Συναντήσεις/ Ορίζοντας

Ανδρέας Τσέλεπος: Επανάσταση είναι να προσπαθείς να κρατιέσαι από την αλήθεια, μέσα σε όλη αυτή την τρέλα που ζούμε

Ο Αντώνης Γεωργίου συναντά τον Ανδρέα Τσέλεπο που υποδύεται τον Ουίνστον Σμιθ τον κεντρικό χαρακτήρα του 1984 του Τζορτζ Όργουελ το οποίο σε διασκευή των Ρόμπερτ Άικ και Ντάνκαν Μακμίλαν, μετάφραση της Κατερίνας Ευαγγελάτου και σκηνοθεσία Λέανδρου Ταλιώτη ανεβαίνει από τη Νέα Σκηνή του ΘΟΚ

Ήρθε η ώρα ο πολιτισμός να έχει τη σωστή θέση που του αξίζει

@Παναγιώτης Μηνά

Το 1984 είναι από τα βιβλία που ακόμα και αρκετοί που δεν το διάβασαν έχουν ακούσει για αυτό και ειδικότερα για τον «Μεγάλο Αδελφό». Ποια ήταν η δική σου εντύπωση για αυτό το βιβλίο;

Η αλήθεια είναι πως πρώτα είχα δει την κινηματογραφική ταινία η οποία με είχε προβληματίσει τόσο πολύ που αμέσως έψαξα να βρω το βιβλίο. Όταν τελικά το τελείωσα εκεί συνειδητοποίησα το πραγματικό νόημα που εγώ πιστεύω ότι Όργουελ ήθελε να μεταφέρει. Το βιβλίο αυτό, για μένα, δεν είναι προφητικό με την έννοια του ότι μας λέει τι μπορεί να γίνει στο μέλλον, αλλά, πως τα πράγματα είναι στο χέρι μας, δηλαδή να μην επιτρέψουμε ποτέ να φτάσουμε σ’ αυτό το δυστοπικό μέλλον, που ο Όργουελ με το 1984 μας προειδοποιεί.

Μόνο με τη σκέψη σου σερβίρουν διαφημίσεις όπου σου προσφέρουν αυτό που θέλεις ή που νομίζεις ότι θέλεις.

Όταν πρωτοδιάβασες το θεατρικό ποια ήταν η αντίδραση σου;

Σίγουρα διαβάζοντας το θεατρικό, δηλαδή την διασκευή των ‘Αικ και Μακμίλαν, το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό, εάν φυσικά έχεις διαβάσει το βιβλίο, είναι πόσα πολλά πράγματα από το πρωτότυπο έχουν μείνει πίσω. Και φυσικά επειδή μιλάμε για διασκευή δεν έχει να κάνει με το ότι έχουν πάρει το βιβλίο ως έχει και το έχουν μεταφέρει σε θεατρικό, αλλά έχουν πάρει, για μένα τουλάχιστον, τον κεντρικό πυρήνα του 1984, δημιουργώντας την ιδέα ότι όλα αυτά βρίσκονται μέσα στο κεφάλι του Ουίνστον. Βλέποντας την παράσταση μας, πιστεύω κάποιος μπορεί να πει ότι εκεί που ξεκινάει το έργο και εκεί που τελειώνει είναι σαν να υπάρχει μία συνεχή λούπα όπου το έργο ποτέ δεν τελειώνει και ποτέ δεν αρχίζει.

 Το βιβλίο γράφτηκε σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο. Η δυστοπική κοινωνία που αναφέρεται πόσο μπορεί να μας αφορά;

Μας αφορά αφάνταστα και δε χρειάζεται κανείς να κοιτάξει πολύ μακριά, ας  κοιτάξει απλώς την οθόνη του κινητού του. Ο Όργουελ μας παρουσιάζει ένα κόσμο όπου ο μεγάλος αδερφός μας παρακολουθεί διαρκώς. Οι άνθρωποι απαγορεύεται να σκεφτούν, απαγορεύεται να ερωτευτούν, απαγορεύεται να θυμούνται, απαγορεύεται να νιώθουν. Σίγουρα δε λέω ότι αυτό συμβαίνει στη δική μας πατρίδα, αλλά αν ψάξουμε λιγάκι, θα δούμε ότι υπάρχουν άλλες κυβερνήσεις σε άλλες χώρες όπου αυτό συμβαίνει. Και δυστυχώς κανείς δεν κάνει τίποτα γιατί όλοι μας βομβαρδιζόμαστε συνεχώς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με εικόνες ή βίντεο τα οποία μας απασχολούν διαρκώς, με στόχο να κρατούν τα κεφάλια μας πάντα σκυμμένα μπροστά από τις οθόνες μας. Πλέον δε χρειάζεται καν να μιλήσεις στον διπλανό σου, να εξομολογηθείς τα θέλω σου, ή να μοιραστείς τα όνειρα σου, αφού σχεδόν μόνο με τη σκέψη σου σερβίρουν διαφημίσεις όπου σου προσφέρουν αυτό που θέλεις ή που νομίζεις ότι θέλεις.

Ο Ουίνστον Σμιθ ο κεντρικός χαρακτήρας του έργου που υποδύεσαι παρανομεί και ερωτεύεται και διαπράττει όλα όσα «εγκλήματα σκέψης» αναφέρεις όπως και άλλα: θυμάται, φαντάζεται, ελπίζει. Πόσο «εγκληματικά», πόσο «αιρετικά» θεωρούνται σήμερα αυτά; 

Όπως είπα και πριν το γεγονός ότι πλέον κουβαλάμε μαζί μας οθόνες, οι οποίες μας δίνουν άμεση πρόσβαση σε “κοινωνικές” πλατφόρμες, όπου οποιοσδήποτε από εμάς μπορεί να εκφράσει την γνώμη του, ενώ ταυτόχρονα οποιοσδήποτε από εμάς μπορεί να κρίνει τον οποιονδήποτε, χωρίς να έχει ανοίξει ποτέ του ένα βιβλίο, χωρίς να έχει διαβάσει ποτέ του Ιστορία για να μάθει δύο πράγματα, είναι εγκληματικό. Αρκούμαστε όλοι πλέον να διαβάζουμε τίτλους από διάφορα sites, μη γνωρίζοντας πότε εάν αυτά που γράφουν είναι αληθινά και ταυτόχρονα τα αφομοιώνουμε σαν δικές μας πια σκέψεις και τοποθετούμαστε βάζοντας αυτές τις θέσεις σαν δικές μας, ενώ ταυτόχρονα αρνούμαστε να ακούσουμε την όποια άλλη άποψη, κατηγορώντας αμέσως όλες τις αντίθετες απόψεις σαν ψεύτικες. Άρα η απάντηση μου για σήμερα είναι πως ναι, εάν κάποιος τολμήσει να τοποθετηθεί για κάποιο ζήτημα αμέσως ο “όχλος” των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα τον θεωρήσει αιρετικό και πολύ εύκολα μπορεί να τον κατασπαράξει βγάζοντας τον τρελό.

Είναι ο άνθρωπος που αποφασίζει να σηκώσει το κεφάλι, που αποφασίζει να μιλήσει, που θέλει να αλλάξει τα πράγματα

Τι σε συγκινεί στον χαρακτήρα του Σμιθ;  Υπάρχει κάτι στην ιστορία του ή στον χαρακτήρα του  που σε αγγίζει / είναι πιο οικείο σε σένα;

Ο Ουίνστον για μένα είναι επαναστάτης. Προσπαθεί να κρατηθεί από την αλήθεια, μέσα σε όλη αυτή την τρέλα που ζούμε. Είναι ο άνθρωπος που αποφασίζει να σηκώσει το κεφάλι, που αποφασίζει να μιλήσει, που θέλει να αλλάξει τα πράγματα, έστω κι αν πρόκειται μόνο για την επόμενη γενιά. Αυτή η αρετή που διακατέχει τον Ουίνστον για μένα είναι μοναδική. Και μακάρι, όχι μόνο εγώ, αλλά όλοι μας να βρίσκαμε αυτή την δύναμη που κουβαλάει ο Ουίνστον στο μυαλό, στο σώμα, στην καρδιά και να κάναμε επιτέλους κάτι, όχι για εμάς, αλλά για τα παιδιά μας, για τα παιδιά των παιδιών μας, για τα παιδιά τους, για τους ανθρώπους.

Προσωπικά από το βιβλίο θυμάμαι με δυσφορία  τις σκηνές της «αναμόρφωσης» του Σμιθ. Εσύ ένιωθες να ασφυκτιείς παίζοντας αυτές τις σκηνές;

Κοίτα, ότι συμβαίνει πάνω στη σκηνή για τις 2 ώρες που διαρκεί η παράσταση είναι ένα ταξίδι, που για κάθε ηθοποιό είναι μοναδικό. Για μένα, δεν μπορώ να μην ζήσω αυτό το ταξίδι, από την αρχή μέχρι το τέλος. Στην παράσταση σε μια στιγμή λέω στην Τζούλια, “δεν θα σε προδώσω ποτέ… ακόμα και αν ομολογήσεις, δεν έχει σημασία τι θα τους πεις, σημασία έχει τι πραγματικά νιώθεις μέσα σου”. Σαν Ουίνστον, εκείνη την στιγμή που τα λέω αυτά, δεν μπορώ να φανταστώ το χειρότερο πράγμα που υπάρχει στον κόσμο. Το μοναδικό πράγμα το οποίο μπορεί να με αναγκάσει να προδώσω. Όταν τελικά φτάνουμε σ’ αυτό το κομμάτι της αναμόρφωσης του Ουίνστον, λίγο πριν φωνάζω, “Αρχίζει… επιτέλους αρχίζει”. Για μια στιγμή νιώθω πως είμαι έτοιμος να δεχτώ οτιδήποτε. Αλλά, αυτά που σαν Ουίνστον ζω προς το τέλος της παράστασης, στο δωμάτιο 101, είναι τόσο… δεν ξέρω αν η λέξη δύσκολα είναι αρκετή, όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχολογικά, ίσως η λέξη να είναι εξουθενωτικά. Όταν τελειώνει αυτή η σκηνή, βρίσκω πάντα τον εαυτό μου να “παρατηρεί” το σώμα μου, το οποίο νιώθω πως είναι ολοκληρωτικά κλειδωμένο. Και πάντα χρειάζομαι μια ανάσα μετά από αυτό για να καταφέρω να ξεκλειδώσω και να επαναφέρω το σώμα μου σε μία ολοκληρωτική χαλάρωση για να μπορέσω να προχωρήσω στην επόμενη και τελική στιγμή του Ουίνστον επί σκηνής.

Μας αφορά αφάνταστα και δε χρειάζεται κανείς να κοιτάξει πολύ μακριά, ας  κοιτάξει απλώς την οθόνη του κινητού του.

Πώς είναι η συνεργασία με τον σκηνοθέτη και τις /τους άλλες/άλλους ηθοποιούς σε αυτή, για την ώρα, τη θεατρική περίοδο χωρίς μέτρα προστασίας και πρωτόκολλα πανδημίας που περσι οδήγησαν σε αναβολή της παράστασης;

Όταν πρωτοξεκινήσαμε τις πρόβες, ποτέ δεν περιμέναμε πως θα εξελισσόταν αυτό το ταξίδι που θα κάναμε μέχρι την πρεμιέρα μας. Τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα. Όμως, ακόμα και όταν όλοι μας σχεδόν είχαμε χτυπηθεί από τον κορονοϊό, δεν τα βάλαμε ποτέ κάτω. Αντιθέτως γινόμασταν πιο δυνατοί, γιατί πραγματικά πιστεύαμε και θέλαμε αυτή η παράσταση όχι μόνο να βγει, αλλά να ζήσει για να μπορέσει ο κόσμος να έρθει να την δει. Θυμάμαι υπήρχε μία περίοδος όπου οι πρόβες γινόντουσαν με μάσκα και ακόμα και στις πιο προσωπικές στιγμές που είχαμε με την Μαργαρίτα, η οποία υποδύεται την Τζούλια, έπρεπε να κρατάμε αποστάσεις και να προσέχουμε λόγω της κατάστασης. Ήταν πολύ περίεργο γιατί πολλές φορές ένιωθα ότι πράγματι ένας μεγάλος αδερφός, όχι μόνο μας παρακολουθούσε αλλά μας ανάγκαζε να λειτουργούμε με πολύ συγκεκριμένους τρόπους. Θέλαμε να έχουμε επαφή, αλλά αυτό απαγορευότανε, θέλαμε να είμαστε κοντά αλλά αυτό απαγορευότανε, θέλαμε να ζούμε πάνω στη σκηνή, αλλά αυτό έπρεπε να γίνεται με κανόνες, με αποστάσεις, με μάσκες, και αν φυσικά επαναστατούσαμε το τίμημα θα ήταν βαρύ. Δεν θα είχαμε παράσταση. Με την επιστροφή μετά την αναβολή, μπορώ να πω πως όλοι μας “αναπνεύσαμε” λίγο καλύτερα. Μπορεί να μην υπήρχαν όλοι αυτοί οι κανόνες, αλλά στο πίσω μέρος του κεφαλιού μας σκεφτόμασταν πως έπρεπε να είμαστε τόσο προσεκτικοί, δηλαδή εγώ θυμάμαι έλεγα στον εαυτό μου πως απαγορευότανε να αρρωστήσω, γιατί ήξερα πως κάτι τέτοιο θα σηματοδοτούσε το τέλος της παράστασης οριστικά. Αλλά στο τέλος όλα πήγαν καλά και καταφέραμε επιτέλους να βγούμε πρεμιέρα.

Είσαι ο πρόεδρος του Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Ηθοποιών. Τι αναμένεις από το Υφυπουργείο Πολιτισμού; Ποια πιστεύεις πρέπει να είναι το πρώτα βήματα στο χώρο του θεάτρου;

Κοίτα πρώτα απ΄ όλα, όχι μόνο σαν Πρόεδρος της Ένωσης Ηθοποιών Κύπρου αλλά σαν καλλιτέχνης, σαν ηθοποιός, θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι επιτέλους έχουμε Υφυπουργείο Πολιτισμού. Μπορώ να πω μάλιστα πως στις συναντήσεις που είχαμε με τον ίδιο τον Υφυπουργό, τον κύριο Τουμαζή, συζητήσαμε πάρα πολλά και ειδικά αυτά τα οποία για μας είναι πάρα πολύ σημαντικά, όπως η επιτέλους αναγνώριση του επαγγέλματος του ηθοποιού, η δημιουργία μητρώου για τους ηθοποιούς και γενικά για τους καλλιτέχνες και φυσικά το status του καλλιτέχνη. Θεωρώ πως ο Υφυπουργός έχει βάλει στόχο να λύσουμε όλα αυτά τα προβλήματα κι εμείς είμαστε δίπλα του, συνοδοιπόροι, για να τον βοηθήσουμε και για να χαράξουμε επιτέλους μία πολιτική γραμμή στον πολιτισμό που μέχρι σήμερα δεν υπήρχε. Προσωπικά θεωρώ αναπόσπαστο κομμάτι κάθε κράτους τον πολιτισμό που καλλιεργεί, που δημιουργεί, που εξάγει. Και πιστεύω πως τώρα, ήρθε η ώρα ο πολιτισμός να έχει τη σωστή θέση που του αξίζει στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy