Αβεβαιότητα στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα

Του Δρος Αμβρόσιου Προδρόμου*

 

Η συνεχιζόµενη αβεβαιότητα που επισκιάζει την παγκόσµια οικονοµική δραστηριότητα αναπτύσσεται ραγδαία και καλύπτει µια σειρά από τοµείς οι οποίοι έχουν σοβαρή συνεισφορά στην οικονοµική ανάπτυξη, δηµιουργώντας έτσι τεράστιες ανησυχίες για το µέλλον.

Παράλληλα, µια σειρά από αποφάσεις, τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονοµικό επίπεδο, έχουν φέρει τεράστια σύγχυση στις αγορές, οι οποίες αντιδρούν µε ανησυχία. Οι αλλοπρόσαλλες πολιτικές έχουν οδηγήσει πολλούς επενδυτές σε «ασφαλή καταφύγια», όπως είναι ο χρυσός και η ενέργεια, δηµιουργώντας έτσι µια τεράστια τρύπα σε πολλές άλλες βιοµηχανίες, οι οποίες βλέπουν τις δραστηριότητές τους να καταποντίζονται.

Αυτό έχει επιδεινωθεί µε τις πρόσφατες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τα επιτόκια, αλλά και της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής (20/10/2022) σχετικά µε τα θέµατα ενέργειας.

Ένας από τους τοµείς που έχουν επηρεασθεί περισσότερο είναι αυτός των Κατασκευών και της Οικοδοµικής Βιοµηχανίας, αφού οι αποφάσεις που είχαν παρθεί κατά τη διάρκεια της πανδηµίας είχαν δηµιουργήσει ένα τεράστιο πρόβληµα, το οποίο είχε εντοπιστεί σε δύο βασικά επίπεδα.

Πρώτον, ήταν αυτό του εργατικού δυναµικού, αφού το (εντελώς παράλογο) κλείσιµο της οικονοµίας και ειδικότερα των κατασκευών οδήγησε σε τεράστιες καθυστερήσεις και η επανέναρξη των εργασιών βρήκε την προσφορά εργατικού δυναµικού να µην µπορεί να ανταποκριθεί στην αυξανόµενη ζήτηση.

∆εύτερον, η εφοδιαστική αλυσίδα είχε επηρεασθεί σε τέτοιο βαθµό, που οδήγησε το µεταφορικό κόστος σε ύψη τα οποία δεν µπορούν να απορροφηθούν από τους αγοραστές, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για νεαρά ζευγάρια των οποίων τα οικονοµικά δεδοµένα είναι στενά.

Η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ – τρεις αυξήσεις σε διάστηµα µόνο λίγων µηνών, δείχνει ανικανότητα να αντιληφθούν τις πραγµατικότητες στην πραγµατική οικονοµία και έχουν οδηγήσει τον τοµέα των ακινήτων σε ένα τεράστιο πλαίσιο αβεβαιότητας. ∆υστυχώς, όσο συνεχίζεται ο πόλεµος στην Ουκρανία και όσο αυξάνονται οι τιµές της ενέργειας, ο συγκεκριµένος τοµέας θα βρίσκεται υπό συνεχή πίεση.

Ένα από τα σηµαντικά προβλήµατα που αναπτύσσονται είναι αυτό της πιθανότητας να δούµε τεράστια αύξηση των Μη Εξυπηρετούµενων ∆ανείων (ΜΕ∆), αφού µε την αύξηση των επιτοκίων οι δανειολήπτες καλούνται να πληρώσουν ένα επιπλέον ποσό, το οποίο για µια κανονική οικία θα µπορούσε να φτάνει µέχρι και τα 300 επιπλέον ευρώ.

Με την παράλληλη αύξηση του πληθωρισµού που κινείται περί του 10% στην Ευρωζώνη, ο τοµέας των ακινήτων πιθανόν να ακινητοποιηθεί για αρκετό καιρό.

Παράλληλα, σε κάποιες χώρες, όπως είναι ο Καναδάς, υπάρχει πλέον έντονη ανησυχία ότι η πίεση του πολέµου και της αύξησης του κόστους ενέργειας θα οδηγήσει πολλούς ιδιοκτήτες να ξεφορτωθούν τα δάνειά τους, οδηγώντας σε υπερπροσφορά, άρα και σε µείωση των τιµών, που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν µέχρι και το 10%.

Είναι πλέον σίγουρο ότι ο τοµέας είναι σε πλήρη πίεση, αφού από τη µια οι αλλοπρόσαλλες αποφάσεις κατά τη διάρκεια της πανδηµίας και από την άλλη η έλλειψη ορθών πολιτικών κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής, έχουν οδηγήσει σε ντόµινο αρνητικών εξελίξεων.

Αυτό που αναµένει η αγορά είναι η σταθεροποίηση. Σε διαφορετική περίπτωση τόσο οι δανειολήπτες όσο και οι κατασκευαστικές εταιρείες, κυρίως οι µικρές, θα έχουν να αντιµετωπίσουν σοβαρές συνέπειες. Απορίας άξιο είναι και το κατά πόσο οι τράπεζες θα µπορέσουν να διαχειριστούν µια τέτοια κατάσταση.

* Ακαδηµαϊκός – Σύµβουλος Εκπαίδευσης και Επιχειρήσεων – [email protected]