Ανατολίτικο παζάρι για επέκταση της συµφωνίας µε την Hermes

Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου

Ανατολίτικο παζάρι βρίσκεται σε εξέλιξη για τη συµφωνία µεταξύ του κράτους και της Hermes Airports για τη διαχείριση των αεροδροµίων Λάρνακας και Πάφου.

Η κυβέρνηση και η διαχειρίστρια εταιρεία κατέληξαν σε προκαταρκτική συµφωνία για επέκταση της σύµβασης κατά 5,5 χρόνια, δηλαδή µέχρι το 2036. Ωστόσο για να τεθεί σε εφαρµογή απαιτείται η εξασφάλιση σχετικής έγκρισης από την Κοµισιόν, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα προκύψει ζήτηµα κρατικών εγγυήσεων.

Στα πλαίσια αυτά οι δύο πλευρές αναζητούν φόρµουλα για επίλυση διαφορών που έχουν προκύψει σε τέσσερα θέµατα (βλέπε κάτω), καθώς εκτιµάται ότι σε διαφορετική περίπτωση θα είναι πολύ δύσκολη η εξασφάλιση της έγκρισης της Κοµισιόν. Μάλιστα για το σκοπό αυτό η κυβέρνηση πλήρωσε ήδη 95 χιλ. ευρώ για αγορά υπηρεσιών από οικονοµικό σύµβουλο, ενώ έχει καταθέσει αίτηµα στην Επιτροπή Οικονοµικών της Βουλής για την αποδέσµευση ακόµη 190 χιλ. ευρώ. Επίσης, έχουν ανατεθεί καθήκοντα σε τεχνικούς που διορίστηκαν από το Υπουργείο Μεταφορών, καθώς και σε νοµικούς συµβούλους που διορίστηκαν από τη Νοµική Υπηρεσία.

Σηµειώνεται ότι η συζήτηση για επέκταση της συµφωνίας ξεκίνησε µετά την αδυναµία της εταιρείας να εξασφαλίσει χρηµατοδότηση για υλοποίηση της συµβατικής της υποχρέωσης, η οποία αφορά την υλοποίηση της δεύτερης φάσης υποδοµών. Το κόστος υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ.

Αυτός φαίνεται ότι είναι ο λόγος που συµφωνήθηκε η επέκταση της σύµβασης, ώστε να δηµιουργηθούν οι προϋποθέσεις για χρηµατοδότηση του έργου. Για να αποφευχθεί όµως ο κίνδυνος αυτό να κριθεί ως κρατική ενίσχυση από την Κοµισιόν, αναζητήθηκαν αντισταθµιστικά µέτρα. Έτσι, άνοιξε η συζήτηση για τις αποζηµιώσεις τις οποίες λαµβάνει η εταιρεία από το κράτος λόγω του παράνοµου αεροδροµίου της Τύµπου.

Επισηµαίνεται ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία έχει εκφράσει εκ πρώτης όψεως «έντονες επιφυλάξεις σχετικά µε τους µέχρι σήµερα χειρισµούς εκ µέρους του Υπουργείου Μεταφορών και ως προς τη διαφαινόµενη παράταση της Συµφωνίας Παραχώρησης κατά 5,5 χρόνια», όπως αναφέρεται σε σχετική έκθεση. Υπέδειξε µάλιστα ότι «η επέκταση µιας τέτοιας, τεράστιου οικονοµικού οφέλους, Συµφωνίας Παραχώρησης είναι σε κάθε περίπτωση προβληµατική και επιτρέπεται µόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και υπό αυστηρές προϋποθέσεις». Ακόµη, υπέδειξε ότι «η Συµφωνία Παραχώρησης δεν προβλέπει επέκταση της διάρκειάς της ως αντιστάθµισµα σε οικονοµικές απαιτήσεις της εταιρείας». Μάλιστα η Ελεγκτική Υπηρεσία προχώρησε σε αυστηρές συστάσεις προς το Υπουργείο Μεταφορών για να «εφαρµόζει τις πρόνοιες της Συµφωνίας Παραχώρησης και να λειτουργεί µε γνώµονα το δηµόσιο συµφέρον, το οποίο στην προκειµένη περίπτωση δεν φαίνεται να διασφαλίζεται».

Αποζηµιώσεις λόγω του αεροδροµίου της Τύµπου

Η Hermes λαµβάνει αποζηµιώσεις από το κράτος λόγω της λειτουργίας του παράνοµου αερολιµένα της Τύµπου, στη βάση της συµφωνίας η οποία συνοµολογήθηκε κατά την ανάθεση της σύµβασης. Για την περίοδο 2006 – 2014 πήρε αποζηµιώσεις ύψους 45,6 εκατ. ευρώ, ενώ για την περίοδο 2015 – 2017 υπάρχει προκαταρκτική συµφωνία για αποζηµιώσεις ύψους 23 εκατ. ευρώ. Ωστόσο η Ελεγκτική Υπηρεσία έφερε ένσταση, υποστηρίζοντας ότι το ποσό είναι φουσκωµένο. Έτσι ζητήθηκε γνωµάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα και το θέµα παραµένει σε εκκρεµότητα εδώ και πέντε χρόνια. Εν τω µεταξύ, η εταιρεία απέκοψε και συνεχίζει να κατακρατά ποσό ύψους 30 εκατ. ευρώ περίπου, δηλαδή 7 εκατ. ευρώ περισσότερα απ’ ό,τι προβλέπεται από την προκαταρτική συµφωνία, καθώς θεωρεί ότι χωρίς επικύρωση της συµφωνίας δικαιούται να κατακρατά ποσό που, σύµφωνα µε τις δικές της θέσεις, µπορεί να στηρίξει σε µελλοντική δικαστική διένεξη. Σε περίπτωση που εγκριθεί από την ΕΕ η επέκταση της σύµβασης, θα διαγραφεί η ρήτρα για αποζηµιώσεις λόγω Τύµπου.

 

Υλοποίηση της δεύτερης φάσης υποδοµών

Με βάση το συµβόλαιο που υπάρχει, η διαχειρίστρια εταιρεία έπρεπε να είχε προχωρήσει ήδη στην υλοποίηση της δεύτερης φάσης των υποδοµών στα αεροδρόµια Λάρνακας και Πάφου. Μάλιστα για το θέµα υπάρχει απόφαση διαιτησίας στην οποία προσέφυγε η εταιρεία. Παρά ταύτα, τον Αύγουστο του 2021 η εταιρεία έστειλε επιστολή στο Υπουργείο Μεταφορών «για τη µη δυνατότητα εξασφάλισης χρηµατοδότησης» του έργου που αναµένεται να ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ. Αυτός φαίνεται ότι είναι ο λόγος που συµφωνήθηκε η επέκταση της σύµβασης κατά 5,5 χρόνια, δηλαδή µέχρι το 2036. Σηµειώνεται ότι σύµφωνα µε έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, το συµβόλαιο το οποίο υπάρχει µεταξύ του κράτους και της διαχειρίστριας εταιρείας των αεροδροµίων «δεν προβλέπει επέκταση της διάρκειάς της ως αντιστάθµισµα σε οικονοµικές απαιτήσεις της εταιρείας». Μάλιστα, έχει εκφράσει εκ πρώτης όψεως «έντονες επιφυλάξεις σχετικά µε τους µέχρι σήµερα χειρισµούς εκ µέρους του Υπουργείου Μεταφορών και ως προς τη διαφαινόµενη παράταση της Συµφωνίας Παραχώρησης».

Μονοµερείς αποκοπές για ισχυριζόµενες υπερπληρωµές

Η εταιρεία ισχυρίστηκε ότι λόγω λανθασµένης πρακτικής που εφάρµοζε επί σειρά ετών, πραγµατοποίησε υπερπληρωµές στο µεταβλητό Τέλος Παραχώρησης µέσω υπερεκτιµηµένων αεροναυτικών εσόδων και προχώρησε µονοµερώς στην αποκοπή ποσού ύψους 15 εκατ. ευρώ. Το θέµα εξετάστηκε από τη Νοµική Υπηρεσία, η οποία επεσήµανε πως στο συµβόλαιο υπάρχει ρήτρα µε βάση την οποία η οποιαδήποτε αµφισβήτηση πρέπει να εγερθεί εντός 28 ηµερών. Ως εκ τούτου, προστίθεται στη γνωµάτευση, «η παράλειψη της εταιρείας να προβεί σε συµφιλίωση λογαριασµών, ως η υποχρέωσή της, δεν µπορεί να της προσδίδει επιπρόσθετα δικαιώµατα και να της επιτρέπει τη διεκδίκηση αµφισβητούµενων ποσών πέραν της προβλεπόµενης χρονικής περιόδου». Η Νοµική Υπηρεσία κατέληξε στο ότι η εταιρεία δεν δικαιούται να διεκδικεί ποσά τα οποία θεωρεί ότι έχουν καταβληθεί λανθασµένα, µετά την παρέλευση του χρονικού διαστήµατος το οποίο καθορίζεται στη συµφωνία και ως εκ τούτου η ∆ηµοκρατία, συµβατικά, δεν οφείλει να επιστρέψει τα ποσά που εσφαλµένα έχουν καταβληθεί.

Αποζηµιώσεις για τα µέτρα του κορονοϊού

Η διαχειρίστρια εταιρεία των αεροδροµίων ζητά αποζηµιώσεις για τα µέτρα του κορονοϊού. Συγκεκριµένα, επικαλείται όρο της σύµβασης και ζητά αποζηµιώσεις λόγω διαφοροποίησης του κόστους του έργου και συνεπώς των εξόδων ή/και εσόδων της εταιρείας, επικαλούµενη τους περιορισµούς που τέθηκαν από τα υπουργικά διατάγµατα, τα οποία απαγόρευαν ή/και περιόριζαν την αεροπορική κίνηση από και προς τους αερολιµένες Λάρνακας και Πάφου, καθώς και τη χρήση των αερολιµένων από το επιβατικό κοινό, τους εργαζοµένους, τους επισκέπτες και άλλους και τα οποία -σύµφωνα µε την εταιρεία- είχαν δραστικά επηρεάσει τη λειτουργία των αερολιµένων. Σηµειώνεται ότι το αίτηµα της εταιρείας εξετάστηκε από την Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ), αλλά απορρίφθηκε. Παρά ταύτα, παραµένει σε εκκρεµότητα και φαίνεται ότι θα αποτελέσει ένα από τα µέτρα τα οποία θα περιληφθούν στο πακέτο της συµφωνίας για επέκταση της σύµβασης κατά 5,5 χρόνια. ∆ηλαδή η εταιρεία θα αποποιηθεί το δικαίωμά της να διεκδικήσει δικαστικά ή µε άλλον τρόπο αποζηµιώσεις λόγω της πανδηµίας