Από τη χούντα στο πραξικόπημα του 1974 (Μέρος 17ο)

Δεν ανησυχεί η Τουρκία από την κάθοδο Γρίβα.

Ο Μακάριος και η Κύπρος γενικότερα βρίσκονταν πλέον μπροστά σε νέες καταστάσεις. Ή καλύτερα ο Μακάριος βρισκόταν μπροστά σε αυτό που φοβόταν. Ότι θα είχε να αντιμετωπίσει την πολιτική μωρία του Γρίβα ο οποίος χωρίς να υπολογίζει και πολλά (όπως έκανε το 1955) θα έπαιρνε τα όπλα, αυτή τη φορά εναντίον του πρώην συναρχηγού του.

Ο Μακάριος από την πλευρά του άρχισε να παίρνει τα πρώτα μέτρα, οργανώνοντας ομάδες αστυνομικών και εκπαιδεύοντάς τους στην αντιμετώπιση αντάρτικου των βουνών.

Από την άλλη ο Γρίβας άρχισε να συγκροτεί τις πρώτες μάχιμες ομάδες της ΕΟΚΑ Β’.

Και πάλι η εθνικιστική υπεροψία

22684813_10211688347317664_1083725822_nΜε όλα όσα άρχισαν να συμβαίνουν, θα ανέμενε κάποιος ότι θα αντιδρούσε η Τουρκία και η εθνικιστική ηγεσία των Τ/κυπρίων. Όπως είχε γίνει το 1955 με την πρώτη ΕΟΚΑ.

Θα ανέμενε επίσης από την άλλη ότι οι Ε/κύπριοι, έχοντας ακριβώς την εμπειρία του 1955, όπου ο μη υπολογισμός πιθανών αντιδράσεων της Τουρκίας στο κάδρο των σχεδιασμών τους για τον ένοπλο αγώνα δημιούργησε σοβαρά προβλήματα, δεν θα λειτουργούσαν με τον ίδιο τρόπο.

Κι όμως, ο Γρίβας δεν λάμβανε και πάλι υπόψη τον τουρκικό κίνδυνο. Θεωρούσε ότι η υπόθεση είναι καθαρά μεταξύ των Ελλήνων της Κύπρου και μόνο. Παραβλέποντας ότι τώρα η Κύπρος δεν ήταν μια αποικία αλλά ένα ανεξάρτητο κράτος. Που σαν τέτοιο, παρά την ελληνική πλειοψηφία, δεν ήταν ελληνικό κράτος ούτε ένα δεύτερο ελληνικό κράτος όπως πίστευαν τότε (και αρκετοί το πιστεύουν και σήμερα) οι περισσότεροι Ε/κύπριοι.

Η πολιτική μυωπία των ακροδεξιών και των εθνικιστών δεν επέτρεπε να υπολογιστούν τα πραγματικά δεδομένα.

Όπως γίνεται και σήμερα. Λες και η ιστορία επαναλαμβάνεται. Θεωρούν αρκετοί, πολιτικών αρχηγών και κομμάτων περιλαμβανομένων, ότι στην Κύπρο κάνουν μόνοι τους παιχνίδι οι Ε/κύπριοι και πως η δική τους αντίληψη πραγμάτων, πρέπει να είναι η αντίληψη όλου του κόσμου!

Και πάλι εκτός η Τουρκία

Όχι μόνο παραγνωριζόταν, λοιπόν, το ότι το κράτος ήταν δικοινοτικό, άσχετα αν προσωρινά (μέχρι τότε) είχαν φύγει οι Τ/κύπριοι από τη διακυβέρνηση, αλλά παραγνώριζαν ότι πλέον η Τουρκία ήταν εγγυήτρια δύναμη της Κύπρου (μαζί με την Ελλάδα και τη Βρετανία) και είχε μάλιστα και το δικαίωμα επέμβασης.

Δυστυχώς για άλλη μια φορά η εθνικιστική θεώρηση των πραγμάτων, εκφραζόμενη στη δεδομένη στιγμή από τον Γρίβα, θεωρούσε πως όσα γίνονταν στην Κύπρο δεν αφορούσαν κανένα άλλο πλην των Ε/κυπρίων.

Πολύ δε περισσότερο δεν αφορούσαν την Τουρκία, η οποία σύμφωνα με τον Γρίβα όχι μόνο δεν είχε λόγο στα όσα θα γίνονταν, αλλά ούτε και τολμούσε να κάνει βήμα εναντίον της Κύπρου.

«Ουδείς θα ετόλμα, ούτε η Τουρκία να κάμη απόβασιν εις Κύπρον διότι διεκδικούμεν δίκαιον αίτημα διεθνώς αναγνωρισμένον», έγραφε ο Γρίβας ακόμα και στις 21 Ιανουαρίου 1973.

Τόση υπεροψία; Τόση ανιδεότητα; Ή κάτι άλλο;

Ήπια αντίδραση της Τουρκίας για τον Γρίβα

22686534_10211688347477668_1162308118_nΑπό την άλλη θα ανέμενε κάποιος ότι η Τουρκία, που είχε πρωτοστατήσει το 1967 για αποχώρηση του Γρίβα από την Κύπρο, ότι θα αντιδρούσε έντονα στη νέα (μυστική και παράνομη) κάθοδο του Γρίβα στην Κύπρο.

Συνέβη όμως σχεδόν το αντίθετο.

Επτά μέρες μετά την άφιξη του Γρίβα, ο αντιπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο Οζάριο Ταφάλ ενημέρωνε τον τούρκο επιτετραμμένο στη Λευκωσία για την εξέλιξη αυτή. Αυτός με τη σειρά του ενημέρωσε την κυβέρνηση του στην Άγκυρα.

Κι ενώ θα έπρεπε να αναμένονται μύδροι κατά του Μακαρίου (ως προέδρου) και των Ε/κυπρίων, η Άγκυρα εξέδωσε μια χλιαρή ανακοίνωση μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών με την οποία έλεγε ότι η Τουρκία δεν θα ανεχθεί την επιστροφή του Γρίβα στην Κύπρο. Τίποτε άλλο!

Προκαλούσε μάλιστα εντύπωση το ότι η Τουρκία δεν επικαλείτο τη συμφωνία που έγινε το 1967 μεταξύ της Άγκυρας και της Αθήνας για την ανάκληση του Γρίβα.

Όπως αναφέρει ο Μ. Δρουσιώτης, ο τούρκος επιτετραμμένος Ινχάν αναφέρθηκε στην τουρκική πολιτική επί του ζητήματος. Κι αυτή ήταν να υπενθυμίσει αθόρυβα η Τουρκία τις κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου ότι δεν θα δεχόταν επ’ αόριστον την επιστροφή του Γρίβα, να παραμείνει ψύχραιμη και να κρατήσει την προπαγάνδα σε χαμηλούς τόνους.

Επίσης, σύμφωνα με τηλεγράφημα του Αμερικανού πρέσβη στην Άγκυρα, «από τη στιγμή της αναχώρησης του Γρίβα από την Αθήνα, οι αξιωματούχοι του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, περιλαμβανόμενων και αυτών που δεν ασχολούνται με το Κυπριακό, σχολιάζοντας περιστασιακά είπαν ότι η παρουσία του στο νησί μπορούσε τελικά να αποβεί προς όφελος της Τουρκίας, διότι θα επέφερε τη διπλή ένωση διά της συνεργασίας των κυβερνήσεων Ελλάδας και Τουρκίας». [1]

Τρίβει τα χέρια ο Ντενκτάς

Ούτε ο ηγέτης των Τ/κυπρίων Ραούφ Ντενκτάς αντέδρασε αρνητικά.

Μεταφέρουμε το παρακάτω κείμενο από την Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου:

«Ο Ντενκτάς είχε δηλώσει: “Αν πράγματι ο στρατηγός Γρίβας βρίσκεται στην Κύπρο, αυτός που πρέπει ν’ ανησυχεί περισσότερο από μας είναι ο Μακάριος”.

Και η τουρκική εφημερίδα “Αξιάμ” τόνιζε:

“Η Τουρκία έχασε δυο ευκαιρίες για να διευθετήσει το Κυπριακό πρόβλημα, το 1964 και το 1967. Δεν πρέπει να χάσει την τρίτη ευκαιρία, την οποία πιθανόν να της δώσουν οι υποστηρικτές της Ένωσης”.[2]

Μέσα στην Τ/κυπριακή κοινότητα εκδηλώθηκαν ανησυχίες για την παρουσία του Γρίβα στην Κύπρο.

Οι αντιπολιτευόμενοι τον Ντενκτάς που λειτουργούσε ως διοίκηση των Τ/κυπρίων, εξέφραζε ανησυχίες και φόβους για την εξέλιξη των πραγμάτων.

Ο Τ/κύπριος πολιτικός Μιντχάτ Μπερμπέρογλου, ρώτησε τον Ντενκτάς, τον οποίο αντιπολιτευόταν, γιατί ανέχθηκε την κάθοδο του Γρίβα και γιατί δεν αντέδρασε σε αυτή την εξέλιξη.

Σύμφωνα με την Τ/κυπριακή εφημερίδα “Γενί Ντουζέν” ο Ντενκτάς απαντώντας επιχείρησε να καθησυχάσει τους πολιτικούς του αντιπάλους λέγοντας ότι: «Έδωσαν το λόγο τους, ότι όσο καιρό παραμείνει ο Γρίβας στην Κύπρο, μύτη Τούρκου δεν θα ματώσει».[3]

Μάλιστα ο Μπεμπέρογλου δήλωσε σε τουρκική εφημερίδα τον Σεπτέμβριο του 1973 ότι πήρε διαβεβαιώσεις από τον Ντενκτάς ότι η κάθοδος του Γρίβα δεν είχε σχέση με τους Τ/κύπριους, ότι αυτοί δεν κινδύνευαν και ότι ακόμα ότι «η Τουρκία σιωπηλώς παρέσχε την συγκατάβασίν της στην μυστικήν άφιξιν του Γρίβα στην Κύπρον και ότι συνεφώνησε με την Ελλάδα την διχοτόμησιν της Κύπρου».[4]

Η Τουρκία αλλά και η Τ/κυπριακή σοβινιστική ηγεσία εκ πρώτης όψεως δεν ανησυχούσαν από την κάθοδο του Γρίβα στην Κύπρο.

Ο Ντενκτάς δήλωνε ότι είχε διαβεβαιώσεις ότι δεν θα σπάσει μύτη Τ/κύπριου από τις ενέργειες του Γρίβα! Αλήθεια, από ποιους και γιατί είχε διαβεβαιώσεις;

Τι γνώριζε ο Ντενκτάς που δεν γνώριζαν οι υπόλοιποι;

Ήταν γνωστό ότι η Τουρκία ανέμενε την ευκαιρία. Ανέμενε ένα νομικό έρεισμα για να εισβάλει στην Κύπρο. Δεν ήταν τυχαίο που ούτε το 1964 ούτε το 1967 εισέβαλε στην Κύπρο, όσο κι αν το ήθελε κι αν το επιδίωκε. Δεν υπήρχε νομικό σημείο πάνω στο οποίο να πατήσει, όπως έκανε το 1974 και να εισβάλει στην Κύπρο.

Τώρα έλπιζε ή ανέμενε ότι θα της δινόταν αυτή η ευκαιρία.

Κι αυτό αποδείχθηκε το 1974 όταν επικαλέστηκε τις συμφωνίες εγγύησης και το επεμβατικό δικαίωμα που τις έδιναν οι συνθήκες εκείνες.

Τον Σεπτέμβρη του 1971 ο Ντενκτάς προέβη σε μια πολύ αποκαλυπτική δήλωση, για όσους ήθελαν να την δουν ως τέτοια. Άφηνε να εννοηθεί ότι η παρουσία του Γρίβα στην Κύπρο θα εξυπηρετούσε τους στόχους των Τ/κυπρίων και της Άγκυρας.

Δήλωσε συγκεκριμένα: «Όπως δήλωσα αυτή (η παρουσία του Γρίβα) θα επηρεάσει τις συνομιλίες στο βαθμό στον οποίο θα επηρεάσει την ελληνική ηγεσία, δεν γνωρίζομεν πως η ελληνική ηγεσία έχει επηρεασθεί ή εάν θα επηρεασθεί, εάν επηρεασθεί θα επηρεασθούν και οι συνομιλίες. Ο στρατηγός Γρίβας δεν θα μας επηρεάσει κατά τρόπον άμεσο μέχρις ότου αποφασίσει, αν αποφασίσει, να μας πλήξει, οπότε θα πρόκειται για εντελώς διαφορετικό πρόβλημα».[5]

Έτρεφε, λοιπόν, ελπίδες ο Ντενκτάς. Ελπίδες οι οποίες φάνηκαν στο τέλος βάσιμες. Το μόνο που έπεσε έξω ήταν ότι ο Γρίβας θα έπληττε τους Τ/κύπριους.

Ο Ντενκτάς δεν ήταν αφελής. Ήξερε πολύ καλά τι έλεγε. Άλλωστε προηγουμένως είχε αναφέρει πως του δόθηκαν διαβεβαιώσεις ότι δεν θα ενοχληθούν οι Τ/κύπριοι. Άρα γνώριζε ότι κάτι τέτοιο δεν θα γινόταν, εκτός απροόπτου.

Φαίνεται ότι η δήλωση αυτή ήταν παραπλανητική, όχι για τους Τ/κύπριους αλλά για τους Ε/κύπριους. Οι Ε/κύπριοι καθησυχάζονταν από τέτοιου είδους δηλώσεις, ενισχύοντας την ψεύτικη πεποίθηση ότι όσα διαδραματίζονταν στην Ε/κυπριακή κοινότητα αφορούσαν τους Ε/κύπριους και μόνο και δεν επηρέαζαν την Κύπρο ως κράτος.

Δυστυχώς, συγκρίνοντας αυτά τα δεδομένα με το σήμερα, διαπιστώνουμε και πάλι ότι οι Ε/κύπριοι θεωρούν πως όσα γίνονται στις μέρες μας και πάλι αφορούν τους Ε/κύπριου και δεν επηρεάζουν την ευρύτερη πολιτική.

[1] Μ. Δρουσιώτη, «ΕΟΚΑ Β – CIA», σελ. 118, 119.

[2] Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου, τόμος Β περίοδος 1970-74.

[3] Σπ. Παπαγεωργίου, «Μακάριος δια πυρός και σιδήρου», σελ.108.

[4] Βλ. εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» 16 Σεπτεμβρίου 1973, «Εδόθη διαβεβαίωσις στον Ντενκτάς ότι ο Γρίβας δεν θα βλάψη τους Τούρκους».

[5] Αρχείο Παν. Παπαδημήτρη, http://www.papademetris.net, SXEDIO.M22 5.9.71.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy