Αποαποικιοποιήστε τον εαυτό σας…

Του
Νιαζί Κιζίλγιουρεκ*

 

Ο Achille Mbembe είναι ένας από τους πρωτοπόρους ιστορικούς, πολιτικούς επιστήµονες και θεωρητικούς των µετα-αποικιακών σπουδών, τα έργα του οποίου µεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Ο Mbembe, επηρεασµένος από τις αναζητήσεις του Franz Fanon, είναι ένας διανοούµενος που εξέτασε πολύπλευρα την κληρονοµιά που άφησε η αποικιοκρατία στις κοινωνίες της Αφρικής. Ένα από τα συνθήµατα που χρησιµοποιεί συχνά είναι το εξής: “Decolonize Yourself!” ∆ηλαδή, «αποαποικιοποιήστε τον εαυτό σας!» Όταν ερωτήθηκε τι ήθελε να πει µε αυτό το σύνθηµα, ο ίδιος σηµείωσε: «Η κάθαρση του εαυτού µας από την αποικιοκρατία σηµαίνει να εµπιστευτούµε ξανά τις δικές µας ικανότητες. Το εµπόριο σκλάβων και η αποικιοκρατία δεν κατέστρεψε µόνο τις ικανότητές µας να χτίζουµε µια ανθρώπινη κοινωνία, να ενδιαφερόµαστε ο ένας για τον άλλο και να οικοδοµούµε σχέσεις που εµπλουτίζουν τη ζωή. Την ίδια στιγµή κατέστρεψε και την ικανότητα να φροντίσουµε τον εαυτό µας και να ικανοποιούµε τις ανάγκες µας. Πρέπει να εγκαταλείψουµε την ελπίδα ότι µια µέρα κάποιος θα έρθει και θα ενδιαφερθεί για µας, θα µας προσέξει».

Η σχέση των Τουρκοκυπρίων µε την αποικιοκρατία δεν συζητήθηκε αρκετά. Μάλιστα ποτέ δεν πέρασε από το µυαλό µας να συζητήσουµε για τις επιρροές αυτής της σχέσης στη σηµερινή εποχή. Όµως είναι γεγονός ότι στη µετα-αποικιακή ιστορία της Κύπρου, οι Τουρκοκύπριοι αναπαραγάγουν όλα τα σχήµατα και τις µορφές ενσωµάτωσης της αποικιοκρατίας. Για παράδειγµα εξήντα χρόνια µετά την αποικιοκρατία, ζούµε ξανά παρόµοιες σχέσεις µε αυτές που οικοδόµησε ο τότε ηγέτης της κοινότητας, Sir Münir, µε την αγγλική αποικιοκρατική διοίκηση.

Παλιότερα οι ελίτ υποκλίνονταν ενώπιον των αποικιοκρατών, ενώ σήµερα κατά τον ίδιο τρόπο υποκλίνονται µπροστά στην κυβέρνηση της Τουρκίας. Θέλετε αυτούς που ως Πρωθυπουργοί αυτοµαστιγώνονται ανακοινώνοντας δηµόσια το µισθό τους; Θέλετε αυτούς που γίνονται υποψήφιοι επειδή το θέλει η Τουρκία ή και αυτούς που δεν είναι υποψήφιοι επειδή δεν το θέλει η Τουρκία; Ή θέλετε τους αναξιοπρεπείς που διαγωνίζονται µεταξύ τους για το ποιος είναι ο πιο αγαπητός στην Άγκυρα; Τα παραδείγµατα είναι αναρίθµητα. Και όλα αυτά τα παραδείγµατα υπήρξαν και στην αποικιακή Κύπρο.

Γιατί όµως συµβαίνει αυτό; Γιατί τόσο στην αποικιακή, όσο και στη µετα-αποικιακή Κύπρο, η τουρκοκυπριακή κοινότητα ήθελε τη βοήθεια από κάποιον άλλο. Πιο συγκεκριµένα, αρχικά τέθηκε υπό τη σκεπή της αγγλικής αποικιοκρατίας και αργότερα της Τουρκίας. ∆εν εµπιστεύθηκε τις δικές της ιδιαιτερότητες, τις δικές της ικανότητες. Στο πέρασµα του χρόνου έχασε ολοκληρωτικά το αίσθηµα της αυτοπεποίθησης και προσανατολίστηκε στο να βρει «σωτήρα» από το εξωτερικό.

Όταν εξετάσουµε πιο προσεκτικά τον «αγώνα για ύπαρξη και επιβίωση», κάτι που όλοι επικαλούνται, τότε βλέπουµε ότι όντως οι Τουρκοκύπριοι έγιναν υποκείµενο απέναντι στους Ελληνοκύπριους µε τη συµβολή της Αγγλίας και της Τουρκίας, όµως αυτός ο αγώνας ήταν ταυτόχρονα γεµάτος από υποταγή και εξάρτηση. Η συνεργασία µε την αποικιακή διοίκηση, τα καθήκοντα των επικουρικών αστυνοµικών και η µετατροπή σε παράρτηµα του βαθέος κράτος της Τουρκίας στην Κύπρο, αποτελούν κύριους σταθµούς αυτού του αγώνα. Μετά το 1974 χτίστηκε µια ζωή πάνω στο πλιάτσικο που δηµιούργησαν τα τανκς της διχοτόµησης και η αναπαραγωγή µιας ρητορικής θυµατοποίησης. Τελικά, το σηµείο που φτάσαµε µέσα από αυτές τις διαδικασίες ήταν να µετατραπούµε σε «χαµένο υποκείµενο».

Η απάντηση που θα δοθεί στο ερώτηµα προς τα πού και πώς θα οδεύσει η τουρκοκυπριακή κοινότητα, έχει πλέον ζωτική σηµασία. Και η απάντηση σε αυτά τα ερωτήµατα δεν µπορεί να δοθεί χωρίς να κοιταχτεί γενναία το παρελθόν και να τεθεί ένα τέλος στη συνεχιζόµενη αποικιακή µας ιστορία. Θα πρέπει να απο-αποικιοποιήσουµε τον εαυτό µας. Σε διαφορετική περίπτωση θα είναι αδύνατο να βρούµε την ορθή κατεύθυνση.

Ο πραγµατικός αγώνας της ύπαρξης και επιβίωσης της τουρκοκυπριακής κοινότητας µπορεί να δοθεί µόνο µε την εµπιστοσύνη στον εαυτό µας και µε τα έργα που θα δικαιώνουν την όποια αυτοπεποίθηση των Τουρκοκυπρίων. Όχι µε κοµπασµούς κενούς περιεχοµένου και αλαζονεία. Ούτε και µε την παράδοση του µυαλού µας στην καθοδήγηση άλλων. Η αξιοπρεπής πολιτική που θα έχει σκοπό τη µόνιµη ειρήνη και θα ενισχύσει την κοινότητα σαν υποκείµενο, είναι µονόδροµος. Είναι ο σηµερινός αγώνας ύπαρξης και επιβίωσης!

*Ευρωβουλευτής ΑΚΕΛ

Το άρθρο κυκλοφόρησε στα Τούρκικα στην εφημερίδα Γενί Ντουζέν στις 04/10/2020.