Άουσβιτς, πέρα από τη μνήμη

Του
Μαργαρίτη Σχοινά*

 

Ούτε ένα χιλιόμετρο δεν χωρίζει την πύλη του κεντρικού φυλακίου από το διεθνές μνημείο στον χώρο του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Απόσταση που ο επισκέπτης μπορεί να διανύσει σε μόλις δέκα λεπτά, αλλά τόσο τρομακτική που σου κόβονται τα πόδια.

Κάθε βήμα δίπλα στις γραμμές των τρένων, που οδήγησαν πάνω από ένα εκατομμύριο άνδρες, γυναίκες και παιδιά σε φριχτό θάνατο, είναι μια σπαρακτική υπενθύμιση για την τραγική αποτυχία της ανθρωπότητας να εμποδίσει τη μαζική εξόντωση αθώων σε τέτοια ασύλληπτη κλίμακα. Και για την τεράστια ευθύνη που όλοι φέρουμε να διασφαλίσουμε ότι δεν θα συμβεί ποτέ ξανά. Πάνω στο μνημείο, μια επιγραφή, και στα ελληνικά: «Ας είναι για αιώνες κραυγή απελπισίας και προειδοποίηση για την ανθρωπότητα αυτός ο τόπος».

Φέτος συμπληρώνονται 75 χρόνια από την απελευθέρωση του Άουσβιτς. Πλήθος οι εκδηλώσεις μνήμης που πραγματοποιούνται εντός και εκτός Ευρώπης -μια σημαντική ευκαιρία για να αποτίσουμε φόρο τιμής στα έξι εκατομμύρια Εβραίους και στους τόσους άλλους που δολοφονήθηκαν από τους Ναζί λόγω εθνοτικής καταγωγής, ταυτότητας ή πεποιθήσεων. Ευκαιρία ν’ αναλογιστούμε το Ολοκαύτωμα και τις επιπτώσεις του στις κοινωνίες μας μέχρι σήμερα.

Μια ευκαιρία να πούμε: θυμόμαστε. Ωστόσο, η μνήμη μόνη της δεν είναι αρκετή. Στις 23 Ιανουαρίου, στο Παγκόσμιο Φόρουμ για το Ολοκαύτωμα στην Ιερουσαλήμ, οι Πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έστειλαν ηχηρό μήνυμα: «Όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν την κοινή πεποίθηση ότι καμιά μορφή ρατσισμού, αντισημιτισμού ή μίσους δεν έχει θέση στην Ευρώπη και θα κάνουμε το παν για την αντιμετώπισή τους». Η Ευρώπη έχει ήδη κάνει πολλά. 16 κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν ήδη εγκρίνει τον λειτουργικό ορισμό του αντισημιτισμού σύμφωνα με τη Διεθνή Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA), ο οποίος αποτελεί κοινή βάση ζωτικής σημασίας για τον προσδιορισμό και την αντιμετώπιση του φαινομένου σε όλες τις μορφές του.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού. Τα αντιεβραϊκά κρούσματα αυξάνονται δυστυχώς. Σε πρόσφατη έρευνα μεταξύ των Εβραίων της Ευρώπης, ένας στους τρεις αναφέρει ότι έχει υποστεί παρενόχληση όταν φέρει δημοσίως αντικείμενα αντιπροσωπευτικά της εβραϊκής ταυτότητας.

Ως Θεσσαλονικιός, έχω βαθιά συναίσθηση της τεράστιας συμβολής του εβραϊκού πολιτισμού στην ευρωπαϊκή μας κληρονομιά. Και των οδυνηρών επακόλουθων του Ολοκαυτώματος σε μια πόλη που υπήρξε κέντρο όπου άκμαζε το σεφαραδίτικο στοιχείο -γνωστή με την ονομασία «Madre de Israel», χάρη στην ισπανοεβραιόφωνη κοινότητά της.

Υπό την ευθύνη μου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δημιουργήσει μια ειδική ομάδα για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού, η οποία θα επικουρεί και θα συντονίζει τις προσπάθειες όλων των κρατών-μελών προκειμένου να αναπτύξουν ολοκληρωμένες εθνικές στρατηγικές: από την καταπολέμηση των εγκλημάτων μίσους και της ρητορικής μίσους, την προστασία και την ενσωμάτωση των εβραϊκών κοινοτήτων, μέχρι την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση.

Ζητήματα ασφαλείας παραμένουν η κυριότερη πηγή ανησυχίας για τις εβραϊκές κοινότητες. Και εργαζόμαστε για την ολοκλήρωση μιας Ένωσης Ασφάλειας της ΕΕ, στην οποία κάθε Ευρωπαίος θα αισθάνεται ασφαλής και προστατευμένος -ανεξάρτητα από την πίστη, την καταγωγή ή τον τόπο διαμονής του. Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τις δράσεις των κρατών μελών για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης, για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο και για τη διασφάλιση της φυσικής ασφάλειας των εβραϊκών κοινοτήτων. Οι συναγωγές, τα κοινοτικά κέντρα, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια θα πρέπει να είναι τόποι σεβασμού, μελέτης και εορτασμού του εβραϊκού πολιτισμού και όχι στόχοι επίθεσης.

Τη Δευτέρα, 27 Ιανουαρίου, μαζί με επιζώντες του Ολοκαυτώματος και πολιτικούς ηγέτες από ολόκληρο τον κόσμο θα βαδίσω την απόσταση από την Πύλη του Θανάτου μέχρι το μνημείο του Μπίρκεναου εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να τιμήσουμε όσους χάθηκαν στον τόπο αυτόν, καθώς και εκατομμύρια ακόμα ανθρώπους που έχουν υποφέρει και εξακολουθούν να απειλούνται από τη μάστιγα του αντισημιτισμού. Είναι καθήκον μας. Όχι μόνο να θυμόμαστε, αλλά να υψώσουμε τη φωνή μας και να δράσουμε.

*Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αποσπάσματα από άρθρο του

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy