Χαράλαμπος Έλληνας στη «Χ»: «Και να μπορούσαμε να κάνουμε εξαγωγές, τα κέρδη θα ήταν πολύ χαμηλά»

«Αν οι παγκόσμιες τιμές ήταν τέτοιες που θα μπορούσαν να απορροφήσουν το φυσικό αέριο της περιοχής, θα ήταν θαύμα!»

Δρ Χαράλαμπος Έλληνας

Δεν είναι στις προτεραιότητες των εταιρειών το κυπριακό φυσικό αέριο

Συνέντευξη στη Νίκη Κουλέρμου

Θέση του διεθνούς εμπειρογνώμονα φυσικού αερίου δρος Χαράλαμπου Έλληνα είναι ότι θα δυσκολευτούμε να εξάγουμε φυσικό αέριο λόγω της διεθνούς αγοράς, των χαμηλών τιμών και της υπερπαραγωγής στην Αίγυπτο. «Και να μπορούσαμε να κάνουμε εξαγωγές, τα κέρδη θα ήταν πολύ χαμηλά», σημειώνει σκιαγραφώντας τη διεθνή αγορά. Ακόμα και η Τουρκία, όπως αναφέρει, δεν έχει ανάγκη το δικό μας φυσικό αέριο, ούτε και τον αγωγό μεταφοράς του στην ΕΕ. Η παγκόσμια αγορά έχει στραφεί στο Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ-LNG) και οι εταιρείες κολοσσοί, όπως η ExxonMobil, δεν έχουν στις προτεραιότητές τους τα δικά μας αποθέματα, ενόσω δεν έχουμε μεγάλες ανακαλύψεις… Η σύσταση του κ. Έλληνα είναι όπως αυτή την περίοδο χαμηλώσουμε τους τόνους για το φυσικό αέριο και εστιάσουμε στις ΑΠΕ.

Πώς είναι τα πράγματα αυτή την ώρα στη διεθνή αγορά και τις τιμές του φυσικού αερίου; Ποιες είναι οι προοπτικές για τα κυπριακά κοιτάσματα;

Με τη βοήθεια του ΔΝΤ η Αίγυπτος έχει απελευθερώσει την αγορά του φυσικού αερίου και δεύτερον έχει σχεδόν περικόψει τις επιχορηγήσεις στα καύσιμα. Αυτό αυξάνει την τιμή των καυσίμων και του ηλεκτρισμού και επομένως η αύξηση στη χρήση του φυσικού αερίου και στον ηλεκτρισμό πέφτει κάτω. Μάλιστα η χρήση ηλεκτρισμού μειώθηκε σε βαθμό που σταμάτησαν και έργα για ηλεκτροπαραγωγή που προγραμματίζονταν και βρίσκονταν στη διαδικασία υλοποίησης, γιατί δεν τα χρειάζονται πια. Η Αίγυπτος προσπαθεί να βρει τρόπο να εξαγάγει τον ηλεκτρισμό που περισσεύει. Έχουν επίσης κτίσει μοντέρνα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρισμού με νέες μηχανές φυσικού αερίου. Οι νέες μηχανές με φυσικό αέριο είναι 50% πιο αποδοτικές, κάτι που σημαίνει ότι χρειάζονται λιγότερο φυσικό αέριο για παραγωγή ηλεκτρισμού. Ταυτόχρονα, επειδή η παραγωγή φυσικού αερίου από το Ζορ και άλλα μικρότερα κοιτάσματα αυξάνεται, η παραγωγή φυσικού αερίου και το τερματικό του Idku είναι ήδη πλήρη σε LNG (Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο – ΥΦΑ). Τους τελευταίους τρεις μήνες, όμως, δεν μπορούν να πωλήσουν LNG. Οι τιμές στην παγκόσμια αγορά έχουν πέσει τόσο χαμηλά που δεν συμφέρει να πωλήσουν. Έτσι έχει πέσει κάτω η παραγωγή και έχουν μειωθεί οι ποσότητες φυσικού αερίου από το Ζορ. Εκεί είναι το πρόβλημα. Υπάρχει πληθώρα φυσικού αερίου στην Αίγυπτο και ΥΦΑ στην παγκόσμια αγορά και έχουν πέσει οι τιμές.

 

Δηλαδή πόσο έχουν πέσει οι τιμές;

Οι τιμές στην Ασία, όταν υπήρχε το πρόβλημα πυρηνικού σταθμού Φουκουσίμα στην Ιαπωνία, έφθασαν τα 18 δολάρια. Σιγά-σιγά έπεσαν κάτω. Τώρα όλες οι τιμές συγκλίνουν μεταξύ 2,5 και 6 δολάρια. Στην Αμερική είναι δυόμισι δολάρια. Στην Ασία, που πρέπει να χρησιμοποιούν περισσότερο ΥΦΑ λόγω έλλειψης αγωγών, η τιμή είναι έξι δολάρια. Στην Ευρώπη είναι πέντε δολάρια. Παρ’ όλο που αναμένεται οι τιμές να ανέβουν κάπως τα επόμενα λίγα χρόνια, θα παραμείνουν χαμηλές στα 6 δολάρια στην Ευρώπη και στα 7 στην Ασία την επόμενη δεκαετία. Αυτές θα είναι προκλητικές για ΥΦΑ από Κύπρο.

 

Δηλαδή αν προχωρούσαμε στο δικό μας Τερματικό, τώρα θα είχαμε το δικό μας φυσικό αέριο;

Αν είχαμε προχωρήσει με το Τερματικό το 2013, τώρα θα είχαμε το δικό μας φυσικό αέριο για την Κύπρο και σε χαμηλή τιμή. Δεν θα είχαμε ανάγκη να κάνουμε ακριβές εισαγωγές.

 

Επομένως, τι θα γίνει με το φυσικό αέριο που βρίσκεται κάτω από το βυθό της θάλασσας; Θα το αφήσουμε εκεί τα επόμενα χρόνια;

Τώρα που θα αρχίσει -μακάρι να αρχίσει τον Γενάρη- ο νέος γύρος γεωτρήσεων υπάρχουν καλές ενδείξεις για τα τεμάχια που δεν διεκδικεί η Τουρκία. Πιστεύω όμως ότι η Τουρκία θα συνεχίσει γεωτρήσεις στα αδειοδοτημένα τεμάχια για να αυξήσει την πίεση.

Η θέση μου είναι ότι θα βρούμε περισσότερο φυσικό αέριο, αλλά θα δυσκολευτούμε να εξαγάγουμε λόγω της διεθνούς αγοράς, των χαμηλών τιμών και της υπερπαραγωγής στην Αίγυπτο. Και να μπορούσαμε να κάνουμε εξαγωγές, τα κέρδη θα ήταν πολύ χαμηλά. Δεν θα κάνει ζημιά το τερματικό Idku για να πωλήσουμε εμείς το δικό μας στα 8 δολάρια.

 

Επομένως η λύση στο πολιτικό μας πρόβλημα θα πρέπει να προχωρήσει χωρίς να είναι συνδεδεμένη με το φυσικό αέριο.

Δημιουργήσαμε πολλές προσδοκίες στους Τ/κ και αυτό είναι λάθος.

Πρέπει να τους πείσουμε ότι οι παγκόσμιες τιμές του φυσικού αερίου είναι χαμηλές και η διασφάλιση αγορών για το κυπριακό φυσικό αέριο γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Η πιθανότητα να μην είναι δυνατή η εξαγωγή στις παγκόσμιες αγορές αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου. Κι αν εξασφαλίσουμε κάποιες εξαγωγές, τα κέρδη θα είναι χαμηλά, δεν θα γίνουμε πλούσιοι. Έτσι με τη σύνδεση του φυσικού αερίου με το Κυπριακό, διακινδυνεύουμε και τα δύο.

Πρέπει να τους πείσουμε ότι για μας σημασία έχει η λύση του Κυπριακού.

 

Η Τουρκία δεν εποφθαλμιά το κυπριακό φυσικό αέριο;

Η Τουρκία έχει διεκδικήσεις γεωπολιτικές στην περιοχή. Ό,τι κάνει δεν το κάνει για το φυσικό αέριο. Η Τουρκία έχει πληθώρα παροχής φυσικού αερίου. Έχει δύο τερματικά αποϋγροποίησης στην ξηρά και δύο πλωτά και κάνει εισαγωγή φυσικού αερίου με αγωγούς από τη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και το Ιράν. Ταυτόχρονα έριξε κάτω την κατανάλωση φυσικού αερίου προσπαθώντας να απεξαρτηθεί από τους ξένους και αυξάνοντας την ντόπια παραγωγή άνθρακα, των ΑΠΕ, της υδροενέργειας, της πυρηνικής ενέργειας κ.α.

 

Άρα έχει εκλείψει και η συζήτηση για τον αγωγό στην ΕΕ μέσω Τουρκίας;

Ξεχάστε τον όποιο αγωγό προς την ΕΕ. Η ΕΕ αγοράζει φθηνό ρωσικό και νορβηγικό φυσικό αέριο και ΥΦΑ από Κατάρ, ΗΠΑ κ.λπ. Δεν έχει ανάγκη το φυσικό αέριο της περιοχής μας που είναι ακριβό. Η ιδέα του αγωγού στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας ή Ελλάδας δεν είναι οικονομικά βιώσιμη.

 

Λέτε ότι είναι μονόδρομος η στροφή στο LNG (ΥΦΑ);

Ναι, αλλά για να έχουμε τερματικό LNG πρέπει να έχουμε μεγάλες ανακαλύψεις. Δεύτερον, οι τιμές στην Ασία πρέπει να ανέβουν πιο πάνω, τουλάχιστον 7,5 – 8 δολάρια. Ακόμα και τότε, τα κέρδη θα είναι χαμηλά. Αν μείνουν στα έξι δολάρια, ούτε LNG μπορούμε να πωλήσουμε.

Η ExxonMobil οπωσδήποτε ενδιαφέρεται για LNG. Αλλά η ExxonMobil μαζί με την ΕΝΙ κάθεται αυτή τη στιγμή πάνω σε αποθέματα 75 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών στη Μοζαμβίκη, όπου προχωρούν με έργο για LNG. Ήδη η ExxonMobil πήρε επενδυτική απόφαση για ένα δισεκατομμύριο δολάρια σ’ αυτό το έργο. Προχωρεί με την ΕΝΙ με πλωτή μονάδα ΥΦΑ στη Μοζαμβίκη για εξαγωγές στην Ασία. Προχωρεί με άλλα έργα στην Παπούα Νέα Γουινέα και στη Γουιάνα, όπου έχει τεράστιες ανακαλύψεις πετρελαίου. Πριν δύο χρόνια εξαγόρασε στη Β. Αμερική άλλες εταιρείες με 6,6 δις δολάρια για αποθέματα σχιστολιθικού φυσικού αερίου. Έχει επιλογές για πολλά έργα με τεράστιες επενδύσεις και θα επενδύσει σε αυτά που έχουν τη μεγαλύτερη απόδοση.

Οι ξένες εταιρείες λένε ένα πράγμα: Όπως είναι τώρα οι διεθνείς τιμές, όπως είναι η στροφή προς τις ΑΠΕ, όπως είναι η πίεση σ’ αυτές τις εταιρείες από τους επενδυτές τους, δίνουν προτεραιότητα σε μεγάλα έργα, με εύκολη, φθηνή, παραγωγή και υψηλή κερδοφορία. Τα δικά μας αποθέματα δεν έχουν ακόμα προτεραιότητα. Αν ανακαλυφθεί ένα Ζορ, τα πράγματα αλλάζουν. Πρέπει να γίνουν μεγάλες ανακαλύψεις. Βρήκαμε κάτι καλό στο «Γλαύκος». Θα ήταν ένα καλό κοίτασμα αν το βρίσκαμε πριν 10 χρόνια. Τώρα οι αγορές έχουν αλλάξει, έχουν γίνει πολύ ανταγωνιστικές λόγω ανανεώσιμων πηγών.

Οι εταιρείες πρέπει να κρατήσουν τους επενδυτές τους -οι κύριοι επενδυτές είναι τα ταμεία συντάξεων (όλα μαζί διαχειρίζονται τρισεκατομμύρια δολάρια) και πρέπει να έχουν καλή απόδοση. Έτσι είναι υποχρεωμένες να αποδώσουν. Ό,τι κέρδη έκαναν όταν ήταν οι τιμές του πετρελαίου στα 100 δολάρια, πρέπει να τα κάνουν και τώρα που η τιμή είναι στα 60 δολάρια. Αν δεν αποδώσουν, οι επενδυτές θα πάρουν τα λεφτά τους και θα πάνε αλλού.

Έτσι όλα τώρα αλλάζουν, όλα είναι μεταβατικά. Η ζήτηση θα υπάρχει γιατί ο κόσμος χρειάζεται πετρέλαιο, χρειάζεται φυσικό αέριο, αλλά η πίεση του κόσμου πάνω στις εταιρείες έχει σχέση και με την κλιματική αλλαγή. Και έχει τώρα και πρόσβαση σε άφθονη, φθηνή, ανανεώσιμη ενέργεια.

 

Άρα πρέπει να χαμηλώσουμε τους τόνους για το φυσικό αέριο και η Κύπρος να στραφεί στις ΑΠΕ;

Η Κύπρος έχει υποσχεθεί στην Ευρώπη ότι μέχρι το 2030 οι ρύποι θα πέσουν στο 24%, σε σχέση με το 2005, και οι ΑΠΕ θα αυξηθούν στο 23%. Μέχρι τώρα δεν καλύπτουμε τους στόχους μας για το 2020 που είναι πολύ πιο χαμηλοί, μόνο 5% για ρύπους. Και να πετύχει ο διαγωνισμός της ΔΕΦΑ για εισαγωγή LNG, οι επιπτώσεις στους ρύπους θα είναι χαμηλές διότι το φυσικό αέριο θα είναι για παραγωγή ηλεκτρισμού, που αποτελεί μόνο το 20% της ενέργειας που καταναλώνει ετήσια η Κύπρος. Με το να αλλάξει το καύσιμο από μαζούτ σε φυσικό αέριο οι ρύποι θα πέσουν κάτω, κατά 28%. Δηλαδή 28% του 20%, σημαίνει 5,6%. Αυτή θα είναι η μείωση. Μέχρι το 24%, πού θα τα βρούμε; Το φυσικό αέριο δεν είναι αρκετό. Χρειάζεται μεγάλη αύξηση στις ανανεώσιμες πηγές και αλλαγές στις μεταφορές. Μόνο με φόρους δεν πέφτουν οι ρύποι. Δεν έχουμε μεγάλες δημόσιες μεταφορές. Ο μόνος τρόπος είναι να χρησιμοποιούμε βιοκαύσιμα και ηλεκτρισμό από ΑΠΕ, ώστε να μπορέσουμε να αυξήσουμε και τα οχήματα με ηλεκτρισμό, για παράδειγμα.

Στην Αίγυπτο ένα από τα πιο μεγάλα έργα φωτοβολταϊκών στον κόσμο, το Benban Solar Park, είναι ήδη προχωρημένο -θα παράγει κάπου δύο φορές τον ηλεκτρισμό της Κύπρου με πολύ χαμηλές τιμές, περίπου 2,5 σεντ δολαρίου την κιλοβατώρα. Το Ισραήλ προσπαθεί να εξαγάγει μικρές ποσότητες φυσικού αερίου στην Αίγυπτο και στην Ιορδανία. Δεν μπορεί να εξαγάγει περισσότερο στις παγκόσμιες αγορές λόγω τιμών. Και να ανακαλύψουν περισσότερο, τι θα το κάνουν αν δεν μπορούν να το εξάγουν; Αν οι παγκόσμιες τιμές ήταν τέτοιες που θα μπορούσαν να απορροφήσουν το φυσικό αέριο της περιοχής, θα ήταν θαύμα! Η Ευρώπη σίγουρα θα έδινε προτεραιότητα στην περιοχή μας αν μπορούσαμε να το πωλήσουμε σε ανταγωνιστικές τιμές. Δεν θα το αγοράσει όμως σε πιο υψηλές τιμές γιατί μας αγαπά…

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy