Το πλαφόν η απάντηση στην ανεξέλεγκτη συλλογή μανιταριών

Μεγάλες οι καταστροφές στα δάση λόγω χρήσης γεωργικών εργαλείων

Του Κώστα Α. Κωνσταντίνου

Μια βιομηχανία κοπής, εμπορίας και διάθεσης μανιταριών με σχεδόν μηδέν κόστος και φουλ κέρδος απειλεί το κυπριακό οικοσύστημα και ειδικότερα τη δασική χλωρίδα. Τα μανιτάρια, οι μύκητες που αναδύονται στην κυπριακή ύπαιθρο, είναι μεν ένα εκλεκτό πιάτο τους χειμερινούς μήνες, ωστόσο οι μέθοδοι περισυλλογής τους δημιουργούν μεγάλες ζημιές στα κυπριακά δάση.

Ήδη η περίοδος συλλογής των μανιταριών ξεκίνησε και η “Χ” έγινε γνώστης των πρώτων καταγγελιών για καταστροφή του χλοοτάπητα των δασών. Σε πολλές περιπτώσεις το εκλεκτό προϊόν πωλείται αντί €20 το κιλό, ενώ σε αρκετές φρουταρίες μέχρι και €23 το κιλό.

Η Τεχνική Μελέτη του Μυκητολογικού Συνδέσμου Κύπρου αναδεικνύει τους μεγάλους εχθρούς του περιβάλλοντος συνεπεία της αλόγιστης συλλογής μανιταριών και δεν διστάζει να εισηγηθεί την επιβολή πλαφόν στο μάζεμα συγκεκριμένων ειδών.

Τσάππες, κτένες και σκαλιστήρια

Σύμφωνα με την έρευνα η οποία ήδη διαβιβάστηκε στις αρμόδιες κρατικές Υπηρεσίες και την Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής επισημαίνει ότι η χρήση γεωργικών εργαλείων κατά τη συλλογή μανιταριών αναμοχλεύει το φυλλοτάπητα του δάσους και έχει πάρει τα τελευταία χρόνια ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Η πρακτική αυτή είναι, σύμφωνα με την έρευνα, καταστροφική και παραπέμπει σε προηγούμενες μελέτες βάσει των οποίων φαίνεται ότι τέτοια φαινόμενα έχουν ως αποτέλεσμα τη σηµαντική μείωση εκκόλαψης μυκήτων. Δεκάχρονη έρευνα όσον αφορά τις µεθόδους συλλογής του εμπορικά σημαντικού είδους Tricholoma magnivelare Redhead -είδος κοκκινομανίταρου- έχει καταγράψει σηµαντική µείωση των πληθυσµών του είδους σε περιοχές όπου τα µανιτάρια συλλέγονταν µε τσουγκράνες, σε αντίθεση µε περιοχές που συλλέγονταν χωρίς το υπόστρωµα να διαταράσσεται από τη χρήση εργαλείων.

Δεύτερη μελέτη στην οποία ανατρέχει η έρευνα του Μυκητολογικού Συνδέσμου παραπέμπει σε ολοκληρωτικό αφανισµό κάποιων ειδών τοπικά από τη χρήση τσουγκράνας. Μετακινώντας βίαια τον φυλλοτάπητα προς αναζήτηση εδώδιµων µανιταριών είναι αυτονόητο, όπως αναφέρεται, ότι καταστρέφονται χιλιάδες καρποσώµατα, τα αναπαραγωγικά όργανα δηλαδή, άλλων µυκήτων, καθώς και άλλοι µικροοργανισµοί κυρίως έντοµα και ασπόνδυλα, ενώ προκαλείται σοβαρή ζηµιά στα µυκήλια, είτε άµεσα µέσω της εκρίζωσης, είτε έµµεσα λόγω της έκθεσής τους στον ήλιο, τον αέρα και την ξηρασία.

Το ανασκάλισµα του υποστρώµατος πολλές φορές έχει ως αποτέλεσµα, όπως τονίζεται, και την εκρίζωση των νεαρών φυτάριων των διαφόρων ειδών χλωρίδας, παρεµποδίζοντας έτσι την οµαλή αναγέννηση των δασών.

Σημειώνεται παράλληλα ότι η µαζική και αδιάκριτη καταστροφή άγνωστων και µη εδώδιµων ειδών µυκήτων από µανιταροσυλλέκτες αποτελεί επίσης συχνό φαινόµενο, είτε αυτή προέρχεται από τη χρήση εργαλείων, είτε από έλλειψη γνώσεων, είτε από επιπολαιότητα ή έλλειψη περιβαλλοντικής συνείδησης. Τέτοιες συμπεριφορές τονίζεται ότι εμποδίζουν την οµαλή αναπαραγωγή των ειδών µέσω της διοχέτευσης των σπορίων τους στην ατµόσφαιρα.

Η απουσία πλαφόν συλλογής

Ο Σύνδεσμος επισημαίνει ότι η ανεξέλεγκτη συλλογή μανιταριών σε ανεξέλεγκτες τεράστιες ποσότητες δηµιουργεί συνθήκες που ευνοούν τη ληστρική συλλογή και το λαθρεµπόριο. Τέτοιες καταστάσεις, τονίζεται στην έρευνα του Συνδέσμου, ενθαρρύνουν αντι-οικολογικές µεθόδους συλλογής, όπως για παράδειγµα τη χρήση γεωργικών εργαλείων. Προειδοποιεί μάλιστα ότι η δηµοσίευση πολλών εδώδιµων ειδών µανιταριών τα τελευταία χρόνια, τα περισσότερα από τα οποία ήταν ως τώρα άγνωστα, ενδεχοµένως σταδιακά να επιφέρει µαζική συλλογή σε άλλα σπάνια είδη στην Κύπρο, των οποίων η συλλογή σήµερα δεν διέπεται από κανένα περιοριστικό µέτρο.

Προχωρώντας ένα βήμα πιο κάτω ο Σύνδεσμος τονίζει ότι η απουσία νοµοθετικού πλαισίου που διέπει την αειφορική διαχείριση, προστασία και εµπορία των άγριων αυτοφυών µανιταριών σε συνάρτηση με τις υψηλές τιµές αγοράς και σχετικά σύντοµες εποχές καρποφορίας, ενθαρρύνουν τη µεγάλης κλίµακας εµπορία άγριων µανιταριών, τα οποία ουσιαστικά διοχετεύονται λαθραία στην αγορά, όπως αναφέρεται. Κάτω από τις υπάρχουσες συνθήκες ουδείς μπορεί, όπως σημειώνει η έρευνα, να αποκλείσει ότι ανάµεσα στα εκατοντάδες κιλά άγριων µανιταριών, δεν θα παρεισφρήσουν ακατάλληλα, τοξικά ή ακόµα και θανατηφόρα είδη µανιταριών, κάτι που όπως αναφέρεται βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση µε την ευρωπαϊκή νοµοθεσία 178/2002.

Όπως επισημαίνεται, η σταδιακή υποβάθµιση των πληθυσµών των µυκήτων θα προκαλέσει µε τη σειρά της επιπρόσθετες αλυσιδωτές παρενέργειες στα διάφορα είδη χλωρίδας, τα οποία συµβιώνουν µε µύκητες, αλλά και επιβράδυνση της ανακύκλωσης της οργανικής ύλης. Όλα αυτά ενδέχεται να δηµιουργήσουν, σημειώνεται, σοβαρά προβλήµατα στο σύνολο των οικοσυστηµάτων του νησιού. Η μελέτη του Συνδέσμου ανατρέχει σε πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών κρατών που στόχο έχουν την προστασία του περιβάλλοντος μέσω επιβολής πλαφόν. Η οριοθέτηση ενός αριθµού κιλών µανιταριών ανά άτοµο, ανά ηµέρα, είναι ρήτρα που εφαρµόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία). Η εφαρµογή του πλαφόν εκτιµάται ότι θα έχει ευεργετικές συνέπειες και θα διευκολύνει κατά πολύ τη διαχείριση των µυκήτων στην Κύπρο. Ο Μυκητολογικός Σύνδεσμος εκτιμά ότι ένα όριο µεταξύ τριών και πέντε κιλών ανά άτοµο τη µέρα είναι λογικό και µπορεί να προστατεύσει σε κάποιο βαθµό κάποια ευάλωτα εδώδιµα είδη από την υπερσυλλογή, ενώ παράλληλα αναµένεται να λειτουργήσει ως αποτρεπτικός παράγοντας για την ανεξέλεγκτη εµπορία.

Υποστηρίζει ότι η αντίστοιχη ρήτρα υπάρχει και στο κυνήγι. Τονίζει επίσης ότι η ρητή απαγόρευση συλλογής προστατευόµενων ειδών, θα µπορούσε να ληφθεί υπ’ όψιν, έστω και αν δεν υπάρχει στο παρόν στάδιο επίσηµη λίστα προστατευόµενων µυκήτων στην Κύπρο. Ως πρώτο βήµα, θα µπορούσαν να περιληφθούν, σύμφωνα με την εισήγηση του Συνδέσμου, σε µια προκαταρκτική λίστα τα 33 είδη που περιλαµβάνονται στην ευρωπαϊκή λίστα ειδών που κινδυνεύουν µε εξαφάνιση, µερικά από τα οποία έχουν καταγραφεί και στην Κύπρο.

Τα περίπολα

Ήδη το Τμήμα Δασών υποσχέθηκε στο Σύνδεσμο, σε πρόσφατη συνάντηση, την εντατικοποίηση των περιπολιών στις τρεις Δασικές Περιφέρειες -Δάσος Πάφου, Δάσος Τροόδους-Αδελφοί, Μαχαιράς-Σταυροβούνι- στα πλαίσια των δυνατοτήτων του. Πέρσι καταγράφηκαν μόλις δύο καταγγελίες για παράβαση του περί δασών νόμου, στον οποίο το Τμήμα Δασών εντοπίζει κενά, καθώς δεν είναι σε θέση να καταγγείλει κάποιον χωρίς να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι ότι χρησιμοποιεί γεωργικά εργαλεία για μάζεμα μανιταριών. Την ίδια ώρα, το γεγονός ότι το Τμήμα Δασών δεν διαθέτει περίπολα σε περιόδους αργιών αποτρέπει τις μαζικές καταγγελίες.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy