Ανδρέας Παπακωνσταντίνου: Τα προβλήματα δεν μπορούν να επισκιάσουν τα τεράστια οφέλη της εφαρμογής του ΓεΣΥ

Του Ειρηναίου Πίττα

 

• «Στόχος το πρώτο τρίμηνο να ενταχθούν και οι υπηρεσίες αποκατάστασης και ανακουφιστικής»

 

• «Δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα ένταξης και άλλων ιδιωτικών ΤΑΕΠ στο ΓεΣΥ»

 

• «Με προτεραιότητα θα εξεταστεί η έλλειψη παθολόγων σε ορεινές απομακρυσμένες περιοχές»

 

 Είκοσι και πλέον μήνες μετά την 1η Ιουνίου 2019 και το Γενικό Σύστημα Υγείας έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας. Πολίτες και επαγγελματίες υγείας το έχουν αγκαλιάσει σε μεγάλο βαθμό, παρά τα προβλήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν. Ο διευθυντής του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, μιλά στην « Κυριακάτικη Χαραυγή» για τις προσπάθειες του Οργανισμού προς επίλυση των θεμάτων που αντιμετωπίζονται, τις εκκρεμότητες που απομένουν για ολοκλήρωση του Συστήματος και την καίρια σημασία που έχει ένα καλά οργανωμένο Σύστημα σε συνθήκες πανδημίας.

 

• Βρισκόμαστε 20 μήνες μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ. Τι αδυναμίες εντοπίστηκαν;

Είναι γενικά αποδεκτό ότι παρουσιάστηκαν πολύ λιγότερες αδυναμίες από αυτές που ο περισσότερος κόσμος ανέμενε. Σας θυμίζω ότι ακόμη και παραμονές της έναρξης λειτουργίας του ΓεΣΥ, κάποιοι έλεγαν ότι θα έπρεπε να αναβληθεί η έναρξη με το πρόσχημα ότι δεν θα λειτουργούσε το λογισμικό ή ότι θα κατέρρεε οικονομικά το σύστημα και αρκετά άλλα. Είκοσι μήνες μετά αποδείχθηκε ότι το κράτος πήρε τη σωστή απόφαση να προχωρήσει στη βάση των καθορισμένων χρονοδιαγραμμάτων. Βεβαίως και υπήρξαν κάποια προβλήματα, όμως όχι τέτοια που να επισκιάσουν τα τεράστια οφέλη της εφαρμογής του ΓεΣΥ. Αρκετά μάλιστα από τα προβλήματα που προέκυψαν είτε επιλύθηκαν, είτε δρομολογήθηκε η αντιμετώπισή τους. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι θέματα όπως η εξοικείωση των παρόχων με το λογισμικό σύστημα, η εγγραφή δικαιούχων στο Σύστημα, η διαχείριση ηλεκτρονικού φακέλου, η εξεύρεση προσωπικού ιατρού από τους δικαιούχους, η ενημέρωση δικαιούχων, το ύψος αμοιβών ιατρικών πράξεων, ο εμπλουτισμός του καταλόγου φαρμάκων και αναλωσίμων (κατάλογος Ζ) είναι κάποια από τα θέματα που έτυχαν διαχείρισης και υπήρξε σημαντική πρόοδος. Χωρίς να παραγνωρίζουμε ότι υπάρχουν πολλά άλλα που επιβάλλεται να γίνουν, τα πρώτα βήματα στέφθηκαν με επιτυχία, κάτι που μας δίνει μεγάλη αισιοδοξία για το μέλλον.

 

• Τα οικονομικά του Συστήματος είναι βιώσιμα;

Το ΓεΣΥ είναι ένα οικονομικά βιώσιμο Σύστημα για το λόγο ότι οι συμφωνίες που προβαίνει ο Οργανισμός με τους παρόχους είναι στα πλαίσια των οικονομικών του δυνατοτήτων. Αναμφίβολα, τα οικονομικά του ΓεΣΥ έχουν πληγεί από την πανδημία, η οποία δεν μπορούσε να προβλεφθεί. Υπήρξε απώλεια εσόδων περίπου €270 εκ. Όμως το Σύστημα παραμένει βιώσιμο και αναμένεται να συνεχίσει έτσι, νοουμένου βέβαια ότι οι προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών για τους ρυθμούς ανάκαμψης της οικονομίας τα επόμενα χρόνια θα επαληθευτούν. Σύντομα θα προβούμε και στην εκπόνηση αναλογιστικής μελέτης από τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, με την οποία έχουμε συνάψει συνεργασία.

 

• Πώς αξιολογείτε την ένταξη των τελευταίων παρόχων στο Σύστημα; 

  \Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τους νοσηλευτές, φυσιοθεραπευτές, κλινικούς ψυχολόγους, κλινικούς διαιτολόγους και οδοντιάτρους. Αναμένουμε ότι σύντομα θα υπάρξει ενδιαφέρον και από τους λογοπαθολόγους και τους εργοθεραπευτές, αφού πρώτα δοθούν κάποιες διευκρινίσεις. Μέχρι σήμερα έχουν παραληφθεί 1.408 αιτήσεις, εκ των οποίων οι 849 έχουν διεκπεραιωθεί.

 

Αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν των πιο πάνω, συνεχίζεται η εγγραφή ιατρών στο Σύστημα, κάτι που μας χαροποιεί, αφού αυτό αυξάνει τις επιλογές των δικαιούχων.

 

• Θα γίνουν περαιτέρω διαπραγματεύσεις για ένταξη κι άλλων ΤΑΕΠ ιδιωτικών νοσηλευτηρίων;

Έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία διαβούλευσης με τα ΤΑΕΠ των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων. Προς το παρόν,  πέραν των ΤΑΕΠ του ΟΚΥπΥ, από την 1/1/2021 συμμετέχει και το ΤΑΕΠ του νοσηλευτηρίου Mediterranean στη Λεμεσό. Η οικονομική πρόταση του Οργανισμού εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι, γι’ αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα ένταξης και άλλων ιδιωτικών ΤΑΕΠ στο ΓεΣΥ. Σημειώνω όμως ότι ειδικά στις υπηρεσίες ΤΑΕΠ το πρόβλημα είναι περισσότερο ποιοτικό παρά ποσοτικό. Συμφωνήσαμε και με τον ΟΚΥπΥ, αλλά και με το νοσηλευτήριο Mediterranean, ότι στο άμεσο μέλλον θα καθορίσουμε ποιοτικά κριτήρια, τόσο όσο αφορά στη στελέχωση και εξοπλισμό όσο και στους χρόνους ανταπόκρισης – εξυπηρέτησης των ασθενών από τα ΤΑΕΠ.

 

• Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις με τα κέντρα αποκατάστασης;

Έχουν γίνει κάποιες διερευνητικού χαρακτήρα επαφές. Θα ξεκινήσουμε σύντομα εντατικές διαβουλεύσεις με στόχο το πρώτο τρίμηνο να ενταχθούν και οι υπηρεσίες αποκατάστασης και ανακουφιστικής. Με την ένταξή τους θα ολοκληρωθεί πλήρως το πακέτο υπηρεσιών του ΓεΣΥ, όπως προβλέπεται από το σχετικό Νόμο.

 

• Πώς αξιολογείτε το θεσμό του προσωπικού γιατρού;

Επενδύουμε πολλά στο θεσμό του προσωπικού ιατρού, αφού μέσω αυτού ενισχύεται η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, που αποτελεί τον κύριο πυλώνα πρόληψης, σωστής διαχείρισης των χρόνιων ασθενειών και αποφυγής ανεξέλεγκτων δαπανών σε επίπεδο δευτεροβάθμιας. Βλέπουμε ότι με την πάροδο του χρόνου τα πράγματα βελτιώνονται, παρ’ όλο που υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι έχουν μειωθεί δραματικά τα παράπονα από τους δικαιούχους που αφορούν στους προσωπικούς ιατρούς. Επίσης, βλέπουμε ότι το ποσοστό παραπομπών από προσωπικούς ιατρούς στους ειδικούς ιατρούς έχει μειωθεί σημαντικά, από 66% σε 39%,  ενώ το ποσοστό των παιδιάτρων είναι ακόμη πιο χαμηλό, από 36% σε 20%. Από τα πιο πάνω εξάγεται το συμπέρασμα ότι οι προσωπικοί μας ιατροί στην πλειονότητά τους άρχισαν να ανταποκρίνονται επιτυχώς στον πολυσύνθετο ρόλο τους. Το Δ.Σ. του Οργανισμού πρόσφατα έχει λάβει αποφάσεις με σκοπό την περαιτέρω βελτίωση του συγκεκριμένου θεσμού.

 

• Παρατηρείται έλλειψη παθολόγων σε ορεινές απομακρυσμένες περιοχές. Οι λόγοι φαίνεται να είναι κυρίως οικονομικοί. Υπάρχει κάποιο σχέδιο για παροχή κινήτρων σε γιατρούς σε αυτές τις περιοχές;

Είναι κάτι που θα πρέπει σύντομα να εξετάσουμε. Βασική αρχή του ΓεΣΥ είναι η ισότιμη πρόσβαση, οπότε είναι κάτι που θα πρέπει να διαχειριστούμε ως προτεραιότητα.

 

• Εξετάζονται τυχόν αλλαγές στις συμφωνίες με τους παρόχους;

Οι βασικές πτυχές των συμφωνιών διέπονται από συμβάσεις, τις οποίες θα σεβαστούμε. Δεν θα γίνει οποιαδήποτε αλλαγή χωρίς την εκ των προτέρων διαβούλευση με τους εκπροσώπους των παρόχων. Στο παρόν στάδιο τα δύο θέματα που απασχολούν περισσότερο τον Οργανισμό, όσον αφορά σε διαφοροποιήσεις, είναι η εισαγωγή ποιοτικών κριτηρίων στον τρόπο αμοιβής των προσωπικών ιατρών και η εφαρμογή ξεχωριστών προϋπολογισμών σε όλες τις κατηγορίες ειδικών ιατρών.

 

• Σε σχέση με τα συχνά παράπονα για καταχρήσεις, είτε αυτές αφορούν παρόχους είτε δικαιούχους, εξαγγέλθηκε πρόσφατα ένα πλάνο για αντιμετώπισή τους. Πώς το αξιολογείτε και ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Το πρόβλημα είναι υπαρκτό, όπως άλλωστε είναι υπαρκτό σε όλα τα εθνικά συστήματα. Στο δικό μας Σύστημα το πρόβλημα των καταχρήσεων ίσως να είναι πιο έντονο, αφού βρίσκεται σε νεαρή ηλικία και είναι φυσιολογικό να είναι πιο ευάλωτο σε τέτοια φαινόμενα. Για την αντιμετώπισή του θα πρέπει να υπάρξει μια πολυδιάστατη προσέγγιση που αφορά, μεταξύ άλλων, την καλλιέργεια κουλτούρας παρόχων και δικαιούχων, την ενίσχυση των ελέγχων, τη θέσπιση αυστηρών ποινών, την εφαρμογή πρωτοκόλλων, τη συνεχή ενημέρωση του κοινού και την επιβράβευση της σωστής συμπεριφοράς. Σε αυτούς τους άξονες έχουν δρομολογηθεί συγκεκριμένες ενέργειες και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα δούμε απτά αποτελέσματα.

 

 

• Υπήρξαν μέχρι στιγμής καταγγελίες επαγγελματιών υγείας για παραβιάσεις τις νομοθεσίας; Τι ποινές προβλέπονται;

Ναι, φυσικά υπήρξαν. Η κάθε περίπτωση όμως εξετάζεται ξεχωριστά και η όποια ποινή εξαρτάται από τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της παράβασης. Οι ποινές που προνοούνται ξεκινούν από την απλή παρατήρηση μέχρι την αποβολή από το Σύστημα.

 

• Πώς αξιολογείτε τη συμβολή του ΓεΣΥ στην αντιμετώπιση του κορονοϊού; Για να απαντήσουμε τη συγκεκριμένη ερώτηση, θα πρέπει να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας την κατάσταση που επικρατούσε στον τομέα της Υγείας πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ. Μεγάλες λίστες αναμονής στον κρατικό τομέα, είτε για εξωνοσοκομειακές επισκέψεις είτε για ενδονοσοκομειακές επεμβάσεις. Μεγάλη ταλαιπωρία στα φαρμακεία του κρατικού τομέα, όπου οι ασθενείς περίμεναν για ώρες για να εξασφαλίσουν τα φάρμακά τους, ενώ την ίδια ώρα ο ιδιωτικός τομέας ήταν προσβάσιμος μόνο σε αυτούς που είχαν την οικονομική δυνατότητα. Ευτυχώς προλάβαμε να εφαρμόσαμε το ΓεΣΥ πριν την πανδημία, με αποτέλεσμα αυτή η υγειονομική κρίση να μπορεί να τύχει πολύ καλύτερης διαχείρισης. Οι πολίτες έχουν πρόσβαση στο φαρμακείο, στο εργαστήριο, στο ακτινοδιαγνωστικό της γειτονιάς τους αποφεύγοντας τις άσκοπες μετακινήσεις, τη συμφόρηση και γενικότερα την ταλαιπωρία, την ίδια ώρα που έχουν τη δυνατότητα να απευθυνθούν σε ιατρούς και νοσηλευτήρια της επιλογής τους από δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Συνεπώς, ακόμη και σε συνθήκες πανδημίας οι υπηρεσίες υγείας έχουν σημαντικά αναβαθμιστεί σε σχέση με την προ ΓεΣΥ εποχή.

 

• Η πανδημία ανέδειξε τη συμβολή των κρατικών υπηρεσιών υγείας στη δημόσια υγεία. Υπάρχει σκέψη για τροποποίηση της πρόνοιας που θέλει μετά τα 5 χρόνια εφαρμογής του ΓεΣΥ να σταματά η χρηματοδότηση από το κράτος;
  Πιστεύω ότι η πανδημία ανέδειξε τη σημασία της ύπαρξης ενός καλά οργανωμένου συστήματος υγείας, όπου επιβάλλεται η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Όσον αφορά στα κρατικά νοσηλευτήρια, δεν περιμέναμε την πανδημία για να μας αναδείξει τη σημασία τους. Τα κρατικά νοσηλευτήρια είναι ο μεγαλύτερος πάροχος εντός ΓεΣΥ, οπότε η δική τους απόδοση επηρεάζει σημαντικά το γενικότερο επίπεδο των υπηρεσιών υγείας στο ΓεΣΥ, γι’ αυτό έχουμε υψηλές προσδοκίες από τον ΟΚΥπΥ. Τα πέντε έτη χρηματοδότησης τυχόν ελλειμμάτων προέκυψαν στη λογική ότι αυτός ο χρόνος είναι αρκετός, ώστε ο ΟΚΥπΥ, μέσω και της αναδιοργάνωσης, να παραμείνει μια πολύ καλή επιλογή για τους δικαιούχους του ΓεΣΥ. Με αυτόν τον τρόπο ένα σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού του ΓεΣΥ θα καταλήγει στα ταμεία του ΟΚΥπΥ (money follows the patient) και έτσι ο ΟΚΥπΥ θα είναι οικονομικά βιώσιμος.

Αυτή η λογική δεν πρέπει να αλλάξει. Βέβαια, την τελική απόφαση, αν προκύψει τέτοιο θέμα, θα την έχει η Βουλή των Αντιπροσώπων, αφού απαιτείται τροποποίηση της νομοθεσίας. Εξ όσων γνωρίζω δεν τέθηκε τέτοιο θέμα και ούτως ή άλλως είναι νωρίς να προκύψει τέτοια συζήτηση.  Υπενθυμίζω βέβαια ότι αυτό αφορά το κομμάτι των υπηρεσιών που περιλαμβάνονται στο πακέτο υπηρεσιών του ΓεΣΥ. Για τις υπόλοιπες υπηρεσίες που παρέχονται από τον ΟΚΥπΥ εκτός ΓεΣΥ, π.χ. οδοντιατρικά, υπηρεσίες δημόσιας υγείας, υπηρεσίες που αφορούν πανδημίες κτλ, αυτές θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται από το κράτος ακόμη και μετά τα 5 έτη.