Από τη Βιέννη στην Πράγα: η δεξιά στροφή συνεχίζεται

Η γενικότερη τάση στην περιοχή αναμένεται να επιβεβαιωθεί από τις εκλογές της Τσεχικής Δημοκρατίας και εκτιμάται ότι θα αναδείξουν νικητή τον εκατομμυριούχο ευρωσκεπτικιστή Αντρέι Μπάμπις, ηγέτη του κινήματος ANO 2011, σε βάρος των Σοσιαλδημοκρατών που ηγούνται του τρικομματικού συνασπισμού του Μπόχουσλαβ Σουμπότκα.

Το αφήγημα που κυριάρχησε διεθνώς στη δημόσια συζήτηση κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017 ήταν αυτό της πολιτικής επανασταθεροποίησης των δυτικών χωρών και της απόκρουσης του δεξιού λαϊκισμού, ο οποίος το προηγούμενο έτος είχε εισβάλει ορμητικά στο προσκήνιο.

Η ήττα του ακροδεξιού υποψήφιου στις (επαναληπτικές) προεδρικές εκλογές της Αυστρίας, η νίκη του απερχόμενου πρωθυπουργού της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε επί του Χεερτ Βίλντερς στις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου και κυρίως οι πενιχρές επιδόσεις της Μαρίν Λεπέν και του Εθνικού Μετώπου στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της Γαλλίας αποτέλεσαν εξελίξεις που έμοιαζαν να αντιστρέφουν το ρεύμα που προηγουμένως είχε φέρει την Βρετανία να επιλέγει την έξοδο από την Ε.Ε., είχε οδηγήσει τον Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο και είχε βυθίσει την Ιταλία στην πολιτική κρίση, μετά την απόρριψη των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων Ρέντσι στο δημοψήφισμα του Δεκεμβρίου.

Και όμως η αποδυνάμωση των άκρων δεν έμελλε να διαρκέσει πολύ. Η Ευρώπη βρίσκεται και πάλι σε φάση πολιτικής αβεβαιότητας, αποστοίχισης των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων από τα mainstream κόμματα και ενδυνάμωσης όσων προβάλλουν λογικές εθνικής αναδίπλωσης. Το πρόσφατο αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών έδειξε ότι το πολιτικό τίμημα πληρώνει πλέον ακόμη και η ηγέτιδα δύναμη της ευρωζώνης – ενώ οι ομοσπονδιακές εκλογές της ομόγλωσσης Αυστρίας έδειξαν να επιβεβαιώνουν την τάση αυτή.

Παρά τη διαφορά των μεγεθών και των συνθηκών η κύρια ομοιότητα είναι εμφανής: οι “μεγάλοι συνασπισμοί” κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς δεν έχουν πλέον μέλλον – όχι μόνο στη Γερμανία, όπου έχουν σποραδικά δοκιμαστεί ως λύση ανάγκης, αλλά ακόμη και στην Αυστρία, όπου έχουν ιστορικό βάθος δεκαετιών.

Ο μόλις 31 ετών Σεμπάστιαν Κουρτς, μέχρι τώρα υπουργός Εξωτερικών, επιβραβεύτηκε στην επιλογή του να διεκδικήσει την αρχηγία της κεντροδεξιάς, να την αναμορφώσει στα μέτρα του, μετονομάζοντάς την σε “Νέο Λαϊκό Κόμμα”, και να προκαλέσει τις πρόωρες εκλογές που διεξήχθησαν την Κυριακή, με κύριο στόχο τον τερματισμό της συγκυβέρνησης με τους Σοσιαλδημοκράτες του καγκελαρίου Κρίστιαν Κερν.

Το αποτέλεσμα ήταν, αντί για την δημοσκοπική τρίτη θέση στην οποία βρισκόταν προ μηνών, το κόμμα του Κουρτς να κατακτήσει την πρωτιά και ο ίδιος αυτοδικαίως να διεκδικεί την καγκελαρία, ως επικεφαλής ενός νέου κυβερνητικού συνασπισμού με το ακροδεξιό Κόμμα των Ελευθέρων, που κατέκτησε το 26% της ψήφου, σχεδόν όσο και το ιστορικό υψηλό του του 1999.

Αυστριακές ιδιαιτερότητες

Ωστόσο οι ιδιαιτερότητες της αυστριακής περίπτωσης είναι πολλές και θεαματικές, καθώς (σε αντίθεση λ.χ. με τη Γερμανία όπου η ακροδεξιά μόλις εξασφάλισε κεντρική κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και πάντως βρίσκεται σε πολιτική “καραντίνα”) το Κόμμα των Ελευθέρων χρονολογείται από το 1956 και αντιμετωπίζεται ως “απενοχοποιημένη” επιλογή. Αρκεί και μόνο να σημειωθεί ότι ένα από τα μετεκλογικά σενάρια αφορά την κυβερνητική του συνεργασία με τους Σοσιαλδημοκράτες (όπως έχει ήδη συμβεί σε τοπικό επίπεδο) ή ότι οι τωρινές του εκλογικές επιδόσεις θεωρούνται έως και απογοητευτικές, σε σχέση με τον πρώτο γύρο της περιπετειώδους περσινής προεδρικής εκλογής, οπότε η ακροδεξιά παρ’ ολίγον να κατακτήσει το ανώτατο αξίωμα.

Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι το Κόμμα των Ελευθέρων έχει θητεύσει στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ως εταίρος του Λαϊκού Κόμματος, ήδη από την περίοδο2000-2006, οπότε δέσποζε η φιγούρα του -μακαρίτη πλέον- ιστορικού του ηγέτη, Γεργκ Χάιντερ. Η εμπειρία εκείνη άφησε εντέλει το Κόμμα των Ελευθέρων διασπασμένο και εκλογικά συρρικνωμένο.

Είχαν προηγηθεί, τους πρώτους μήνες του 2000, οι διπλωματικές κυρώσεις που είχαν ατύπως θεσπίσει, πρωτοστατούσης της Γαλλίας του Ζακ Σιράκ, τα υπόλοιπα (14 τότε) κράτη-μέλη της Ε.Ε. εναντίον της Αυστρίας, για την παραβίαση του μεταπολεμικού ταμπού της κυβερνητικής συνεργασίας με ακροδεξιό κόμμα. Η περιπέτεια εκείνη μάλλον ενίσχυσε τα ευρωσκεπτικιστικά αισθήματα στην Αυστρία μέχρι και σήμερα.

Μία άλλη ιδιαιτερότητα του αυστριακού κομματικού σκηνικού είναι η απουσίααμιγώς φιλελεύθερου κόμματος, όπως λ.χ. το FDP στη Γερμανία, αλλά και οι κατά παράδοση άκρως φιλικές προς την αγορά τοποθετήσεις της ακροδεξιάς, σε αντίθεση προς τις προστατευτικές πολιτικές ανάλογων σχηματισμών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Σε κάθε περίπτωση, το Κόμμα των Ελευθέρων χρειάστηκε να “καταπιεί’προεκλογικά τις αντιευρωπαϊκές τοποθετήσεις του, την ώρα που ο Κουρτς, με τις “δάφνες” του πρωταγωνιστή του κλεισίματος του “Βαλκανικού Διαδρόμου”, ενσωμάτωνε μέγα μέρος της αντιμεταναστευτικής ατζέντας, ενώ το κόμμα του Κερν επιβεβαίωνε, μετά και το προηγούμενο του Μάρτιν Σουλτς στην Γερμανία, ότι η ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία μοιάζει παραδομένη σε ένα ντόμινο συρρίκνωσης από χώρα σε χώρα.

Ο κομβικός ρόλος της Αυστρίας, πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι φανερώνουν εκ πρώτης όψεως τα αντικειμενικά της μεγέθη, προκύπτει από το γεγονός ότι συχνά”βγάζει τον λαγό” για λογαριασμό της Γερμανίας (όπως συνέβη στην προσφυγική κρίση) αλλά και διότι τοποθετείται σε ρόλο “οδηγού” ενός ρεύματος δεξιάς ευρωσκεπτικιστικής αναδίπλωσης που κυριαρχεί στις Χώρες Visegrad, δηλ. την άλλοτε αυτοκρατορία των Αψβούργων. Η μάλλον βέβαιη είσοδος του Κόμματος των Ελευθέρων στην κυβέρνηση θα προσφέρει δυνατότητες μεγαλύτερης επικοινωνίας της Βιέννης με την Βαρσοβία και τη Βουδαπέστη, όπου κυριαρχούν συντηρητικές δυνάμεις με προβληματική σχέση με τις Βρυξέλλες και ιδιαίτερη προσήλωση στην έννοια της εθνικής ταυτότητας και κυριαρχίας.

Η γενικότερη τάση στην περιοχή αναμένεται να επιβεβαιωθεί από τις εκλογές της Τσεχικής Δημοκρατίας που διεξάγονται σήμερα (σ.σ.: χθες) και αύριο (σ.σ.: σήμερα) και εκτιμάται ότι θα αναδείξουν νικητή τον εκατομμυριούχο ευρωσκεπτικιστή Αντρέι Μπάμπις, ηγέτη του κινήματος ANO 2011, σε βάρος των Σοσιαλδημοκρατών που ηγούνται του τρικομματικού συνασπισμού του Μπόχουσλαβ Σουμπότκα. Αρκεί και μόνο να σημειωθεί ότι η υποχρέωση της Τσεχικής Δημοκρατίας να υιοθετήσει, μόλις θα πληροί τις προϋποθέσεις, το ευρώ έχει πια την ανοικτή υποστήριξη μόνο του κεντρώου κόμματος ΤΟΡ 09, που συγκεντρώνει μόλις 6% της πρόθεσης ψήφου.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy