Ανδρέας Καραγιάν: Αν δεν είσαι ευάλωτος δεν λες αλήθειες

Συναντήσεις/ Ορίζοντας/ Φωτογραφία: Γιώργος Σαββινίδης

Ανδρέας Καραγιάν: Αν δεν είσαι ευάλωτος δεν λες αλήθειες

Ο Αντώνης Γεωργίου συναντά τον Ανδρέα Καραγιάν με αφορμή την έκδοση του Πέμπτου βιβλίου του καινούργιου του μυθιστορήματος που συμπληρώνει την Πενταλογία μου.

Στο Πέμπτο βιβλίο  γίνεται τελικά  η «απόσταξη» των εμπειριών του ήρωα.

Τι σε συγκινεί στη ζωγραφική και τι στη συγγραφή;

Δεν διαχωρίζω τη ζωγραφική μου από τη συγγραφή μου είναι και τα δυο εκφράσεις της δικής μου εμπειρίας στη ζωή.  Η Τέχνη μου, και η συγγραφή μου, είναι καθαρά ερωτική και πολιτική. Με την ευρύτερη και επαναστατική έννοια του ερωτισμού. Για μένα η ζωή είναι μια  grand όπερα. Το ωραίο  είναι  ότι όσο μεγαλώνεις το καταλαβαίνεις αυτό το θέατρο, το απολαμβάνεις σαν παράσταση, αλλά είσαι και παρατηρητής,  δεν είσαι πλέον ο ηθοποιός του δράματος. Έτσι έφτιαχνα τη δική μου «Μυθολογία» και δίχως αυτή τη «Μυθολογία» δεν θα μπορούσα να φτιάξω την ζωγραφική μου και τη συγγραφή μου.

Προσπάθησα και με τη γραφή να είμαι αληθινός και ακριβής στην περιγραφή μου χωρίς περισσές φιοριτούρες.

Το λογοτεχνικό σου ύφος, η γραφή σου πόσο επηρεάστηκε από το γεγονός ότι είσαι ζωγράφος;

Η ζωγραφική είναι μια πορεία προς την αλήθεια με το να ζωγραφίζω ένα αντικείμενο το παρατηρώ με κάθε λεπτομέρεια,  βρισκω τις αλήθειες του έτσι ακριβώς  προσπάθησα και με τη γραφή να είμαι αληθινός και ακριβής στην περιγραφή μου χωρίς περισσές φιοριτούρες.  Και στις δυο περιπτώσεις και στη ζωγραφική μου και στη συγγραφή μου γίνομαι ευάλωτος. Η αλήθεια είναι ευάλωτη. Αν δεν είσαι ευάλωτος δεν λες αλήθειες!

Γενικά ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές βρίσκεις ανάμεσα στον ζωγράφο και συγγραφέα Ανδρέα Καραγιάν;

Θυμάμαι δυο σημαντικά πράγματα που αφορούν τον ζωγράφο αλλά τελικά και τον συγγραφέα Καραγιάν. Ο καθηγητής μου στη Σχολή Καλών Τεχνών έλεγε ότι φέρω επάνω στη μύτη μου ένα αρχαίο ελληνικό άγαλμα (γυμνό βέβαια) και δεν βλέπω τίποτε άλλο, αλλά και με προέτρεπε  επίσης να ζωγραφίζω ότι έβλεπα, έστω και αν ήταν  άσχημο (ένα  μοντέλο  ας πούμε) επειδή «ότι ζωγραφίζεις το ερωτεύεσαι» μου έλεγε.  Όντως και τα δυο αυτά σημαντικά στοιχεία ενώνουν τον ζωγράφο και συγγραφέα Ανδρέα Καραγιαν γιατί είναι διάχυτα στο έργο του. Επίσης η ρύση της κριτικού τέχνης Ελένης Βακαλό ότι μέσα μου ρέουν δυο αίματα, το άκρως αισθησιακό Φοινικικό από τη μεριά της μητέρας μου και το Ελληνικό από τον πατέρα μου που δίνει το μέτρο.

Με τα βιβλία μου προσπαθώ να επικοινωνήσω με τον άλλο και να τον κάνω να δει τα πράγματα από μια άλλη σκοπιά. Αυτός είναι άλλωστε και ο ρόλος της Τέχνης.

Τι είναι το Πέμπτο βιβλίο; Ή «συνέχεια» των προηγουμένων βιβλίων ή ένα είδος σύνοψης και επιλόγου;

Το Πέμπτο Βιβλίο συμπληρώνει την Πενταλογία μου, την ολοκληρώνει αλλά συνάμα γίνεται το κλειδί για την μνήμη και τον χρόνο. Η μυθιστορηματική αυτοβιογραφία μου άρχισε να γράφεται το 2003. Απλώνεται σε πέντε τόμους ένα σύνολο σχεδόν 1000 σελίδων (όσες και ο «Πόλεμος και Ειρήνη» το βιβλίο του Τολστόι που σημάδεψε την εφηβεία μου). Είναι  ένα μεγάλο καλειδοσκόπιο όπου παρελαύνουν χαρακτήρες, ιστορίες, έρωτες, τέχνη και όλα αυτά μέσα από την πορεία αναζήτησης καλλιτεχνικής και ερωτικής ταυτότητας  ενός νέου ανθρώπου ούτε ομοφυλόφιλου, ούτε ετεροφυλόφιλου. Ο ήρωας του βιβλίου  μου είναι πέρα από τον μύθο του σεξουαλικού προσανατολισμού. Στο Πέμπτο βιβλίο  γίνεται τελικά  η «απόσταξη» των εμπειριών του. Με τα βιβλία μου προσπαθώ να επικοινωνήσω με τον άλλο και να τον κάνω να δει τα πράγματα από μια άλλη σκοπιά. Αυτός είναι άλλωστε και ο ρόλος της Τέχνης.

Γράφοντας αυτά τα βιβλία αναγκαστικά έζησες ξανά τα χρόνια που πέρασαν. Τι κρατάς από αυτά τα χρονια και υπάρχουν κάποια γεγονότα που θα προτιμούσες να είχες αποφύγεις;

Όντως γράφοντας τα βιβλία μου έχω «Ξανακερδίσει τον Χαμένο Χρόνο» όπως λέει και ο αγαπημένος μου συγγραφέας ο Μαρσέλ Προυστ. Περιγράφω τα πιο σημαντικά κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα που χαρακτηρίζουν  το δεύτερο ήμισυ του 20 αιώνα και την αρχή του 21. Ένα ταξίδι που αρχίζει  από την  Κύπρο του ’40 και 50’, την belle époque της αποικιοκρατικής Λευκωσίας, και συνεχίζεται στην Αθήνα των ’60s, στο Λονδίνο των Παιδιών των Λουλουδιών των ΄70s, ακολουθεί  μετά η πτώση του Τείχους στο Βερολίνο, και η μαγευτική ζωή στην  Αλεξάνδρεια, πριν και μετά  την επανάσταση, και κλείνω με τα σύγχρονα γεγονότα της Κύπρου των δεκαετιών 80 και 90 μέχρι σήμερα. Το βιβλίο μου δεν είναι ιστορικό αλλά τα ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα που ζει ο αφηγητής επιδρούν στην δική του πορεία προς αυτογνωσία.

Τι κρατώ από αυτά τα χρόνια; Ανακάλυψα ότι υπάρχουν  μέσα μου πτυχές σκοτεινές μυστηριώδεις τις οποίες, ευτυχώς, ελέγχω  με την τέχνη, επίσης ότι η  κάθε μας πράξη είναι και μια πολιτική πράξη, όπως είπε και ο Μαρκούζε, και ότι πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι και αδέκαστοι. Και τελικά το πιο σημαντικό έμαθα να γελώ με τα πάντα. Ακριβώς ένας «Άκρατος Γέλωτας» για τη ζωή! Τελικά  δεν μετανιώνω για τίποτα. Αν ξαναερχόμουν την ιδία ζωή θα ήθελα να ζήσω. Ναι μεν ζούσα τα πάθη μου αλλά είμαι και Αιγόκερως, ένα  πολύ στιβαρό ζώδιο που αναγεννιέται από τις στάχτες του.

Ανακάλυψα ότι υπάρχουν  μέσα μου πτυχές σκοτεινές μυστηριώδεις τις οποίες, ευτυχώς, ελέγχω  με την τέχνη, επίσης ότι η  κάθε μας πράξη είναι και μια πολιτική πράξη, όπως είπε και ο Μαρκούζε, και ότι πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι και αδέκαστοι

Με την ολοκλήρωση της πενταλογίας κλείνει ένας κύκλος στη συγγραφική σου δραστηριότητα. Έχεις υπόψη σου κάτι άλλο για τη συνέχεια;

Αγαπητέ μου στις 11 Ιανουάριου του 2023 έγινα 80 χρονών, δηλαδή έφτασα στην ωραιότερη ηλικία μου και έχω μπροστά ένα ολόκληρο κόσμο που πρέπει να ανακαλύψω. Έτσι ίσως γράψω ακόμη μια ΝΕΑ …Πενταλογία! Βασικά άρχισα τώρα να γραφώ μια σειρά με γενικό τίτλο «Παραμύθια και άλλες Ιστορίες» που αναφέρεται σε πρόσωπα στους πίνακες μου. Ο πρώτος τίτλος: «H ιστορία του Πρίγκιπα που ερωτεύτηκε  την Πριγκίπισσα με το γαλάζιο παγώνι» και αναφέρεται σε έναν πίνακα με μια πριγκίπισσα με ένα παγώνι που είχα ζωγραφήσει έφηβος στο Γυμνάσιο και τον ανακάλυψα να κρέμεται στο τοίχο του ράφτη στο χωριό της γιαγιάς μου και όντως ο ράφτης ήταν τόσο όμορφος όσο και ένας πρίγκιπας!