Αντώνης Μπαλασόπουλος: Προσπαθώ να γράφω μόνο για ό,τι με εκβιάζει να γράψω

Με αφορμή/ Ορίζοντας

Με αφορμή τη βράβευση τους με Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας οι πεζογράφοι Κώστας Λυμπουρής, Αντώνης Μπαλασόπουλος,  μιχάλης μαυροθέρης και η ποιήτρια Μαρία Καντ (Καντωνίδου) μιλάνε στον Ορίζοντα:

Αντώνης Μπαλασόπουλος: Προσπαθώ να γράφω μόνο για ό,τι με εκβιάζει να γράψω, αλλιώτικα δε με αφήνει σε ησυχία

Πότε αρχίσατε να γράφετε;  Ποια  ανάγκη  σας οδήγησε στο γράψιμο,  για τι και για ποιους γράφετε;

Πεζογραφία ξεκίνησα να γράφω το 1989. Ήταν πολύ κακή και την εγκατέλειψα ώσπου ξαναδοκίμασα, το φθινόπωρο του 2020. Θεώρησα ότι αν δεν μπορούσα να το κάνω καλά ούτε στα πενήντα μου θα δικαιωνόταν η απόφασή μου, τριανταένα χρόνια νωρίτερα, να μην επιδιώξω να βγάλω το ψωμί μου ως συγγραφέας. Δεν ξέρω αν το έκανα τελικώς καλά, αλλά η νεανική απόφασή μου δικαιώθηκε ανεξάρτητα απ’ αυτό, διότι διαπίστωσα ότι όντως δεν μπορώ να βγάλω το ψωμί μου ως συγγραφέας. Δεν έχω ιδέα για ποιους γράφω και με φοβίζουν αυτοί που το ξέρουν ήδη. Προσπαθώ να γράφω μόνο για ό,τι με εκβιάζει να γράψω, αλλιώτικα δε με αφήνει σε ησυχία.

 Πως θα «συστήνατε» το βιβλίο σας σε έναν αναγνώστη;

Ως μια προσπάθεια διεκδίκησης μιας δεύτερης αθωότητας, μιας αθωότητας χωρίς αφέλεια. Και ως πρόσκληση σε μια τέτοια αθωότητα. Νομίζω πως είναι ένα βιβλίο που δίνει μια ευγενική μάχη να αποτινάξει από πάνω του τον τοξικό κυνισμό της κοινωνίας όπου μεγάλωσα και αυτής όπου ζω. Ίσως για να μπορέσω να κρατήσω για τον εαυτό μου έναν χειραφετητικό κυνισμό.

 Ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας που νιώθετε να σας εκφράζει πιο έντονα αυτή την εποχή;

«Για να του δείξω λοιπόν κι εγώ ότι διόλου δεν το αγαπώ, το διώχνω συνέχεια από το σπίτι, παίρνω το αυτοκίνητο και το εγκαταλείπω εδώ κι εκεί, όπου όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά (φόλα; βασανισμός; θαλπωρή; αναγνώριση από άλλα ζώα;) και το περιμένω να γυρίσει πίσω και να μου πει τι είδε και τι ένιωσε, δηλαδή όχι ακριβώς να μου το πει, επειδή δε μιλάει, και ούτε και ξέρει να μιλήσει, αλλά να μου το δείξει, στις πληγές και στις χαρές του, στο αν έχει αποκτήσει πάνω του μια μυρωδιά ανεξιχνίαστη και μακρινή ή αν αντίθετα, μυρίζει νοσταλγία για μένα, ανασφάλεια, ανάγκη για χάδια και επιβεβαίωση. Εγώ όμως δεν επιτρέπω στον εαυτό μου ούτε τώρα τις διαχυτικότητες, του βάζω λίγο φαΐ σε ένα μπολ και μετά το ξαναδιώχνω.»

Είναι το πρώτο, εισαγωγικό κείμενο στις ιστορίες του «Κύβου» και αφορά το ζώο που ξαπόστειλα στη δημόσια (έστω, στη σχεδόν δημόσια) σφαίρα. Και μου έμαθε πολλά για τους ανθρώπους αυτό το ζώο. Όχι απαραίτητα πράγματα που ήθελα να μάθω. Χρήσιμα πάντως.

Νομίζω πως είναι ένα βιβλίο που δίνει μια ευγενική μάχη να αποτινάξει από πάνω του τον τοξικό κυνισμό της κοινωνίας

 Τι αντιπροσωπεύει για έναν/ μια δημιουργό ένα βραβείο και ειδικότερα το Κρατικό βραβείο λογοτεχνίας;

Θα ήθελα να μπορώ να πω ότι αντιπροσωπεύει ένα έναυσμα, ένα κίνητρο, αλλά δεν είμαι βέβαιος γι’ αυτό. Και δεν τολμώ επουδενί να πω «επιβράβευση»· είναι το πρώτο μου πεζογραφικό βιβλίο. Τελικά, ίσως αντιπροσωπεύει ένα διάλειμμα από τις απαιτήσεις μου απ’ τον εαυτό μου και έναν επανακαθορισμό αυτών των απαιτήσεων.

Σε τι ωφελεί τον κόσμο η συγγραφή και η τέχνη γενικότερα; Είναι για σας μια πολιτική πράξη;

Εξαρτάται απ’ το τι αντιλαμβάνεται κάποιος ως ωφέλεια. Εμένα με ωφέλησε μια λογοτεχνία που επέδρασε στον κόσμο που κουβαλούσα μέσα μου σαν χημειοθεραπεία.  Ναι, είναι πολιτική πράξη, αλλά μόνο στον βαθμό που περιφρουρεί τη μη εργαλειοποίησή της ως μπιμπελό του παρόντος