Φτώχεια: Σκάνδαλο για την πολιτισμένη ανθρωπότητα

Του Ανδρέα Παυλικκά*

Παγκόσμια Μέρα κατά της Φτώχειας η 17η του Οκτώβρη. Ακούσαμε διακηρύξεις, μεγαλόστομα λόγια, υποσχέσεις για βοήθεια, τα ίδια δηλαδή όπως κάθε χρόνο, ενώ το πρόβλημα της φτώχειας επιδεινώνεται και επεκτείνεται εκτός από τις χώρες του λεγόμενου «Τρίτου Κόσμου» και σε πιο ανεπτυγμένες χώρες.

Η φτώχεια και η πείνα εξακολουθούν να αποτελούν ένα τεράστιο σκάνδαλο για την πολιτισμένη ανθρωπότητα τη στιγμή μάλιστα που αναμφίβολα υπάρχουν τόσες και τόσες δυνατότητες ανάπτυξης.

Τα στοιχεία του ΟΗΕ είναι συγκλονιστικά: 40.000 παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα εξαιτίας της πείνας. Το 80% του παγκόσμιου πλούτου βρίσκεται στα χέρια του 20% του πληθυσμού. Γύρω στα 3 δισεκ. άνθρωποι, πάνω από το μισό πληθυσμό της γης δηλαδή, ζουν με λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα. Το ένα τρίτο των κατοίκων των αναπτυσσόμενων χωρών είναι αναλφάβητοι, το 30% δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό και το 30% των παιδιών ζυγίζουν λιγότερο από το κανονικά. Ένα ποσό 5 δισεκ. λιρών θα εξασφάλιζε αρκετό σιτάρι για όλα τα τραγικά θύματα της λιμοκτονίας. Το ίδιο ποσό ξοδεύεται για εξοπλισμούς μέσα σε δέκα μέρες. Ακόμη και στις αναπτυγμένες χώρες, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της EUROSTAT ( 2016), σχεδόν ένας στους τέσσερις στην ΕΕ ζει κάτω από το όριο της φτώχειας – 23,4% έναντι 23,7% το 2008. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Κύπρο φθάνει σχεδόν το 28% έναντι 23% το 2008. Συγκεκριμένα στην Κύπρο το 2016 βρίσκονταν αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού 230 χιλιάδες άνθρωποι, στην Ελλάδα 3,8 εκατ. και στην ΕΕ συνολικά 117,5. Γενικότερα, σε χειρότερη κατάσταση είναι η Βουλγαρία (40,4%) και η Ρουμανία (38,8%). Στον αντίποδα (με ποσοστά μικρότερα του 20%) βρίσκονται η Τσεχία (13,3%), η Φινλανδία (16,6%), η Δανία (16,7%) και η Ολλανδία (16,8%), η Αυστρία (18%), η Σλοβακία (18,1%), η Γαλλία (18,2%), η Σουηδία (18,3%), η Σλοβενία (18,4%), η Γερμανία και το Λουξεμβούργο (19,7%).

Είναι αδιανόητο για ένα κόσμο που έχει τα μέσα να προλάβει αυτό το έγκλημα να αφήνει να υποσιτίζονται τόσοι άνθρωποι, να χάνονται τόσες ζωές. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν κάνει πολλές προσπάθειες για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Έχουν εισηγηθεί διάφορα μέτρα – ρύθμιση του εξωτερικού χρέους, διαφοροποίηση της οικονομίας, στήριξη του δημόσιου τομέα, ενίσχυση των προσπαθειών για εκπαίδευση και τεχνική κατάρτιση.

Οι εισηγήσεις είναι εκεί. Χρειάζεται θέληση και αποφασιστικότητα για την εφαρμογή τους. Χρειάζεται η αλλαγή πολιτικής από μέρους των πλούσιων κρατών, γιατί αυτές κυρίως και οι πολυεθνικές που τα στηρίζουν είναι εκείνες που επηρεάζουν τις τιμές, τη διακίνηση των προϊόντων και καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις προσπάθειες των αναπτυσσόμενων χωρών. Αλλά και οι ίδιες οι χώρες κυρίως της Ευρώπης με τις πολιτικές λιτότητας που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια οδήγησαν τους λαούς τους στη φτώχεια και στην ανέχεια.

Χρειάζεται και οι ίδιοι οι λαοί των φτωχών χωρών, αλλά και οι λαοί της Ευρώπης, να υψώσουν το ανάστημα και να παλέψουν ενάντια σ’ εκείνες τις δυνάμεις που διαιωνίζουν την αδικία και την εκμετάλλευση, ενάντια σ’ εκείνες τις δυνάμεις που στο όνομα του κέρδους καταδικάζουν εκατομμύρια ανθρώπους στη φτώχεια και στην εξαθλίωση.

*Οικονομολόγος-ερευνητής