Η Ευρωπαϊκή Ένωση — ενωμένοι στην πολυμορφία

H  ΕΕ αποτελείται από πολύ διαφορετικά κράτη. Το μεγαλύτερο κράτος, η Γερμανία, έχει περίπου 82 εκατομμύρια κατοίκους, ενώ το μικρότερο, η Μάλτα, μόλις 400 000. Μέλη είναι η Φινλανδία και η Ιταλία, όπως επίσης η Πορτογαλία και η Πολωνία. Με μια ματιά στον χάρτη γίνεται σαφής η ποικιλομορφία της ΕΕ. Ομιλούνται διαφορετικές γλώσσες οι οποίες γράφονται σε τρία διαφορετικά αλφάβητα. Υπάρχουν διαφορετικές παραδόσεις, διαφορετικοί πολιτισμοί, διαφορετικές διατροφικές συνήθειες και διαφορετικές γιορτές. Ακόμα και οι ιστορικές εμπειρίες είναι διαφορετικές.

Πολλά κράτη της ΕΕ έχουν διεξάγει παλαιότερα πολέμους μεταξύ τους, έχουν καταλάβει αμοιβαία περιοχές, ενώ εξακολουθεί να υπάρχει ένα είδος προκατάληψης. Πώς οδηγηθήκαμε, παρόλα αυτά, στην ένωση των 28 κρατών;
Μόνο η Ιστορία μπορεί να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα. Μετά τον τρομερό Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος ξέσπασε περίπου 20 χρόνια μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλοί άνθρωποι συμφώνησαν ότι κάτι τέτοιο δεν θα πρέπει να ξανασυμβεί.
Στους πάλαι ποτέ εχθρούς, τη Γερμανία και τη Γαλλία, γεννήθηκε η ιδέα να μην είναι πλέον σε αντίπαλα στρατόπεδα, αλλά να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τέτοιον τρόπο, που παράλληλα θα μπορούσε η μία χώρα να παρακολουθεί την άλλη. Οι κορυφαίοι πολιτικοί που εκπροσώπησαν και πραγματοποίησαν αυτήν την ιδέα ήταν ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν (1886-1963) και ο γερμανός καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ (1876-1967).
Ο πρώτος οργανισμός από τον οποίο δημιουργήθηκε η σημερινή ΕΕ ήταν η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), η οποία τέθηκε σε ισχύ το 1952 και αποσκοπούσε στην κοινή διαχείριση των αποθεμάτων άνθρακα. Ο άνθρακας διαδραμάτιζε τότε τον ρόλο που έχουν σήμερα το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αφού ήταν η πιο σημαντική πηγή ενέργειας. Πολλοί φοβήθηκαν ότι θα μπορούσε να υπάρξει εκ νέου αντιπαράθεση στην Ευρώπη σχετικά με αυτήν την πρώτη ύλη. Έτσι, η κατανομή του άνθρακα και η ανασυγκρότηση της βαριάς βιομηχανίας τέθηκαν υπό μια κοινή αρχή, στην οποία εκπροσωπούνταν τα μέλη της ΕΚΑΧ. Εκτός από τη Γερμανία και τη Γαλλία, μέλη της ΕΚΑΧ ήταν η Ιταλία, το Βέλγιο, οι Κάτω Χώρες και το Λουξεμβούργο. Η αρχή της ΕΚΑΧ ήταν πολύ απλή: κάθε κράτος θα συναποφασίζει με τα υπόλοιπα κράτη και θα είναι πρόθυμο να αποδεχτεί παρεμβάσεις στις ενέργειές του. Έτσι, κανείς δεν μπορεί να λειτουργήσει εναντίον του άλλου ή ακόμα να εξοπλίζεται κρυφά, αλλά όλοι μπορούν από κοινού να οικοδομήσουν εκ νέου την Ευρώπη. Παράλληλα αίρονται οι φόβοι του ενός εταίρου για τον άλλον και κατά συνέπεια διασφαλίζεται η ειρήνη στην Ευρώπη. Πρώτος πρόεδρος της Ανωτάτης Αρχής της ΕΚΑΧ ήταν ο Γάλλος Ζαν Μονέ (1888–1979), ο οποίος συγκαταλέγεται επίσης στους βασικούς συντελεστές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η αρχή αυτή επεκτάθηκε λίγα χρόνια αργότερα στο σύνολο της οικονομίας μέσω της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας. Η ΕΟΚ ιδρύθηκε το 1957 με τις Συνθήκες της Ρώμης και τέθηκε σε ισχύ το 1958.
Έτσι, από τον ανταγωνισμό προέκυψε η συνεργασία. Και αυτή η συνεργασία ήταν πολύ επιτυχής. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα σημείωσε τεράστια οικονομική άνοδο. Δεν είναι παράδοξο ότι με το πέρασμα των χρόνων προσχωρούν όλο και περισσότερες χώρες. Έτσι, το 1973 εντάχθηκαν στον κύκλο της σημερινής ΕΕ το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία και η Δανία, το 1981 προσχώρησε η Ελλάδα και το 1986 ακολούθησαν η Ισπανία και η Πορτογαλία. Μετά το τέλος της σύγκρουσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης, ο δρόμος ήταν ανοιχτός όχι μόνο για τα ουδέτερα κράτη της Αυστρίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας, τα οποία έγιναν μέλη το 1995, αλλά και για τα κράτη που ανήκαν στο στρατόπεδο της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Το 2004 πραγματοποιήθηκε η προς ανατολάς διεύρυνση με την προσχώρηση της Εσθονίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Πολωνίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβενίας. Επιπλέον, στην Ένωση προσχώρησαν η Μάλτα και η Κύπρος. Το 2007 η διεύρυνση συνεχίστηκε με την προσχώρηση της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Την 1η Ιουλίου 2013 η Κροατία έγινε το 28ο μέλος της ΕΕ.
Ακόμα κι αν μερικές φορές προκύπτουν διαπληκτισμοί και έντονες διαμάχες, οι αρχικές θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ έχουν παραμείνει αμετάβλητες: διασφάλιση της ειρήνης μεταξύ των κρατών μελών, συνεργασία με στόχο το αμοιβαίο συμφέρον και όλο και πιο ενιαία παρουσία προς τα έξω. Το 2012 η Επιτροπή Νομπέλ απένειμε το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς για περισσότερα από 60 χρόνια χαράζει τον δρόμο για την προάσπιση της ειρήνης, της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην Ευρώπη. Η ΕΕ είναι η πρώτη ένωση κρατών σε παγκόσμιο επίπεδο που τιμάται με αυτό το βραβείο.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy