Ας μιλήσουμε για τις μητρικές γλώσσες της Κύπρου

Με αφορμή/ Ορίζοντα

Ας μιλήσουμε για τις μητρικές γλώσσες της Κύπρου

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας, ο Σύλλογος Διγλωσσίας Κύπρου οργανώνει διαδικτυακή εκδήλωση στις 20 Φεβρουαρίου 2021 με τίτλο «Μητρικές γλώσσες της Κύπρου».  Η Πρόεδρος του Συλλόγου Düriye Gökçebağ μιλάει στον Ορίζοντα:

Πείτε μας λίγα λόγια για τον Σύλλογο Διγλωσσίας Κύπρου.  Ο Σύλλογος Διγλωσσίας Κύπρου ιδρύθηκε το 2019 και ο βασικός μας στόχος είναι η προώθηση της διγλωσσίας μέσα από την διδασκαλία και εκμάθηση της Ελληνικής και της Τουρκικής που είναι  επίσημες γλώσσες της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Πόσα μέλη έχετε; Ο Σύλλογος αποτελείται από 22 ιδρυτικά μέλη (11 Ελληνοκύπριους και 11 Τουρκοκύπριους). Ανάμεσα σε αυτά είναι τουρκολόγοι, καθηγητές της ελληνικής και τουρκικής γλώσσας, μεταφραστές, ακαδημαϊκοί και γλωσσολόγοι.

Σκοπός της Ημέρα Μητρικής Γλώσσας είναι να προωθήσει την γλωσσική και πολιτιστική πολυμορφία, την πολυγλωσσία και την διάσωση των ολιγότερο ομιλούμενων γλωσσών.

Πόσο επηρέασε η πανδημία τις δραστηριότητες σας; Η πανδημία έχει επηρεάσει, σε μεγάλο βαθμό, τις δικοινοτικές μας δραστηριότητες, τις άλλες δια ζώσης εκδηλώσεις καθώς και τα μαθήματα που προσφέρουμε. Μετά την πανδημία συνεχίσαμε τα μαθήματα μας (Ελληνικών-Τουρκικών και Ατελιέ Μετάφρασης) διαδικτυακά. Συνεχίσαμε και ακόμη συνεχίζουμε να διοργανώνουμε διαδικτυακά σεμινάρια, διαδικτυακές εκδηλώσεις  και Language Cafe ώστε να συνεχίζουμε τη δράση μας και να διατηρούμε το κίνητρο για γλωσσομάθεια ζωντανό.

Πότε γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας; Τι εννοούμε με τον όρο «μητρική γλώσσα»; Η Διεθνής Ημέρα Μητρικής Γλώσσας γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 2000 στις 21 Φεβρουαρίου με σκοπό να προωθήσει την ειρήνη και την πολυγλωσσία σε όλο τον κόσμο και να προστατεύσει όλες τις μητρικές γλώσσες. Με τον όρο «μητρική γλώσσα» εννοούμε τη γλώσσα που ένας άνθρωπος μαθαίνει από τη γέννησή του. Σκοπός της ημέρας αυτής είναι να προωθήσει την γλωσσική και πολιτιστική πολυμορφία, την πολυγλωσσία και την διάσωση των ολιγότερο ομιλούμενων γλωσσών.

Ποιες είναι οι μητρικές γλώσσες στην Κύπρο; Ποια η θέση της κυπριακής ελληνικής ή της κυπριακής τουρκικής  σήμερα στην κοινωνία; Οι μητρικές γλώσσες είναι η Ελληνική, η Τουρκική, η Αρμενική, η Σάννα (Κυπριακή Μαρωνίτικη Αραβική) και τα κουρμπέτικα (Kurbetcha). Στην Κύπρο, εκτός από τις μητρικές γλώσσες μιλιούνται και άλλες ευρωπαϊκές και μη ευρωπαϊκές γλώσσες. Στις μέρες μας, η πολυγλωσσία κυριαρχεί λόγω ανάπτυξης της γλωσσικής ετερότητας αλλά και της πολυπολιτισμικότητας. Η κυπριακή ελληνική και η κυπριακή τουρκική είναι κυρίαρχες ποικιλίες (με αρκετές επιδράσεις  μεταξύ τους) που μιλιούνται και από τις δύο κοινότητες ως μία ποικιλία της ελληνικής και της τουρκικής γλώσσας.

 Ποια η θέσης της κυπριακής τουρκικής στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, ποια η σχέση της με την επίσημη (κοινή) Τουρκική γλώσσα; Η διάλεκτος μιλιέται κυρίως, υπάρχει δηλαδή πιο πολύ σε προφορικό λόγο, όχι σε επίσημο γραπτό. Παρατηρείται η τάση να χρησιμοποιείται η διάλεκτος κυρίως για ιδεολογικούς λόγους και για τη διατήρηση της ταυτότητας, θα έλεγα. Από την άλλη δεν υπάρχουν αρκετά λογοτεχνικά είδη που να την προωθούν,  ή λογοτεχνικά παραδείγματα στη διάλεκτο, ούτε βλέπω να υπάρχει η τάση να χρησιμοποιείται η διάλεκτος σε σήριαλ στην τηλεόραση, όπως γίνεται με την κυπριακή ελληνική. Στο θέατρο υπάρχουν κάποια δείγματα γραφής αλλά νομίζω όχι στο ίδιο βαθμό όσο στο θέατρο των Ελληνοκυπρίων. Επίσης στη πεζογραφία, εξ όσων γνωρίζω, δεν υπάρχουν έργα γραμμένα από την αρχή μέχρι το τέλος στην τουρκοκυπριακή διάλεκτο. Κυρίως μπαίνουν τα διαλογικά μέρη σε διάλεκτο, στην ποίηση επίσης δεν συνάντησα ιδιαίτερα την κυπριακή τουρκική.

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν και άλλες μητρικές γλώσσες που μιλιούνται στη χώρα μας. Αυτό σημαίνει ότι συνυπάρχουμε με άλλες κουλτούρες.

Τι περιλαμβάνει η εκδήλωση σας «Μητρικές γλώσσες της Κύπρου» πότε και πως θα παρουσιαστεί;  H εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στις 20 Φεβρουαρίου διαδικτυακά ώρα 10-12 π.μ., περιλαμβάνει παρεμβάσεις από εισηγήτριες/τές διάρκειας 10-15 λεπτών. Τα θέματα έχουν διαμορφωθεί ως εξής: «Κάνοντας τις αόρατες μητρικές γλώσσες, ορατές: η κυπριακή αραβική» (Μαριλένα Καρυολαίμου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κύπρου),  «Μητρική ποικιλία και εκπαίδευση: Τάσεις και προκλήσεις» (Σταυρούλα Τσιπλάκου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια, Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου), «Η τουρκοκυπριακή διάλεκτος: κοινωνιογλωσσικά και δομικά στοιχεία», (Mattias Kappler, Αναπληρωτής καθηγητής, Università Ca’ Foscari di Venezia), «Η Αρμενική Γλώσσα», Βέρα Ταχμαζιάν  (Διευθύντρια αρμενικών σχολίων NAREG), «Οι άγνωστες πτυχές της κοινότητας Ρομά (Κουρπετών) στην Κύπρο», Χρύσω Πελεκανή (Ειδική Επιστήμονας, Πανεπιστήμιο Κύπρου).

Πώς διατηρούμε και στηρίζουμε τις μητρικές γλώσσες;  Αν λάβουμε υπόψιν τις γλώσσες που είναι υπό εξαφάνιση, κατανοούμε καλύτερα την ανάγκη να διατηρούμε και να στηρίζουμε τις γλώσσες αυτές. Η διατήρηση ξεκινάει από τη σωστή εκπαίδευση. Η σωστή εκπαίδευση έχει άμεση σχέση με την ηλικία και τον τρόπο κατάκτησης της γλώσσας. Οι αρμόδιοι οφείλουν να κάνουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις σύμφωνα με τις μαθησιακές ανάγκες των μαθητριών/ών ώστε να επιτευχθεί, αποτελεσματικά, μια γλωσσική εκπαίδευση.

Ποια η σημασία των κατοίκων της Κύπρου να γνωρίζουν τις άλλες μητρικές γλώσσες;  Στον 21^ο αιώνα, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε άλλες ξένες γλώσσες για την επιβίωση μας. Το να είναι κανείς πολύγλωσσος θεωρείται μεγάλο προσόν και στον τομέα της εργοδότησης. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν και άλλες μητρικές γλώσσες που μιλιούνται στη χώρα μας. Αυτό σημαίνει ότι συνυπάρχουμε με άλλες κουλτούρες. Γνωρίζοντας αυτή την πραγματικότητα καλλιεργούμε μια κουλτούρα κατανόησης και σεβασμού που μας βοηθάει στη συνύπαρξη μας με αυτά τα άτομα.

Θα έπρεπε να διδάσκονται στην εκπαίδευση; Φυσικά και πρέπει να διδάσκονται αυτές οι γλώσσες στα σχολεία. Θεωρώ ότι η διδασκαλία της Ελληνικής και της Τουρκικής πρέπει να αρχίσει από μικρή ηλικία και όχι ως ξένη γλώσσα αλλά ως δεύτερη λόγω του ότι είναι και οι δύο επίσημες γλώσσες της Κύπρου. Αυτό, θα βοηθούσε, σε μεγάλο βαθμό, στην αλληλοκατανόηση και θα συνέβαλε στη συμφιλίωση και συνύπαρξη των δύο κοινοτήτων στο μέλλον.

20 Φεβρουαρίου και ώρα 10-12 π.μ.

Στον σύνδεσμο:

https://us02web.zoom.us/j/88115268247

Meeting ID: 881 1526 8247