Αύξηση του εκλογικού μέτρου;

Του Χρίστου Μέση*

Είναι γεγονός ότι η συζήτηση για την αύξηση του εκλογικού μέτρου έχει προκαλέσει αρκετές αντιδράσεις. Αντιδράσεις ποικίλες, ορισμένες θετικές, αλλά και κάποιες αρνητικές. Γιατί ως φυσικό, υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα τις ευνοήσει, αλλά και κάποιες που θα τους δημιουργήσει εκλογικές πιέσεις και δυσκολίες.

Αν και φαντάζει ριζοσπαστική μια σημαντική αύξηση του εκλογικού μέτρου από το σημερινό 1,8%, που ουσιαστικά είναι το απλό εκλογικό μέτρο (δηλαδή το αποτέλεσμα της διαίρεσης του 100% των έγκυρων ψήφων παγκύπρια με τον συνολικό αριθμό των 56 βουλευτικών εδρών), στην πραγματικότητα η ύπαρξη ενός σχετικά υψηλού εκλογικού μέτρου είναι ένα πολύ σύνηθες φαινόμενο σε πάρα πολλά κράτη και ιδιαίτερα -μάλιστα- στα πλείστα ευρωπαϊκά.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με αυτή την αύξηση επιδιώκεται το ξεπέρασμα μερικών σημαντικών δυσλειτουργιών, από τις πολλές που στρεβλώνουν σήμερα τη σωστή λειτουργία της Βουλής των Αντιπροσώπων. Οπως για παράδειγμα, η αδυναμία καθολικής και συστηματικής παρακολούθησης επιτρόπων της Βουλής. Κάτι που οδηγεί πολιτικές δυνάμεις -ιδίως μονοεδρικές- στο να συμμετέχουν περιορισμένα και ελλειμματικά στο όλο κοινοβουλευτικό γίγνεσθαι. Με ό,τι αρνητικές προεκτάσεις έχουν πάντα οι περιορισμένου θεματικού εύρους ή και οι ενδεχόμενες μονοθεματικές συμμετοχές. Δίχως άλλο, σίγουρα ένα τέτοιο μέτρο στοχεύει και στην αποτροπή «ρυθμιστικών παιγνιδιών», που πέρα από τα άλλα αρνητικά, συχνά επιτρέπουν και άγαρμπες ιδεολογικές υπερβάσεις.

Μάλιστα, ας μη μας διαφεύγει και η ιστορική τεκμηρίωση με τον Κλεισθένη, τον μεγάλο μεταρρυθμιστή της αθηναϊκής δημοκρατίας (508-507 π.Χ.), όταν οργάνωνε την Εκκλησία του Δήμου στις δέκα φυλές, δηλαδή σε συγκροτημένες ομάδες, σκοπώντας να αποτρέψει τους πολλούς χρονοβόρους και συχνά αναποτελεσματικούς διαπροσωπικούς διαλόγους, ενισχύοντας έτσι τον συγκροτημένο συλλογικό διάλογο.

Ωστόσο, πέρα από τη λαϊκή κυριαρχία που -όποτε αυτή επιθυμεί- μπορεί να επιλέγει να υπερβαίνει με την εκλογική της βούληση το όποιο εκλογικό μέτρο, υπάρχουν και άλλα εργαλεία που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν. Υπάρχει για παράδειγμα ο τρόπος ώστε, σε περίπτωση εφαρμογής του όποιου μέτρου, να μην αποκλείονται εκλογής πρόσωπα που ο -περιορισμένης εκλογικής εμβέλειας- σχηματισμός τους δεν κατάφερε να πάρει το μέτρο ή ανεξάρτητοι υποψήφιοι που δεν έχουν σχηματισμό και επίσης δεν έφτασαν το μέτρο.

Αυτό είναι κάτι που μπορεί να διασφαλιστεί, αν το εκλογικό μέτρο ισχύσει μόνο για τη δεύτερη κατανομή. Τότε αν ο όποιος υποψήφιος που είτε ο συνδυασμός του είτε ο ίδιος ως μεμονωμένος ανεξάρτητος δεν πήρε το μέτρο, θα μπορεί να εισέρχεται στη Βουλή, όταν στην πρώτη κατανομή θα έχει εξασφαλίσει το απλό εκλογικό μέτρο της εκλογικής του περιφέρειας. Δηλαδή έχει εξασφαλίσει αριθμό ψήφων, όσο το αποτέλεσμα της διαίρεσης του 100% των έγκυρων ψήφων της εκλογικής του περιφέρειας (της επαρχίας του) που είναι υποψήφιος, με τον συνολικό αριθμό των βουλευτικών εδρών αυτής της περιφέρειας.

Το βέβαιο είναι ένα: Η κάθε αλλαγή του εκλογικού νόμου απαιτεί σύνεση και προσοχή. Διεξοδική συζήτηση και μελέτη. Με αυτό, βέβαια, δεν υπαινίσσομαι αλλά ούτε και επιδιώκω να προκαταλάβω την όποια ενδεχόμενη απόφαση επί του ζητήματος. Απλά υποδεικνύω το μέγεθος της προσοχής που θα πρέπει να προσδοθεί σε αυτό το θέμα. Ως ένα θέμα που είναι μείζονος σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία της δημοκρατίας στη χώρα μας.

*Βουλευτής ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις