Aνοιχτός ορίζοντας: “Τζεμαλιγιέ”, η ιστορία πίσω από το έργο

Τζεμαλιγιέ  

η ιστορία πίσω από το έργο

Νομίζω ήξερα για την Τζεμαλιγιέ σε όλη μου τη ζωή. Η μάνα μου πέρασε τα παιδικά της χρόνια στην περιοχή του Αγίου Κασσιανού, στην παλιά Λευκωσία. Οικονομικοί μετανάστες από την Πάφο στην δεκαετία του 1950, αναγκασμένοι να ζήσουν στις πιο φτωχές γειτονιές, στα σπίτια που μπορούσαν να πληρώσουν ενοίκιο, οι παππούδες μου μετέφεραν τα παιδιά τους στο κέντρο ενός κόσμου που άλλαζε, που μετεωριζόταν ανάμεσα στο παλιό και στο νέο, στον πιο βαθύ πυρήνα της πόλης εκεί που ζούσαν οι πόρνες, οι απόκληροι, αυτοί που στο τέλος θα ένιωθαν στο πετσί τους την καταστροφή.

Την Τζεμαλιγιέ η μάνα μου την γνώρισε στο πρόσωπο της πόρνης που περνούσε κρυφά από τον φράκτη του σπιτιού της ένα πιάτο φαί να ταΐσει τα παιδιά της Χριστιανής, στις πόρνες που διέσχιζαν περήφανα την οδό Ερμού να αγοράσουν στα καταστήματα τα κόκκινα τους παπούτσια, που κατέκλυζαν τις Πέμπτες το Χαμάμ της Εμεργκές να διώξουν από πάνω τους τους άντρες που τις μαγάριζαν. Στις γυναίκες που η ζωή της οδήγησε στο περιθώριο αλλά η Ιστορία της έφερε στο προσκήνιο.

Η Τζεμαλιγιέ υπήρξε η πρώτη νεκρή. Μαζί με τον Τουρκοκύπριο εραστή της Ζεκή, σκοτώθηκαν σε ένα μπλόκο της αστυνομίας ένα βράδυ τον Δεκέμβριο του 1963, αυτό που αργότερα ονομάστηκε Ματωμένος Δεκέμβριος και ο θάνατος τους στάθηκε αφορμή να αρχίσει το Κακό. Ο Ζεκή αρνήθηκε να δώσει τα στοιχεία του στον Ρωμιό αστυνομικό. Εκείνος τον κατηγόρησε πως ήταν μέλος της ΤΜΤ. Αμήχανη, μετέωρη και τρελαμένη, λέγεται πως η Τζεμαλιγιέ έτρεξε να φέρει βοήθεια στην αγάπη της ζωής της από τα παρακείμενα σπίτι που έμεναν Τουρκοκύπριοι και πως τράβηξε πρώτη το όπλο που πυροδότησε την καταστροφή: το παπούτσι που φορούσε για να προστατεύσει τον Ζεκή. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Οι δικοινοτικές ταραχές, η Πράσινη Γραμμή, οι τόσοι νεκροί.

Γιατί μια ιστορία για την Τζεμαλιγιέ; Επειδή ήταν μια γυναίκα που αγάπησε έναν άντρα. Επειδή ανάμεσα στον άντρα και στην γυναίκα παρενέβη η ιστορία η ίδια, ικανή να καθορίσει το σκηνικό και το πεπρωμένο. Η μητέρα πατρίδα, αποδεικνύεται στο τέλος της ημέρας η μεγαλύτερη ερωμένη και η Τζεμαλιγιέ, ανίκανη να αντισταθεί στην ροή των γεγονότων θα αναγκαστεί να ζωστεί τα μαχαίρια της κουζίνας και να οδηγηθεί η ίδια στην καταστροφή. Ήθελα να ανακαλύψω πώς η Μουσουλμάνα γίνεται Τουρκάλα, πώς η πόρνη αναγκάζεται να γίνει πολεμιστής, πώς η γυναίκα γίνεται για άλλη μια φορά θυσία στην αγάπη. Γύρω από την Τζεμαλιγιέ, απαρηγόρητες, μοιραίες, θυσιασμένες κι αυτές στην ίδια καταστροφή, βουλιαγμένες ως το κόκκαλο στο ίδιο κακό, άλλες εννέα γυναίκες μοιρολογούν. Για τον τόπο τους, για τον εαυτό τους για αυτή την γυναίκα που χάθηκε. Για το κακό που δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν. Για την Τζεμαλιγιέ.

Κωνσταντία Σωτηρίου 

Το θεατρικό Τζεμαλιγιέ της Κωνσταντίνας Σωτηρίου, συγγραφέα του μυθιστορήματος Η ΑΪσέ πάει διακοπές, ανεβαίνει από την ομάδα Σόλο για Τρεις στο Θέατρο Δέντρο. Στην σκηνοθεσία η Μαρία Μανναρίδου-Καρσερά. Ερμηνεύουν οι Έλενα Δημητρίου, Ζωή Κυπριανού, Ηλιάνα Κάκκουρα, Χριστίνα Χριστόφια και Έλενα Χριστοφή. Πρεμιέρα το Σάββατο 19 Μαρτίου, 20:30. Παραστάσεις Τετάρτη και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι τις 9 Απριλίου. Στην Λεμεσό στο Παλιό Ξυδάδικο, Παρασκευή 22 και Σάββατο 23 Απριλίου 2016 στις 20.30 και Κυριακή 24 Απριλίου, Ώρα 18:30. Πληροφορίες: 99 544934

(Η Τζεμαλιγιέ σε φωτογραφίες της εποχής)