ΑΝΤΩΝΗΣ Χ’’ΡΟΥΣΟΣ: Τα τέσσερα μαρωνιτικά χωριά να αποτελέσουν ενιαίο δήμο

«Οι Μαρωνίτες να αναγνωριστούν ως κοινότητα εντός της ε/κ κοινότητας και να εκπροσωπούνται στην ομοσπονδιακή Βουλή»

Συνέντευξη στον Νεόφυτο Νεοφύτου

Σε συνέντευξή του στη «Χαραυγή» ο βουλευτής της θρησκευτικής ομάδας των Μαρωνιτών, Αντώνης Χ’’Ρούσος, αναφέρεται στην ιστορική παρουσία της κοινότητας στην Κύπρο, για τη διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας και αραμαϊκής γλώσσας, καθώς και για τα προβλήματα που έχει προκαλέσει η τουρκική εισβολή με τα τέσσερα μαρωνιτικά χωριά να βρίσκονται στις κατεχόμενες περιοχές.

Ο κ. Χ’’Ρούσος μιλά για τις δραστηριότητες της κοινότητας, ενώ τοποθετείται και θέτει αιτήματα με τη λύση του Κυπριακού. Ζητά όπως οι Μαρωνίτες θεωρηθούν κοινότητα εντός της ελληνοκυπριακής κοινότητας και τα τέσσερα κατεχόμενα χωριά να θεωρηθούν ενιαία περιφέρεια και να αποτελέσουν ξεχωριστό δήμο. Διεκδικεί, επίσης, εκπροσώπηση των Μαρωνιτών στην ομοσπονδιακή Βουλή.

Κύριε Χ’’Ρούσου, ποια είναι η χαρτογράφηση της μαρωνιτικής κοινότητας της Κύπρου;

Οι Μαρωνίτες ανήκουν στο Ανατολικό Χριστιανικό Δόγμα της Καθολικής Εκκλησίας, το οποίο εδρεύει στην Αντιόχεια. Πήραν το όνομά τους από τον Αγιο Μάρωνα (350-410 μ.Χ.), ο οποίος έζησε στην περιοχή της Απάμειας στη Συρία.

Οι Μαρωνίτες πρωτοήρθαν στην Κύπρο τον 8ο αι. μ.Χ., για να γλιτώσουν από τις επιδρομές και τους διωγμούς των Αράβων.

Το 1878 που πήραν την Κύπρο οι Αγγλοι υπήρχαν 800 Μαρωνίτες που κατοικούσαν στα τέσσερα σημερινά χωριά μας: τον Κορμακίτη, τον Ασώματο, την Καρπάσια και την Αγία Μαρίνα.

Το 1960 οι Μαρωνίτες έφθαναν τους 3000 κατοίκους που ζούσαν μέχρι το 1974 στα αγαπημένα τους χωριά.


Σε ποιο βαθμό επηρέασε η τουρκική εισβολή τη μαρωνιτική κοινότητα;


Με την τουρκική εισβολή του 1974 η μαρωνιτική κοινότητα δέχτηκε σοβαρό πλήγμα. Το 80% των Μαρωνιτών προσφυγοποιήθηκε, ενώ οι υπόλοιποι έμειναν εγκλωβισμένοι στα τρία μαρωνιτικά χωριά, τον Κορμακίτη, την Καρπάσια και τον Ασώματο. Το 1975 υπήρχαν 979 εγκλωβισμένοι Μαρωνίτες, ενώ σήμερα μόλις και αριθμούν περίπου 150 κάτοικοι. Η πρόσβαση στον Ασώματο είναι δύσκολη για τους κατοίκους και τις οικογένειες των εγκλωβισμένων, γιατί το χωριό αποτελεί στρατιωτική βάση και οι κάτοικοι έχουν το δικαίωμα να το επισκέπτονται μόνο την Κυριακή για δύο ώρες, για την τέλεση της θείας λειτουργίας.

Το μαρωνιτικό χωριό Αγία Μαρίνα αποτελεί επίσης στρατιωτική βάση και είναι αδύνατη η παρουσία των κατοίκων στο χωριό, στους οποίους δεν έχει δοθεί ποτέ η άδεια να επισκεφτούν το χωριό ή την εκκλησία τους.

Η μαρωνιτική κοινότητα αποτελεί σήμερα τη δεύτερη μεγαλύτερη χριστιανική κοινότητα της Κύπρου και αριθμεί γύρω στους 6.000 Μαρωνίτες, εκ των οποίων το 75% ζει στην Ανθούπολη, στον Αγιο Δομέτιο και στη Λευκωσία, 15% στη Λεμεσό, 5% στη Λάρνακα και οι υπόλοιποι στο Μαρκί, στον Κοτσιάτη και στην Πάφο.

Συνεχίζουν σήμερα οι Μαρωνίτες να χρησιμοποιούν την αραμαϊκή γλώσσα;

Οι Μαρωνίτες έχουν τη δική τους γλώσσα, εφαρμόζουν τη δική τους μαρωνιτική και καθολική λατρεία, χρησιμοποιούν την αραμαϊκή γλώσσα στη λειτουργία τους και έχουν τα δικά τους έθιμα και παραδόσεις. Είναι, επίσης, αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι Μαρωνίτες που προέρχονται από τον Κορμακίτη, σε συναντήσεις τους στο χωριό μιλούν μόνο στην Κυπριακή Μαρωνιτική Αραβική, τη γλώσσα του χωριού τους.

Εχουμε προχωρήσει στη δημιουργία ομάδας επιστημόνων με στόχο να μελετηθούν τρόποι διατήρησης της γλώσσας. Η γλώσσα χρησιμοποιείτο για χρόνια μόνο προφορικά και όχι γραπτά από γενιά σε γενιά. Ζητήσαμε τις υπηρεσίες εγνωσμένου κύρους γλωσσολόγου από τη Μάλτα, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ και έφτιαξε αλφάβητο με λατινικούς χαρακτήρες, το οποίο χρησιμοποιούμε στα σχολεία για τη διδασκαλία της κυπριακής μαρωνιτικής αραβικής γλώσσας, η οποία είναι η Αραμαϊκή που χρησιμοποιούσε για τη διδασκαλία του ο Χριστός.

Ποιες πρωτοβουλίες λαμβάνετε για να διατηρηθεί η πολιτιστική σας ταυτότητα;

Υπάρχει μια τάση αφομοίωσης με την ελληνοκυπριακή κοινότητα λόγω των πολλών μεικτών γάμων. Ακολουθείται, ωστόσο, η παράδοση όταν ο άνδρας είναι Μαρωνίτης να γίνονται και τα παιδιά μαρωνίτικα.

Η μαρωνιτική κοινότητα έχει οργανωθεί για τη διατήρηση της πολιτιστικής μας ταυτότητας με διάφορους τρόπους: τη δημιουργία σωματείων και πολιτιστικών ομίλων -υπάρχουν τα γνωστά αθλητικά σωματεία με πολλές δραστηριότητες, όπως ο «Κέδρος», ο «Κορμακίτης», ο «Ασώματος», κ.λπ.

Προχωρήσαμε στη δημιουργία του δημοτικού σχολείου «Αγιος Μάρωνας» και των εθνικών σχολείων «Αγία Μαρία» και «Τέρρα Σάντα», την έκδοση μηνιαίας κοινοτικής εφημερίδας ως τρόπου επικοινωνίας, όπως και η προβολή μηνιαίας εκπομπής από το ΡΙΚ «Μαρωνίτικες Διαδρομές». Προχωρήσαμε και στην ίδρυση Στέγης Ευημερίας Ηλικιωμένων. Είχαμε, επίσης, προχωρήσει και στη δημιουργία μιας μικρής τράπεζας για τους Μαρωνίτες και μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε ως Συνεργατικό Ιδρυμα «ΑΜΚΑ», κοντά στην Πύλη Πάφου.

Πώς διατηρούνται εν ζωή τα κατεχόμενα χωριά;

Η επιστροφή των Μαρωνιτών στα χωριά τους είναι σημαντική για τη διαφύλαξη της πολιτισμικής μας ταυτότητας. Διεκδικήσαμε ευρωπαϊκά κονδύλια με τα οποία έγιναν οικοδομικές αναπλάσεις και εξωραϊσμός στα κατεχόμενα μαρωνιτικά χωριά. Με τη βοήθεια επίσης του κράτους δόθηκαν κίνητρα για επαναπατρισμό στα κατεχόμενα χωριά, υπήρξε ενδιαφέρον και επέστρεψαν κυρίως συνταξιούχοι.

Τώρα γίνονται προσπάθειες να δημιουργηθούν εμπορικές δραστηριότητες στα κατεχόμενα χωριά με στόχο να επιστρέψουν και νεαρά ζευγάρια. Γίνονται προσπάθειες να αναπτυχθεί ο αγροτουρισμός, εκμεταλλευόμενοι τα ειδικά χαρακτηριστικά των χωριών μας, να καλλιεργηθούν ξανά οι χαρουπιές και οι ελιές και να προβληθεί το παραδοσιακό χαλούμι του χωριού. Υπάρχουν ήδη δυο οικογένειες, οι οποίες ασχολούνται με την παραγωγή παραδοσιακών ψωμιών.

Πιστεύετε ότι με τη λύση του Κυπριακού θα βοηθηθεί αυτή η προσπάθεια;

Ως μαρωνιτική κοινότητα ζητούμε να τεθούν στις διαπραγματεύσεις και να διασφαλιστούν κάποια δικά μας αιτήματα. Ζητούμε όπως τα τέσσερα κατεχόμενα χωριά μας να μετατραπούν σε ένα σύμπλεγμα και να υπάρχει ο δικός τους δήμαρχος. Είναι ένας τρόπος να μπορέσουν οι Μαρωνίτες να επιβιώσουν ως κοινότητα. Τα τέσσερα κατεχόμενα χωριά καλύπτουν περίπου 100.000 τετραγωνικά μίλια γης, με πολλές παραθαλάσσιες εκτάσεις.

Ζητούμε επίσης να μας αναγνωρίσουν ως κοινότητα εντός της ελληνοκυπριακής κοινότητας και να έχουμε τα δικαιώματα της κοινότητας. Εχουμε καταθέσει αίτημα να εκπροσωπούμαστε πέραν από την εθνική Βουλή και με μια θέση στην ομοσπονδιακή Βουλή.

Με το υφιστάμενο σύστημα, το καθεστώς της κοινότητάς μας είναι υποβαθμισμένο. Είμαι 20 χρόνια βουλευτής, νιώθω υποτιμητικά και εξευτελιστικά όταν για μια μικρή χορηγία θα πρέπει να ζητιανεύουμε από υπηρεσία σε υπηρεσία, ενώ στη Βουλή έχουμε μόνο εικονική παρουσία χωρίς φωνή και λόγο.

Ευχόμαστε με τη λύση του Κυπριακού να δοθεί αναβαθμισμένος ρόλος στους αρχηγούς όλων των θρησκευτικών κοινοτήτων.

ΚΟΡΜΑΚΙΤΗΣ

Το μεγαλύτερο μαρωνιτικό χωριό της Κύπρου, τόσο σε έκταση όσο και σε πληθυσμό. Βρίσκεται δίπλα από το ακρωτήριο Κορμακίτη και στο χωριό αυτό μιλούν την κυπριακή μαρωνιτική αραβική γλώσσα.

 

 

 

ΚΑΡΠΑΣΙΑ

Το μικρότερο μαρωνιτικό χωριό της Κύπρου. Βρίσκεται δίπλα από τη Μύρτου. Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Τίμιο Σταυρό. Στην εκκλησία υπάρχει μέχρι σήμερα ένας παλαιός βυζαντινός σταυρός του 8ου αιώνα.

 

 

 

ΑΣΩΜΑΤΟΣ

Βρίσκεται κοντά στην Καρπάσια. Το χωριό σήμερα είναι στρατόπεδο του κατοχικού στρατού. Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Σήμερα στον Ασώματο μένει μόνο μία εγκλωβισμένη.

 

 

 

 

ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ

Η Αγία Μαρίνα βρίσκεται στην επαρχία Λευκωσίας. Είναι το μοναδικό μαρωνιτικό χωριό που δεν μπορούμε να επισκεφθούμε σήμερα, διότι είναι στρατόπεδο του κατοχικού στρατού. Το χωριό αυτό ήταν μικτό πριν το 1974, δηλαδή ζούσαν Μαρωνίτες και Τουρκοκύπριοι μαζί.