Αποσκίρτηση – Διάσπαση – Οριζόντια ψηφοφορία

Του Πατρίκιου Παύλου

Με αφορμή την τελευταία αποσκίρτηση βουλευτών από το ΔΗΚΟ, ακούγονται ξανά απόψεις που υποστηρίζουν κατάργηση του αναλογικού συστήματος εκλογής των βουλευτών και εφαρμογή της οριζόντιας ψηφοφορίας. Θέλω από την αρχή να τονίσω πως κατανοώ την αγανάκτηση των πολιτών, όταν βλέπουν ένα βουλευτή που εκλέχτηκε με τη σημαία και το πρόγραμμα ενός κόμματος, να σηκώνει παντιέρα και είτε να γίνεται “ανεξάρτητος”, είτε να προσχωρεί σε άλλο κόμμα, με άλλη σημαία και άλλο πρόγραμμα. Ιδιαίτερα απεχθής είναι αυτή η συμπεριφορά στα μέλη και τους οπαδούς του κόμματος από το οποίο γίνεται η αποσκίρτηση. Όμως η οριζόντια ψηφοφορία δεν θα θεραπεύσει αυτό το “κακό”, θα το πολλαπλασιάσει. Δηλαδή πιστεύει κανένας πως αν ο ψηφοφόρος μπορεί να ψηφίζει υποψηφίους όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων ή χωρίς οποιαδήποτε ιδεολογία, οι υποψήφιοι που θα ψηφίσει και θα εκλεγούν θα ενεργούν πάντα με τρόπο που θα τον ικανοποιεί;

Το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε είναι αν ένας βουλευτής που αποχωρεί από το κόμμα του, έχει υποχρέωση να εγκαταλείψει την έδρα του, η οποία, σύμφωνα με τη λογική του αναλογικού συστήματος, ανήκει στο κόμμα. Υπάρχει πολύ ισχυρή ηθική, νομική και λογική τεκμηρίωση της άποψης πως η έδρα ανήκει στο κόμμα. Θυμίζω πως το αναλογικό σύστημα μάς υποχρεώνει να “ψηφίσουμε” κόμμα και να δώσουμε “σταυρό προτίμησης” σε αριθμό υποψηφίων του συγκεκριμένου κόμματος. Άρα οι ψηφοφόροι καθορίζουν τον αριθμό βουλευτών που θα πάρει το κάθε κόμμα και με αυτή τη λογική οι έδρες “ανήκουν” στα κόμματα. Όμως το ζήτημα δεν εξαντλείται εδώ. Κατά τη γνώμη μου, πρέπει να διαχωρίσουμε την αποχώρηση/αποσκίρτηση από τη “διάσπαση”. Όταν η αποχώρηση δεν είναι μεμονωμένη, όπως π.χ. στην περίπτωση των τριών βουλευτών του ΔΗΚΟ, που συνοδεύτηκε από την αποχώρηση ηγετικών στελεχών του κόμματος, οφείλουμε να εξετάσουμε αν οι διαφορές που προκάλεσαν την αποχώρηση αγγίζουν τη βάση, τα μέλη, του κόμματος και σε προέκταση τους ψηφοφόρους του. Σε τέτοιες περιπτώσεις υπάρχει, κατά κανόνα, ισχυρισμός πως το κόμμα ή καλύτερα ο αρχηγός ή η ηγεσία του, μετακινήθηκαν ή “πρόδωσαν” τις αρχές και την ιδεολογία του κόμματος. Συχνά αυτό ισχύει, αλλά και χωρίς να ισχύει, μπαίνει εξ αντικειμένου το ερώτημα κατά πόσο σημαντική μερίδα των μελών και οπαδών του κόμματος ακολουθεί ή συμφωνεί με τους διαφωνούντες/αποχωρούντες. Σε τέτοια περίπτωση οι αποχωρούντες μπορούν να ισχυριστούν πως έχουν καθήκον να συνεχίσουν να εκπροσωπούν τη μερίδα των ψηφοφόρων που συμφωνεί μαζί τους και κατά συνέπεια να αρνηθούν να παραδώσουν τις έδρες τους. Σε τελευταία ανάλυση το ζήτημα δεν είναι ούτε νομικό ούτε καταστατικό ούτε τυπικό. Είναι ουσιαστικό και κατεξοχήν πολιτικό και η «επίλυσή» του μπορεί να γίνει μόνο μέσα από τη διαδικασία των επόμενων εκλογών.

Και δυο λόγια για τους φίλους που καλόπιστα υποστηρίζουν πως η οριζόντια ψηφοφορία είναι δικαιότερο σύστημα επειδή μετατοπίζει το κέντρο βάρους και το δικαίωμα επιλογής, από τα κόμματα στους ψηφοφόρους. Σε μια επιφανειακή ανάγνωση, αυτή η θεωρία φαντάζει λογική, αλλά το αποτέλεσμα που θα προκύψει από την εφαρμογή της οριζόντιας ψηφοφορίας δεν θα βοηθήσει καθόλου την κοινωνία και τους πολίτες. Υπάρχουν πολλά επιχειρήματα εναντίον της οριζόντιας ψηφοφορίας, αλλά σ’ αυτό το σημείωμα θα περιοριστώ σε ένα που θεωρώ καθοριστικό και ζητώ από τον κάθε καλόπιστο φίλο και ιδιαίτερα από τους προοδευτικούς πολίτες, να σκεφτούν το εξής.

Σε μια αστική δημοκρατία οι πολίτες πρέπει να ενθαρρύνονται να επιλέγουν πολιτικό πρόγραμμα και όχι πρόσωπα. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την ταξική διαστρωμάτωση της κοινωνίας. Οι κοινωνικές τάξεις έχουν διαφορετικά και σε σημαντικό βαθμό αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα. Ιδιαίτερα η μη προνομιούχα τάξη, που είναι η εργατική, χρειάζεται πολιτικό πρόγραμμα που να εξυπηρετεί τα δικά της ταξικά συμφέροντα και πολιτικούς φορείς που να τα εξυπηρετούν. Στους κοινωνικούς αγώνες δεν μετρά τόσο το πόσο καλός, έξυπνος ή μορφωμένος είναι κάποιος, όσο το πόσο καλό είναι το πολιτικό πρόγραμμα στο οποίο πιστεύει και προπάντων ποιανού τα συμφέροντα εξυπηρετεί.

Πρόσθετα, δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη και ένας πολιτικός μοναχικός καβαλάρης, όσο και να «πιάνει πουλιά με το στόμα του», μόνο φούμαρα και λαϊκισμό μπορεί να πουλά για να επιβιώσει.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy