Το άλλοθι ενός Νόμπελ

Της Ελένης Μαύρου

Το φετινό Νόμπελ Ειρήνης θα απονεμηθεί στο Κουαρτέτο Εθνικού Διαλόγου της Τυνησίας για «την αποφασιστική συμβολή του στο χτίσιμο της πλουραλιστικής δημοκρατίας στην Τυνησία, στον απόηχο της Επανάστασης των Γιασεμιών, το 2011».

Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι το βραβείο εξυπηρετεί περισσότερο πολιτικές σκοπιμότητες παρά την παγκόσμια ειρήνη. Φτάνει να θυμηθούμε ότι ο Μαχάτμα Γκάντι, παρότι υποψήφιος πέντε φορές, δεν τιμήθηκε ποτέ με Νόμπελ Ειρήνης. Και κάποιοι από τους βραβευθέντες μόνο κατ’ ευφημισμόν θα μπορούσαν να θεωρηθούν «ειρηνιστές» (βλέπε Γούντροου Γουίλσον το 1919, Χένρι Κίσιντζερ το 1973, Μπαράκ Ομπάμα το 2009, Ευρωπαϊκή Ενωση το 2012).

Το θέμα, όμως, δεν είναι το βραβείο Νόμπελ. Το θέμα είναι η χαμένη «Αραβική Ανοιξη».

17 Δεκεμβρίου 2010. Ο 26χρονος Μοχάμεντ Μπουαζίζι τριγυρνούσε στους δρόμους της πόλης Σιντί Μπουζίντ της Τυνησίας, πουλώντας λαχανικά απ’ το καρότσι του. Οταν η αστυνομία κατάσχεσε τις ζυγαριές που είχε μαζί του, ο Μπουαζίζι αυτοπυρπολήθηκε. Ξεψύχησε μετά από 18 μέρες. Δέκα μέρες μετά το θάνατό του, ο Πρόεδρος της Τυνησίας, Μπεν Αλί, εγκατέλειψε τη χώρα.
Από την Τυνησία οι εξεγέρσεις προχώρησαν στη Λιβύη, στην Αίγυπτο, στη Συρία και σε όλο τον αραβικό χώρο οδηγώντας στην αποκαθήλωση πανίσχυρων, μέχρι τότε, ηγετών αλλά και σε πολιτική αστάθεια και αιματηρές συγκρούσεις.

Στη Λιβύη επικρατεί πολιτική αστάθεια από το 2011. Από το 2014 λειτουργούν δύο κοινοβούλια, ένα με έδρα την Τρίπολη και ένα στο Τομπρούκ. Απέμεινε ο ενεργειακός πλούτος που λυμαίνονται οι ξένες εταιρείες, οι πολέμαρχοι που εξοπλίζουν οι ΗΠΑ και οι φονταμενταλιστές.

Στην Αίγυπτο η ανεργία, η φτώχεια και οι ανισότητες υπάρχουν ακόμα. Το καθεστώς του Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Σίσι προσπαθεί να επωφεληθεί από την έξαρση των περιφερειακών συγκρούσεων ηγούμενο μιας εκστρατείας με στόχο την εξόντωση των Αδελφών Μουσουλμάνων.

Στην Υεμένη οι εξωτερικές επεμβάσεις υποδαύλισαν τον εμφύλιο πόλεμο ενισχύοντας τις πιο ακραίες τάσεις. Η Ανσάρ Αλλάχ (οι Οπαδοί του Αλλάχ) συνέτριψε κάθε αντίσταση, ενώ οι αποσχιστικές συγκρούσεις έχουν ακρωτηριάσει το κράτος.

Στη διάρκεια της «Αραβικής Ανοιξης», η Συρία ήταν από τις πρώτες χώρες όπου έγιναν διαδηλώσεις. Για να ακολουθήσει ο εμφύλιος πόλεμος και μια ανθρωπιστική καταστροφή που ολοένα χειροτερεύει.
Μόνο η Τυνησία φαίνεται να ακολουθεί μιαν πορεία που υπόσχεται ελπίδα. Και στην Τυνησία, όμως, τα μέλη του βραβευμένου Κουαρτέτου έχουν πάρει πλέον ο καθένας το δικό του δρόμο, ενώ η χώρα συνεχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα.

Η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στο Τυνησιακό Κουαρτέτο μοιάζει σαν προσπάθεια να φανεί πως η «Αραβική Ανοιξη» έχει και επιτυχίες. Σαν προσπάθεια να αποκρυφθεί το γεγονός πως το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ενωση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το Ισραήλ, οι φιλοαμερικανικές μοναρχίες του Περσικού Κόλπου, η Τουρκία… με τις παρεμβάσεις και τις επεμβάσεις τους στην περιοχή άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου.

Η αλήθεια είναι ότι το Ισλαμικό Κράτος χρησιμοποιήθηκε κατά καιρούς από όλους τους πιο πάνω για εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων. Σήμερα, ο ακραίος φονταμενταλισμός κερδίζει έδαφος όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και κοινωνικά. Και μπορεί οι δημιουργοί του να τρομάζουν σήμερα με το δημιούργημά τους, αλλά οι προσπάθειές τους να το ελέγξουν ξανά έχει βαρύ κόστος σε ανθρώπινες ζωές.