγή, η οποία, εκτός των άλλων, εκφράστηκε και σε υπό­μνημα που παρέδωσε πριν από λίγες μέρες το BirdLife Cyprus στην Πρόεδρο της Βου­λής, το οποίο υπογράφουν 14.000 περίπου πολίτες που ζητούν την ακύρωση αυτής της τροποποίησης.

Από την άλλη, επισημαίνει το γεγονός ότι η Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων (η οποία είναι η αρμόδια Αρχή για την επι­βολή του νόμου σε μία από τις χειρότερες περιοχές για παγίδευση πουλιών, το Κάβο Πύλα) δεν ακολούθησε το παράδειγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και έχει διατηρή­σει αυστηρές ποινές για τους παρανομού­ντες.

Ταυτόχρονα, όμως, εκφράζει και την ανησυχία του για το ότι ακόμα υπάρχει ζή­τηση στην κατανάλωση αμπελοπουλιών και «επομένως πρέπει να είμαστε σε εγρήγορ­ση, να διατηρήσουμε τα επίπεδα επιβολής του νόμου για να αποτρέψουμε την αύξηση της παράνομης θανάτωσης, προσπαθώντας παράλληλα να βρούμε νέους τρόπους να αλλάξουμε τις στάσεις και τις συμπεριφορές των ανθρώπων».

Είναι απογοητευτικό, όπως τονίζει, το πόση προσπάθεια πρέπει να καταβληθεί για την αντιμετώπιση της παράνομης θανάτω­σης πουλιών, ειδικά όταν υπάρχουν τόσες άλλες πιεστικές ανησυχίες, όπως η ανεξέλε­γκτη και σαφώς μη βιώσιμη ανάπτυξη.