Χάρης Ψάλτης: Η άμεση επανέναρξη των συνομιλιών θα αποτρέψει τους τουρκικούς σχεδιασμούς για την Αμμόχωστο

• Το 80% των Ε/κ απορρίπτει συνέχιση του στάτους κβο και τα δύο κράτη
• Σημαντικό ρόλο ανάμεσα σε Ε/κ και Τ/κ διαδραματίζουν οι αποζημιώσεις (περιουσιακό), το εδαφικό και το θέμα της ασφάλειας
• Το θέμα της πολιτικής ισότητας απασχολεί περισσότερο τις πολιτικές ελίτ που είναι στην εξουσία

Του Μιχάλη Μιχαήλ

«Η άμεση επανέναρξη των συνομιλιών θα εμποδίσει έναν ενδεχόμενο εποικισμό της κλειστής πόλης της Αμμοχώστου», τονίζει στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» ο αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής και Αναπτυξιακής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Χάρης Ψάλτης. Υπογραμμίζει επίσης ότι μέσα από πρόσφατες έρευνες διαφαίνεται πως οι πολίτες και στις δύο κοινότητες είναι πιο έτοιμοι από τους πολιτικούς για να συγκατατεθούν σε μια λύση του Κυπριακού, ενώ σε ποσοστό 80% απορρίπτουν και τη συνέχιση του στάτους κβο και τη λύση δύο κρατών.

Ποια μηνύματα στέλνονται από την ενέργεια της Τουρκίας να ανοίξει ένα μέρος του παραλιακού μετώπου στην κλειστή περιοχή της Αμμοχώστου;
Η κίνηση Ερντογάν αποσκοπεί στη στήριξη του Ερσίν Τατάρ στις εκλογές της Κυριακής. Επιχειρείται επίσης να περάσει το μήνυμα ότι μπορεί να ενδυναμωθεί περισσότερο η τ/κ κοινότητα από μια στενότερη σχέση με την Τουρκία. Παράλληλα εκτιμώ ότι με την ενέργεια αυτή κάνουν μια προσπάθεια να πλήξουν την ελπίδα για λύση, η οποία άρχισε να αναγεννάται το τελευταίο διάστημα μετά τις παρεμβάσεις του διεθνούς παράγοντα και ιδιαίτερα του Γ.Γ. του ΟΗΕ, που φαίνεται αποφασισμένος να βρεθεί λύση στο κυπριακό πρόβλημα.

Φαίνεται ότι η απόφαση Ερντογάν – Τατάρ δεν απέδωσε τα αναμενόμενα;
Θα έλεγα ότι ο τρόπος με τον οποίο αντέδρασε μερίδα της τ/κ κοινότητας, όπως π.χ. ο Κουντρέτ Οζερσάι, έδειξε ότι η ενέργεια της Άγκυρας εκλήφθηκε ως παρέμβαση στα εσωτερικά της τ/κ κοινότητας. Επιπλέον φαίνεται ότι δεν θα έχουμε στήριξη του Τατάρ από τον Οζερσάι στο δεύτερο γύρο των εκλογών.
Παράλληλα, υπήρξε και έντονη αντίδραση από τους Τ/κ που θέλουν λύση Δ.Δ.Ο. με επικεφαλής τον Μ. Ακιντζί. Επομένως, δεν είμαι σίγουρος ότι τελικά η ενέργεια Ερντογάν – Τατάρ θα πετύχει τους στόχους της. Περισσότερο θα έλεγα ότι αυτή η ενέργεια είχε αρνητικό αντίκτυπο ανάμεσα στους Ε/κ, κάποιοι από τους οποίους (ευτυχώς δεν πιστεύω να είναι η πλειοψηφία) έπεσαν στην παγίδα να πιστέψουν ότι όλα έχουν τελειώσει και με αυτόν τον τρόπο να πετύχουν αυτό που ήθελε ο Τατάρ και ο Ερντογάν.

Εκτιμάτε λοιπόν ότι δεν θα προχωρήσουν στο άνοιγμα ολόκληρης της πόλης;
Τώρα άνοιξαν ένα συγκεκριμένο κομμάτι της κλειστής πόλης που προς το παρόν δεν επηρεάζει ιδιωτικές περιουσίες. Διερωτώμαι όμως αν αυτό θα είναι πράγματι η αρχή για τα παρακάτω βήματα. Γι’ αυτό πιστεύω ότι η ε/κ πλευρά δεν πρέπει να παρασυρθεί από αυτή την προβοκατόρικη ενέργεια, αλλά να επικεντρωθεί στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Το θετικό που βλέπω από τις πρόσφατες ακαδημαϊκές έρευνες που γίνονται και στις δύο κοινότητες είναι το ότι η συντριπτική πλειοψηφία και των δύο κοινοτήτων επιδιώκει την ειρήνη, ακόμα και το συμβιβασμό να πάρουν οι Τ/κ πολιτική ισότητα και να δώσουν στους Ε/κ ασφάλεια από επιρροές από την Τουρκία. Αυτό δείχνει ότι σε λαϊκό επίπεδο η κατάσταση είναι πλέον ώριμη για να οδηγηθούμε άμεσα στις διαπραγματεύσεις για να βρεθεί λύση και στο θέμα της Αμμοχώστου μέσα από τη συνολική λύση, πριν γίνει ο εποικισμός της πόλης.

Μέσα από τις έρευνες που διεξάγετε και στις δύο κοινότητες, διαπιστώνετε να είναι αποδεκτό το στάτους κβο;
Οι έρευνες δείχνουν ότι από το 2019 μέχρι το 2020 το ποσοστό των ατόμων στην ε/κ κοινότητα που απορρίπτουν τη συνέχιση του στάτους κβο εκτοξεύτηκε από το 50% στο 80%. Άρα μια τόσο μεγάλη αύξηση μπορεί να ερμηνευτεί μόνο μέσα από τα αδιέξοδα της σύγκρουσης της τελευταίας περιόδου στην Ανατολική Μεσόγειο και με τον επαπειλούμενο εποικισμό της Αμμοχώστου.

Βλέπετε να υπάρχει κοινή συνισταμένη στους απλούς ανθρώπους και στις δύο κοινότητες.
Εφαρμόσαμε μια νέα μέθοδο στις έρευνες με τον συνάδελφο Νεόφυτο Λοΐζίδη, την πακετοποίηση θεμάτων. Και διαπιστώνουμε από τις απαντήσεις ότι για τους ανθρώπους και στις δύο κοινότητες φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο οι αποζημιώσεις (περιουσιακό), το εδαφικό και το θέμα της ασφάλειας. Είναι ενδιαφέρον πως το θέμα της πολιτικής ισότητας δεν είναι κάτι που διχάζει τους απλούς ανθρώπους, ούτε θα επηρεάσει την ψήφο τους σε ένα ενδεχόμενο δημοψήφισμα. Αυτό, το πώς θα διαμοιραστεί η εξουσία, απασχολεί περισσότερο τις πολιτικές ελίτ που είναι στην εξουσία.
Εντοπίσαμε επίσης πακέτα τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε θετικό αποτέλεσμα και από τις δύο κοινότητες. Είμαστε σε ακτίνα συμφωνίας και πρέπει να πάμε σε διαπραγμάτευση το συντομότερο δυνατό και μέσω αυτού, όπως ανέφερα, θα οδηγηθεί σε λύση και το ζήτημα της Αμμοχώστου.