Απεξάρτηση από τις συμβατικές πηγές ενέργειας μέχρι το 2050

Του Δρος Αμβρόσιου Προδρόμου*

Πρόσφατη Έκθεση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) αναφέρεται στο εξαιρετικά σηµαντικό θέµα των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και το στόχο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για απόλυτη απεξάρτηση από τις συµβατικές πηγές ενέργειας µέχρι το 2050. Ένας στόχος απόλυτα εφικτός για όλα τα κράτη, ειδικότερα τα µεγάλα που έχουν και τους απαραίτητους οικονοµικούς πόρους και την τεχνογνωσία και θα πρέπει να παράσχουν την απαραίτητη βοήθεια στους υπόλοιπους.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συµφωνία, η οποία επιτεύχθηκε το 2019, αποτελεί ίσως το σηµαντικότερο ορόσηµο στην ανάπτυξη των ΑΠΕ και την προστασία του περιβάλλοντος, τόσο στην Ευρώπη όσο και σε ολόκληρο το πλανήτη. ∆εδοµένου ότι έχει επιτευχθεί µε τη συναίνεση όλων των κρατών-µελών, η επικέντρωση στο στόχο είναι αδιαπραγµάτευτη και ήδη πολλές χώρες έχουν προ πολλού ξεπεράσει τους στόχους που είχαν τεθεί µε ορόσηµο το 2020.

Τα δεδοµένα της Έκθεσης της Eurostat δίδουν πλέον σαφή ένδειξη για τα αποτελέσµατα της Ένωσης στο σύνολό της αλλά και για την κάθε χώρα ξεχωριστά. Αποτελέσµατα τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από αυτούς που παίρνουν τις πολιτικές αποφάσεις και κατανέµουν τους κατάλληλους πόρους, ανθρώπινους, οικονοµικούς και τεχνολογικούς για την επίτευξη των δεσµεύσεων.

Ανάπτυξη ΑΠΕ µε βάση τις δυνατότητες των χωρών

Η Ένωση έχει καταφέρει να φτάσει στο 22,1% όσον αφορά τις ΑΠΕ, ένας στόχος ο οποίος υπολείπεται ελάχιστα από τον αρχικό, κάτι το οποίο δείχνει ότι σε γενικές γραµµές η Ένωση κινείται µέσα στα πλαίσια που έχει θέσει µε ορίζοντα το 2050. Αυτό είναι το θετικό της όλης υπόθεσης, αλλά παράλληλα θα πρέπει να εξεταστούν τα δεδοµένα για την κάθε χώρα ξεχωριστά, αφού η κάθε µια έχει διαφορετικούς στόχους. Βασικό στοιχείο είναι ότι η Έκθεση της Eurostat, πέραν από τις 27 χώρες της Ένωσης, αναφέρεται και σε άλλα δύο κράτη τα οποία σχετίζονται µε την Ένωση, τη Νορβηγία και την Ισλανδία.

Η Ισλανδία ανέπτυξε τις ΑΠΕ βάσει των δικών της δυνατοτήτων, αξιοποιώντας δηλαδή γεωθερµική και υδροηλεκτρική ενέργεια, κάτι που έχει οδηγήσει τη χώρα σε σχεδόν πλήρη απεξάρτηση από τις συµβατικές πηγές ενέργειας. Έχει ήδη φτάσει στο 83,7% και αναµένεται ότι µέχρι το 2030 θα φτάσει στην πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιµα. Βρίσκεται, δηλαδή, τουλάχιστον είκοσι χρόνια µπροστά από το στρατηγικό στόχο της Ένωσης.

Παρόµοια είναι και τα αποτελέσµατα της Νορβηγίας, η οποία έχει φτάσει στο 77,4% αν και είχε θέσει ως στόχο το 80%. Τα αποτελέσµατα των χωρών της Σκανδιναβίας είναι ευρύτερα εξαιρετικά: η Σουηδία µε στόχο το 70% έχει φτάσει το 60,1% και η Φινλανδία µε στόχο το 45% έχει φτάσει το 43,8%. Αν και υπολείπονται των αρχικών τους στόχων, το γεγονός ότι είχαν βάλει εξ αρχής τον πήχη πολύ ψηλά, αν και είχαν χλευαστεί από πολλούς, τους έδωσε την ώθηση να πετύχουν τους στόχους τους και σίγουρα να είναι πολύ µπροστά από τους περισσότερους. Συνολικά δώδεκα χώρες έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν το µέσο όρο της Ένωσης, αλλά καµιά από αυτές δεν είναι από τη Μεσόγειο. Αυτό δηµιουργεί ερωτήµατα κατά πόσο οι χώρες της Μεσογείου οι οποίες διαθέτουν και την ηλιοφάνεια διαθέτουν και την απαραίτητη βούληση να πετύχουν τους στόχους.

Στην 20ή θέση η Κύπρος

Όσον αφορά την Κυπριακή ∆ηµοκρατία, αν και τα τελευταία χρόνια είχαµε µια αύξηση κατά 3% στη χρήση των ΑΠΕ, είµαστε ακόµα πολύ χαµηλά, µόλις στην 20ή θέση, µε χρήση που µόλις φτάνει το 16,9% και υπολείπεται κατά πολύ του µέσου όρου της Ένωσης. Είχαµε θέσει εξαρχής χαµηλούς στόχους, κάτι για το οποίο είχαµε υποστεί σκληρή κριτική από την Ένωση, λόγω του ότι δεν κάνουµε χρήση της ηλιοφάνειάς µας. Αυτό θα πρέπει να κτυπήσει καµπανάκι για το κράτος, για να αναπτύξει τις κατάλληλες πολιτικές οι οποίες θα δώσουν ώθηση στις επιχειρήσεις, κυρίως στις µικροµεσαίες.

Χωρίς να µηδενίζουµε τις προσπάθειες κανενός, αλλά µε εποικοδοµητική κριτική διάθεση, πρέπει να θέσουµε τις κρατικές υπηρεσίες µπροστά από τις ευθύνες τους. Η οικονοµία του τόπου δεν αντέχει να βλέπει τους ανταγωνιστές της να µειώνουν κατά πολύ το κόστος ενέργειας και εµείς να συνεχίζουµε να περνούµε κάτω από τον πήχη και να υπερηφανευόµαστε ότι φτάσαµε τους (εξαιρετικά χαµηλούς) στόχους που έχουµε θέσει.

Η πανδηµία βάζει ακόµα περισσότερη πίεση στις επιχειρήσεις, οι οποίες θα πρέπει να καταστούν πιο ανταγωνιστικές, µε τη µείωση του κόστους ενέργειας να αποτελεί αδήριτη ανάγκη. Σίγουρα το κράτος φέρει σοβαρές ευθύνες, αλλά αυτό δεν µπορεί να αποτελεί δικαιολογία για τις επιχειρήσεις, τουλάχιστον αυτές που έχουν την οικονοµική άνεση, που θα πρέπει να προχωρήσουν στις κατάλληλες ενέργειες, οι οποίες θα τους οδηγήσουν προς καλύτερες µέρες.

* Ακαδηµαϊκός – Σύµβουλος Εκπαίδευσης και Επιχειρήσεων, [email protected]