Άθως Ελευθερίου: Εκ του αποτελέσματος απέτυχε η πολιτική ιδιωτικοποίησης του λιμανιού Λεμεσού

Συμπληρώνονται φέτος 80 χρόνια από την ίδρυση των πρώτων συντεχνιών που σήμερα αποτελούν τη ΣΕΓΔΑΜΕΛΙΝ-ΠΕΟ.

Μια συντεχνία που δραστηριοποιείται σε ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών που κυρίως αφορούν χειρωνακτική δουλειά. Στην πάροδο των χρόνων, η ΣΕΓΔΑΜΕΛΙΝ έθεσε το δικό της στίγμα στα εργασιακά δικαιώματα αυξάνοντας το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων.

Η «Κυριακάτικη Χαραυγή» συνομίλησε με τον ΓΓ της συντεχνίας, Άθω Ελευθερίου και μαζί κάναμε μια σύντομη ανασκόπηση στα προβλήματα των κλάδων και τις σημερινές συνθήκες στους χώρους δουλειάς.

Συνέντευξη στον Γιάννη Κακαρή

80 χρόνια μετά την ίδρυση των πρώτων συντεχνιών των κλάδων που συναποτελούν σήμερα τη ΣΕΓΔΑΜΕΛΙΝ. Πώς αποτιμάτε αυτή την πορεία; 

Ήταν μια πορεία δύσκολη, η οποία ξεκίνησε το 1940 μέσα σε αντίξοες συνθήκες. Ιδρύθηκαν οι πρώτες τοπικές συντεχνίες, οι οποίες μετεξελίχθηκαν σε επαρχιακές και μετέπειτα σε παγκύπριες. Η Παγκύπρια Συντεχνία Μεταφορών, η Παγκύπρια Συντεχνία Λιμενεργατών και η Παγκύπρια Συντεχνία Εργατών Γεωργίας και Δασών. Το 1978 ενοποιήθηκαν οι Συντεχνίες Μεταφορών, Λιμενεργατών και Ναυτεργατών που το 1996 ενοποιήθηκαν με τη Συντεχνία Εργατών Γεωργίας και Δασών, δημιουργώντας τη Συντεχνία Εργατοϋπαλλήλων Γεωργίας, Δασών, Μεταφορών, Λιμενεργατών, Ναυτεργατών και Συναφών Επαγγελμάτων Κύπρου ΠΕΟ (ΣΕΓΔΑΜΕΛΙΝ-ΠΕΟ). Η ΣΕΓΔΑΜΕΛΙΝ αποτιμά αυτά τα επιτεύγματα ως πολύ σημαντικά για τους εργαζομένους κι  έχουμε χρέος και ευθύνη να τα περιφρουρήσουμε και να μεριμνήσουμε όχι μόνο να διατηρηθούν, αλλά και να βελτιωθούν περαιτέρω.

Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι εργαζόμενοι των κλάδων που εκπροσωπεί η συντεχνία σας;

Στον κλάδο της Γεωργίας και Κτηνοτροφίας, το σημαντικότερο πρόβλημα είναι η γενική συρρίκνωσή του, η οποία οδήγησε στη σταδιακή μείωση των εργαζομένων. Σήμερα υπάρχουν αρκετοί αγρότες οι οποίοι χρειάζονται μικρό αριθμό εργαζομένων και αφού δεν βρίσκουν από το ντόπιο δυναμικό προσφεύγουν σε εργαζομένους από τρίτες χώρες. Είναι ένας τομέας δύσκολος, αφού επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες, οι οποίες σχεδόν κάθε χρόνο δημιουργούν διάφορα προβλήματα. Έστω κι αν είναι μικρός ο αριθμός των Κύπριων εργαζομένων που ενδιαφέρεται να εργαστεί κυρίως σε συσκευαστήρια, βρίσκει απέναντί του και εργοδότες οι οποίοι χρησιμοποιούν, χωρίς άδεια, εργαζομένους από τρίτες χώρες ως φτηνή εργατική δύναμη. Η συντεχνία κάνει έναν αγώνα, στον οποίο έχει εμπλέξει τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας. Τα ευρήματα υπάρχουν, ωστόσο μας απογοητεύει το γεγονός ότι μετά τη διαπίστωση παρανομιών και παρατυπιών, τα μέτρα που λαμβάνονται δεν είναι αποτρεπτικά.

Στον τομέα των Λιμενεργατών και Σημειωτών, ο οποίος έχει επίσης συρρικνωθεί λόγω της τεχνολογίας, τα προβλήματα που είχαν να κάνουν με τη συλλογική σύμβαση έχουν ξεπεραστεί. Όμως εξακολουθούν να υπάρχουν άλλα ζητήματα τα οποία έχουν προκύψει λόγω της ιδιωτικοποίησης του λιμανιού Λεμεσού και της συμφωνίας μεταξύ του Υπουργείου Μεταφορών και των ανάδοχων εταιρειών. Παρακολουθούμε αυτά τα ζητήματα, με στόχο να λύνονται πάντοτε μέσα σε ομαλές συνθήκες. Όμως όταν οι εταιρείες παραβιάζουν υφιστάμενες συμφωνίες και πρακτικές, οι εργαζόμενοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αντιδράσουν. Θεωρούμε ότι η συλλογική σύμβαση έχει ικανοποιητικούς όρους εργασίας και ωφελήματα και είναι μια από τις καλές που έχουμε στη συντεχνία.

 

Στον τομέα των Πετρελαιοειδών, οι συλλογικές συμβάσεις είναι από τις καλύτερες που υπάρχουν στην Κύπρο. Αυτές αφορούν τους εργαζομένους των εταιρειών Εxxon Mobil, BP και Ελληνικά Πετρέλαια. Στις κυπριακές εταιρείες, (όμιλος Λευκαρίτη), οι όροι εργασίας και η μισθοδοσία είναι χαμηλότερη. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί και άλλες εταιρείες στις οποίες οι εργαζόμενοι δεν είναι οργανωμένοι (π.χ. Star oil και Motor oil).

Στη Βιομηχανία Αναψυκτικών, εξακολουθούμε να έχουμε αρκετά καλές συμβάσεις. Το κυριότερο πρόβλημα σε αυτό τον τομέα είναι οι αποφάσεις των εταιρειών για το κλείσιμο τμημάτων τους και την παραχώρηση των εργασιών τους σε εξωτερικούς συνεργάτες. Ακόμα ένα πρόβλημα είναι το κλείσιμο παραγωγικών μονάδων, με εισαγωγή των προϊόντων τους από το εξωτερικό. Όλα αυτά έχουν μειώσει κατά μερικές εκατοντάδες τους εργαζομένους. Οι συλλογικές συμβάσεις παραμένουν σε ισχύ με ικανοποιητικά ωφελήματα και όρους εργασίας.

Στον τομέα των Μεταφορών, ο κυριότερος κλάδος είναι οι εταιρείες λεωφορείων, οι οποίες έχουν ξεκινήσει από μεμονωμένους αυτοκινητιστές, από εταιρείες των πόλεων και της υπαίθρου, που το 2010, με απόφαση της κυβέρνησης τους αφαιρέθηκαν οι άδειες οδικής χρήσης και τις έδωσαν σε νέες εταιρείες. Έτσι συστάθηκε μία εταιρεία σε κάθε επαρχία και μία που πραγματοποιεί τα υπεραστικά δρομολόγια. Τα προβλήματα που υπάρχουν είναι αρκετά.

Και πού εστιάζονται οι αδυναμίες; 

Μια από τις αδυναμίες έγκειται στο γεγονός ότι οι συλλογικές συμβάσεις είναι επαρχιακές, με τους όρους εργασίας και τα ωφελήματα να διαφέρουν μεταξύ τους.  Το 2010 ξεκίνησε η προσπάθεια για τη δημιουργία παγκύπριας σύμβασης με ομοιόμορφους όρους και ωφελήματα, ωστόσο η οικονομική κρίση δεν επέτρεψε να προχωρήσει. Επιπρόσθετα, στον τομέα υπήρχαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των εταιρειών και του Υπουργείου Μεταφορών με αποτέλεσμα σε τακτικά χρονικά διαστήματα οι εταιρείες να υποχρεώνουν τους εργαζομένους να προχωρούν σε απεργίες αφού δεν πλήρωναν τους μισθούς τους. Το αναφέρω αυτό για να εξηγήσω ότι ουσιαστικά δεν υπήρχε το περιθώριο χρόνου για σημαντικές διεκδικήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να επιτευχθούν κάτω από άλλες συνθήκες. Οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν στην επίλυση των διαφορών μεταξύ του Υπουργείου Μεταφορών και των εταιρειών. Μια νέα δεκαετία ξεκινά στις 5 Ιουλίου 2020. Και αυτή η προσπάθεια ξεκινά με σκοπέλους αφού οι προσφορές δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί.

Στη Λεμεσό και Πάφο η όλη διαδικασία είναι μετέωρη, ενώ σε άλλες επαρχίες ακόμα εκκρεμούν αποφάσεις του Διοικητικού Δικαστηρίου, στο οποίο έχουν προσφύγει οι υφιστάμενες εταιρείες έναντι της απόφασης του Υπουργείου Μεταφορών να δώσει τις εργασίες τους σε άλλη εταιρεία. Μέχρι σήμερα μόνο στη Λευκωσία έχει υπογραφεί συμφωνία.

 

Στον τομέα των δημοσίων μεταφορών, με τις νέες συμβάσεις που κατοχυρώνονται, διασφαλίζονται τα δικαιώματα των υφιστάμενων εργαζομένων; 

Τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τους εργαζομένους και τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ), τα συζητούμε με το Υπουργείο Μεταφορών από το 2017. Παρ’ όλο ότι υπάρχει και νομοθεσία που αφορά τη μεταφορά των εργαζομένων σε νέα επιχείρηση, έχουμε πετύχει, μέσα από τις προσφορές να διασφαλίζεται και η μεταφορά των εργαζομένων και των συλλογικών συμβάσεών τους. Στη διάρκεια ενός χρόνου θα γίνουν διαπραγματεύσεις για ανανέωσή τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι με την πάροδο του ενός χρόνου η όποια εταιρεία μπορεί μονομερώς να πάρει οποιαδήποτε απόφαση πέραν των υφιστάμενων συμφωνηθέντων. Οπότε, ό,τι ισχύει για τις υφιστάμενες εταιρείες ισχύει και για τις νέες.

 

Για τις ΣΣΕ θα γίνει διαπραγμάτευση για την ανανέωσή τους και η όποια διαφοροποίηση θα πρέπει να συμφωνηθεί και από τους ίδιους τους εργαζομένους. Οπότε οι εργαζόμενοι διασφαλίζονται. Για τη Λευκωσία έχουμε τη διαβεβαίωση της νέας εταιρείας που πήρε το έργο ότι θα σεβαστεί τις συμφωνίες, όμως εμείς είμαστε έτοιμοι σε περίπτωση που τυχόν υπάρξει μονομερής προσπάθεια για διαφοροποίηση της ΣΣΕ ή που θα αφήνει εκτεθειμένο οποιονδήποτε εργαζόμενο, να αντιδράσουμε δυναμικά.

 

Οι ΣΣΕ σε όλες τις επαρχίες λήγουν στις 31/12/2020. Στόχος  μας παραμένει η ανανέωσή τους και η συνομολόγηση στη συνέχεια μιας παγκύπριας Συλλογικής Σύμβασης. Αυτό για να επιτευχθεί πρέπει πρώτα να κατακυρωθούν οι προσφορές σε όλες τις επαρχίες, για να ξεκινήσουν στη συνέχεια οι διαδικασίες διαπραγμάτευσης με τις εταιρείες που θα τις κερδίσουν. Στη διαπραγμάτευση θα διαπιστωθεί αν μπορεί να υπάρξει κατάληξη σε μια παγκύπρια ΣΣΕ, που να αφορά όλες τις εταιρείες και επαρχίες.

 

 

Ποιες είναι οι αλλαγές στα λιμάνια μετά την ιδιωτικοποίησή τους; Ποια κατάσταση επικρατεί σήμερα;

Με μεγάλη δυσκολία και μετά από απεργίες έχουμε καταφέρει να ανανεώσουμε για τρία χρόνια τη Συλλογική Σύμβαση (2018-2020). Αυτό μας έχει βοηθήσει στη διευθέτηση αρκετών εκκρεμοτήτων. Υπάρχουν ακόμα και άλλες εκκρεμότητες για τις οποίες, οι θέσεις που υπάρχουν μεταξύ των εργοδοτών και των εργαζομένων, είναι διαφορετικές. Ευελπιστούμε σύντομα να λύσουμε και αυτά τα προβλήματα, έτσι που απερίσπαστα να μπορούν να λειτουργούν χωρίς προβλήματα τα λιμάνια.

Θέλω να κάνω ξεκάθαρο πως δεν θέλουμε να χάνεται σε απεργίες ούτε μια εργατοώρα. Όμως όταν οι εταιρείες παραβιάζουν υφιστάμενες συμφωνίες και πρακτικές δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την αντίδραση των εργαζομένων. Διότι αν δεν αντιδράσουν, ουσιαστικά θα χάσουν αυτά τα οποία είχαν και τα τερματίζει μονομερώς ο εργοδότης.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω και το εξής παράδοξο. Οι εργαζόμενοι υποχρεώνονται να προχωρούν σε στάσεις εργασίας, γιατί ο εργοδότης παραβιάζει τον Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων, γιατί παραβιάζει υφιστάμενες συμφωνίες και υφιστάμενες πρακτικές. Αντί οι οργανώσεις των εργοδοτών να υποδείξουν στα μέλη τους ότι αυτό δεν είναι σωστό, δεν κάνουν για αυτές τις παραβιάσεις καμία αναφορά. Αντιθέτως με τις ανακοινώσεις τους πάντοτε καταδικάζουν τους εργαζομένους και προσπαθούν να πιέσουν την Κυβέρνηση και τη Βουλή να ποινικοποιήσουν τις απεργίες. Κάτι τέτοιο μας βρίσκει κάθετα αντίθετους γιατί σε όσες περιπτώσεις απήργησαν οι εργαζόμενοι η ευθύνη δεν ήταν δική τους.

Παρόμοια στάση με τις εργοδοτικές οργανώσεις παίρνει σε αρκετές περιπτώσεις και το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων, το οποίο είναι αρμόδιο να διαφυλάξει και τις πρόνοιες του Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων. Το Τμήμα υποδεικνύει συνήθως ότι οι εργαζόμενοι δεν θα έπρεπε να απεργήσουν, αλλά την ίδια ώρα αγνοεί και παραβλέπει πως ο λόγος που γίνεται η στάση εργασίας είναι γιατί ο εργοδότης παραβίασε πρώτος τον Κώδικα.

 

 

Με την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού Λεμεσού έγιναν βήματα προς τα πίσω σε σχέση με τα εργασιακά;

Αυτό που διαπιστώνω είναι ότι με την ιδιωτικοποίηση αυξήθηκε το κόστος των εμπορευόμενων σε πολύ μεγάλο βαθμό. Για παράδειγμα ένα εμπορευματοκιβώτιο, υπό τη διαχείριση του λιμανιού από την Αρχή Λιμένων Κύπρου, στοίχιζε 120 ευρώ, ενώ σήμερα στοιχίζει 300 ευρώ. Κάποιες άλλες εργασίες στοίχιζαν μερικές δεκάδες ευρώ, ενώ σήμερα μερικές εκατοντάδες.

Έδωσαν σε ιδιώτες τις εργασίες στο λιμάνι Λεμεσού, γιατί η κυβέρνηση θεωρούσε ότι θα διεξαγόταν καλύτερα και πιο φθηνά η δουλειά και ότι θα έφερναν περισσότερη εργασία. Σήμερα, οι εργασίες στοιχίζουν σίγουρα πιο ακριβά και η αυξημένη εργασία, τρία χρόνια μετά που ανέλαβαν οι ανάδοχες εταιρείες, ακόμα αναμένεται. Οπόταν εκτιμώ πως αυτή η πολιτική έχει αποτύχει. Εάν η κυβέρνηση δεν εμπόδιζε την ΑΛΚ να κάνει την αναβάθμιση που χρειαζόταν το λιμάνι, τότε τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα τόσο για τους εμπορευόμενους, όσο και για τους εργαζομένους.