Αναβάθμιση της ΔΕΑ σε Επιτροπή Αλήθειας

Του Αχιλλέα Δημητριάδη*

Με αφορµή την κηδεία στο χωριό Μάραθα των 14 Τ/κ παιδιών που δολοφονήθηκαν το 1974 από Ε/κ φανατικούς, επαναφέρω την πρότασή µου για αναβάθµιση της ∆ιερευνητικής Επιτροπής Αγνοουµένων (∆ΕΑ) σε µια Επιτροπή Αλήθειας. […]

Κάθε φορά που επανέρχονται γεγονότα που σηµάδεψαν την κυπριακή ιστορία, αφήνοντας πίσω τους αθώα θύµατα ή ακούµε για τους αγνοούµενους, η τύχη των οποίων παραµένει άγνωστη, σκέφτοµαι ποια είναι η ευθύνη µας. Πιστεύω ότι πρέπει να κάνουµε περισσότερα για την αλήθεια.

Η τουρκική εισβολή το 1974 και σε µικρότερο βαθµό οι διακοινοτικές συγκρούσεις το 1963 έχουν προκαλέσει τεράστιο ανθρώπινο πόνο. Η διακρίβωση της τύχης των αγνοουµένων και παράδοση των λειψάνων για ταφή ήταν ανθρωπιστικό θέµα αλλά δυστυχώς παρασύρθηκε από τις πολιτικές σκοπιµότητες. […]

Το έργο της ∆ΕΑ να βρίσκει λείψανα αγνοουµένων έχει γίνει όλο και πιο δύσκολο. Οι καταχωρήσεις στη ∆ΕΑ αφορούν πάνω από 2000 αγνοούµενα άτοµα. Υπάρχουν ακόµη 810 Ε/κ και 218 Τ/κ που δεν έχουν ταυτοποιηθεί και οι πληροφορίες για αυτούς είναι πολύ περιορισµένες.

Οι προσπάθειες δεν έχουν επιφέρει τα επιθυµητά αποτελέσµατα. Μόνο περίπου οι µισοί αγνοούµενοι έχουν ταυτοποιηθεί και τελεστεί από τους συγγενείς η ταφή που αρµόζει.

Μπορούµε να κάνουµε κάτι, ενώ ακόµη οι στενοί συγγενείς βρίσκονται στη ζωή; Μπορούµε να αναβαθµίσουµε τη ∆ΕΑ σε µια Επιτροπή Αλήθειας;

Η Ευρωπαϊκή Σύµβαση Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων δηµιουργεί θετική υποχρέωση για τα κράτη για διεξαγωγή αποτελεσµατικής έρευνας για τους αγνοουµένους. Οι συγγενείς έχουν το δικαίωµα να µάθουν την τύχη των αγαπηµένων τους. Τα κράτη έχουν την υποχρέωση να διεξάγουν έρευνα και να ενηµερώσουν. Μάλιστα η µη πληροφόρηση των συγγενών µπορεί να συνιστά απάνθρωπη µεταχείριση.

Στη Βαρνάβα κ.α. V Τουρκίας και στην 4η ∆ιακρατική Προσφυγή Κύπρος V Τουρκίας, το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων µε αποφάσεις του διαπίστωσε παραβιάσεις από την Τουρκία για την καθυστέρηση στη διερεύνηση της τύχης των αγνοουµένων και στην παροχή πληροφοριών στους συγγενείς.

[…] Υπάρχει τώρα µεγάλη πίεση για ορθές πληροφορίες για ενδεχόµενους τόπους ταφής και δυστυχώς οι µάρτυρες απλώς πεθαίνουν. Έτσι εγείρεται το ερώτηµα εάν µια Επιτροπή Αλήθειας πάνω στο µοντέλο της Νοτίου Αφρικής ή της Κολοµβίας θα µπορούσε να δηµιουργηθεί για την Κύπρο µε την αναβάθµιση της ∆ΕΑ.

Πώς µπορεί όµως να γίνει αυτό νοµικά; Υπάρχουν 3 βήµατα. Το πρώτο είναι να τροποποιηθούν οι Όροι Εντολής, το δεύτερο να τροποποιηθεί ο Περί Αποδείξεως Νόµος Κεφ. 9 και το τρίτο να δηµιουργηθούν εσωτερικοί κανονισµοί σχετικά µε την ασυλία.

Η τροποποίηση των όρων εντολής θα επιτρέψει την ανεµπόδιστη και άµεση πρόσβαση σε ολόκληρο το νησί. Θα επεκτείνει τη δυνατότητα της Επιτροπής Αλήθειας να διερευνά και να διαπιστώνει τα γεγονότα, αλλά δεν θα έχει δυνατότητα να αποδώσει ατοµική ευθύνη.

Η τροποποίηση του Νόµου Περί Αποδείξεως Κεφ. 9 θα καθορίσει ότι η µαρτυρία στην Επιτροπή Αλήθειας δεν θα είναι αποδεκτή σε ποινικές, αστικές ή διοικητικές διαδικασίες.

Θα πρέπει τέλος να υιοθετηθούν οι εσωτερικοί κανόνες της Επιτροπής Αλήθειας έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι οι µάρτυρες αποδέχονται ευθύνη, δηλώνουν µεταµέλεια και δίδουν πληροφορίες που να τους επιτρέπουν την ασυλία.

Εµφανώς αυτό είναι µια απλή ανάλυση και ήδη ο Μη Κυβερνητικός Οργανισµός «Truth Now» εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση. Συµµερίζοµαι τον ανείπωτο πόνο των συγγενών πεσόντων και αγνοουµένων. Πολλοί από αυτούς όµως φεύγουν χωρίς να ξέρουν, χωρίς τον ελάχιστον αποχαιρετισµό, µια σωστή ταφή. Θέλει η Κύπρος µια Επιτροπή Αλήθειας η οποία µε αντάλλαγµα την ασυλία θα µπορεί να έχει πληροφορίες από τους εµπλεκοµένους προς όφελος των συγγενών; […] Η προσπάθεια, µε πλήρη σεβασµό στους συγγενείς, είναι να αρχίσει µια δηµόσια συζήτηση στο κατά πόσο µια Επιτροπή Αλήθειας είναι πιθανότητα. […]

Λοιπόν, εσείς πού είστε σε αυτό το δίληµµα; ∆ικαιοσύνη ή Αλήθεια;

* Νοµικός

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy