Χώρος για εντάσεις η κυπριακή ΑΟΖ λόγω στασιμότητας στο Κυπριακό

Συνεντεύξεις στη Νίκη Κουλέρμου

Οι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ, Γιώργος Λουκαΐδης και Νίκος Τορναρίτης συμφωνούν ότι η στασιμότητα στο Κυπριακό αφήνει ένα τεράστιο χώρο για τριβές και εντάσεις με την Τουρκία αλλά και την τουρκοκυπριακή κοινότητα σε ό,τι αφορά στην αξιοποίηση του φυσικού πλούτου προς όφελος και των δύο κοινοτήτων… Από κει και πέρα ωστόσο, είναι εμφανές ότι διαφέρει η προσέγγιση και η φιλοσοφία των δύο κομμάτων ως προς το πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι διεκδικήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ…

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
1. Παρά το ότι οι τουρκικές προκλήσεις στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας αποτελούν παραβίαση του διεθνούς δικαίου και του δίκαιου της θάλασσας, αναγνωρίζετε ότι οι τουρκικές και οι τουρκοκυπριακές διεκδικήσεις είναι εκεί και επενεργούν ως μοχλός πίεσης προς την ε/κ πλευρά; Πώς αντιμετωπίζεται αυτό ιδιαίτερα σε συνθήκες στασιμότητας του Κυπριακού;

2. Όπως προχωρούν οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της κυβέρνησης αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τη βασική επιδίωξη της Τουρκίας να θέσει τα αποθέματα υδρογονανθράκων της περιοχής υπό τον έλεγχό της και να γίνει ενεργειακός κόμβος;

3. Ποια είναι η θέση του κόμματός σας όσον αφορά την προοπτική μετά τη λύση να δημιουργηθεί αγωγός που να μεταφέρει το φυσικό αέριο στην Τουρκία ή και μέσω Τουρκίας στην ΕΕ ως κίνητρο για να θέλει η Τουρκία να προχωρήσει σε λύση;
Γιώργος Λουκαΐδης:
«Ενόσω το Κυπριακό παραμένει άλυτο θα είναι ματαιοπονία η όποια προσπάθεια οριοθέτησης με την Τουρκία»

1. Οι τουρκικές ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ με αποκορύφωμα την παρεμπόδιση της ΕΝΙ να προχωρήσει σε γεώτρηση σε οριοθετημένη και αδειοδοτημένη περιοχή, συνιστούν παραβίαση τόσο του συμβατικού όσο και του εθιμικού δικαίου της θάλασσας. Είναι γεγονός ότι η Τουρκία καθώς και η τουρκοκυπριακή πλευρά θέτουν συγκεκριμένες και απαράδεκτες αξιώσεις, που δεν πρέπει να γίνουν αποδέκτες. Ανέκαθεν εμείς ως ΑΚΕΛ τονίζαμε ότι το ζήτημα του φυσικού αερίου πρέπει να αξιοποιηθεί ως καταλύτης για λύση του Κυπριακού. Καθόλου τυχαία, επί διακυβέρνησης Χριστόφια καταλήξαμε σε αμοιβαία επωφελείς συγκλίσεις που αφορούν το φυσικό αέριο – τις οποίες μάλιστα επικαλείται και ο ΓΓ του ΟΗΕ στην Έκθεση του περασμένου Σεπτεμβρίου. Είναι φανερό λοιπόν ότι ενόσω το Κυπριακό παραμένει άλυτο θα αντιμετωπίζουμε συνεχείς εντάσεις οι οποίες θα κλιμακώνονται, με απρόβλεπτες συνέπειες. Θα συνεχίζονται οι τουρκικές διεκδικήσεις εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας στα βορειοδυτικά και ουσιαστικά θα είναι ματαιοπονία η όποια προσπάθεια οριοθέτησης με την Τουρκία. Ακόμη και στις περιοχές όπου δεν υπάρχουν τουρκικές ή τουρκοκυπριακές διεκδικήσεις είναι πολύ πιθανό η Τουρκία να συνεχίσει παράνομα να μας παρεμποδίζει. Ταυτόχρονα, η τουρκοκυπριακή πλευρά θα διεκδικεί την ΑΟΖ κατά μήκος της κατεχόμενης ακτογραμμής, δηλαδή το 60% της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αντίθετα, με τη λύση του Κυπριακού θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για αξιοποίηση των φυσικών πόρων της ΚΔ προς όφελος και των δύο κοινοτήτων και μόνο τότε θα καταστεί εφικτή υπό προϋποθέσεις η οριοθέτηση βόρεια της Κύπρου με την Τουρκία.

1. Πρωτίστως πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι, όπως κατ’ επανάληψη δηλώσαμε δημόσια, έχουμε κριτικές απόψεις για τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης Αναστασιάδη. Ασφαλώς, θεωρούμε ότι οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της ΚΔ πρέπει να συνεχιστούν απρόσκοπτα και ανεξάρτητα από τις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού. Όπως όμως έχω προαναφέρει, το καλύτερο εχέγγυο για αξιοποίηση του φυσικού αερίου είναι η ίδια η λύση του Κυπριακού. Το γεγονός ότι εδώ και ένα σχεδόν χρόνο παρατηρείται στασιμότητα στο Κυπριακό δυστυχώς εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Μέχρι πρόσφατα κανείς από τους δύο ηγέτες δεν υιοθετούσε τις εισηγήσεις του ΓΓ του ΟΗΕ για τον τρόπο επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Κατά διαστήματα ακούσαμε και τους δύο ηγέτες να θέτουν όρους και προϋποθέσεις που στην ουσία ακύρωναν τις εισηγήσεις του κ. Γκουτέρες. Πιο συγκεκριμένα ακούσαμε μεταξύ άλλων τον κ. Αναστασιάδη να ζητά συζήτηση των εσωτερικών πτυχών στην Κύπρο και κατάλληλη προετοιμασία με ό,τι αυτό σημαίνει. Από την άλλη ο κ. Ακιντζί ζητούσε εμπλοκή του θέματος των υδρογονανθράκων στις διαπραγματεύσεις. Αυτή όμως η εικόνα έχει αλλάξει. Ο κ. Ακιντζί πρόσφατα δήλωσε ανοικτά και μονομερώς την ετοιμότητά του να προχωρήσει με τρόπο που εισηγήθηκε ο ΓΓ του ΟΗΕ. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής δεν είδαμε καμιά αντίστοιχη ανταπόκριση από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη.
1. Όπως και εσείς εντοπίζετε είναι φανερό ότι η Τουρκία επιδιώκει να αποκτήσει ρόλο στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Ανατολικής Μεσογείου. Το πραγματικό ερώτημα που προκύπτει δεν είναι πώς θα την εμποδίσουμε, αλλά αν υπάρχει τρόπος αυτό να γίνει χωρίς να παραβιάζονται δικές μας κόκκινες γραμμές. Με κάθε βεβαιότητα υποστηρίζουμε ότι αν εξευρεθεί ένας τέτοιος τρόπος, αυτό θα λειτουργήσει ταυτόχρονα και ως κίνητρο για τη λύση. Ένα τέτοιο κίνητρο θα μπορούσε να είναι η εκδήλωση της ετοιμότητάς μας να διαπραγματευτούμε με ευνοϊκούς όρους τη δημιουργία αγωγού προς την Τουρκία μετά τη λύση του Κυπριακού – είτε για δική της χρήση είτε για διοχέτευση αλλού. Και χωρίς φυσικά αυτό να είναι η μοναδική μας επιλογή. Τούτων λεχθέντων δεν μπορούμε να παραγνωρίζουμε ότι σε περίπτωση που αλλάξουν οι συσχετισμοί δυνάμεων στην περιοχή μας -σε ένα περιβάλλον που είναι ρευστό- η Τουρκία μπορεί να βρεθεί να διαδραματίζει ρόλο στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής έτσι και αλλιώς. Αν για παράδειγμα σε ένα μελλοντικό χρόνο επανέλθουν οι σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας, ουδείς μπορεί να αποκλείσει την όδευση μεταξύ τους αγωγού, ακόμα και μέσα από την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κάτι που επιτρέπει εξάλλου το Δίκαιο της Θάλασσας.

 

 

Νίκος Τορναρίτης:
«Μόνο όταν είναι ενεργός ο διάλογος στο Κυπριακό, μπορούν να ασκηθούν αποτελεσματικές πιέσεις στην Τουρκία από τη διεθνή κοινότητα»

1. Κατ’ αρχάς θα πρέπει να τονίσουμε ότι η στασιμότητα δεν ωφελεί τις διαδικασίες επίλυσης του Κυπριακού και τις σχέσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Η παράταση της στασιμότητας δημιουργεί συνθήκες που παράγουν τριβές στις σχέσεις των δύο κοινοτήτων, και επιτρέπουν στην Τουρκία να προκαλεί προβλήματα και εντάσεις αμφισβητώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Γι’ αυτό και εμείς στον Δημοκρατικό Συναγερμό είμαστε ενάντια στην παράταση της στασιμότητας και του σημερινού στάτους κβο. Για εμάς η ομοσπονδιακή επίλυση του Κυπριακού είναι μονόδρομος, διότι η μη λύση οδηγεί σε σύγκρουση και σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις.

Μόνο με την επανέναρξη των συνομιλιών και τη δημιουργία βάσιμης προοπτικής για λύση, μπορούν να αναθερμανθούν οι σχέσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων και να αποτραπούν οι όποιες απαράδεκτες και προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας. Μόνο όταν είναι ενεργός ο διάλογος στο Κυπριακό, μπορούν να ασκηθούν αποτελεσματικές πιέσεις στην Τουρκία από τη διεθνή κοινότητα για αποφυγή ενεργειών που θα δυναμιτίσουν το κλίμα στις συνομιλίες. Γι’ αυτό και επιμένουμε ότι πρέπει να επαναρχίσουν άμεσα οι διαπραγματεύσεις από το σημείο που διακόπηκαν, με ταυτόχρονη αποδοχή και από τις δύο πλευρές του πλαισίου Γκουτέρες. Αυτή είναι η ξεκάθαρη θέση μας.

Απ’ εκεί και πέρα, είναι αυτονόητο ότι δεν μπορούν να διεξαχθούν συνομιλίες υπό το καθεστώς απειλών και εκβιασμών εκ μέρους της Τουρκίας. Η Τουρκία θα πρέπει να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και να συμβάλει με εποικοδομητικό τρόπο στην επίλυση του Κυπριακού, εάν θέλει να αποτελέσει μέρος της ενεργειακής εξίσωσης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Είναι επίσης αυτονόητο ότι το θέμα «Ενέργεια» δεν μπορεί να συζητηθεί στις συνομιλίες. Πρόκειται για καθαρά αρμοδιότητα που εμπίπτει στα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και αυτά δεν είναι υπό διαπραγμάτευση. Ναι, ο φυσικός πλούτος της Κύπρου ανήκει σε όλους τους Κύπριους, αλλά δεν μπορεί να τίθεται θέμα συναπόφασης στο κεφάλαιο της Ενέργειας με άλυτο το Κυπριακό. Συναπόφαση με τους Τουρκοκύπριους θα υπάρξει μόνο με επίλυση του Κυπριακού. Επομένως ας επικεντρωθούν σε αυτό.

2. Oι ενεργειακοί σχεδιασμοί της Κυβέρνησης στηρίχτηκαν και στηρίζονται πάνω σε μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική που ενισχύει το κύρος της Κυπριακής Δημοκρατίας διεθνώς, καθώς και στην ανάδειξη του γεωστρατηγικού ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος ως Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Κέντρο. Η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει πείσει τους Ευρωπαίους εταίρους μας ότι η Κύπρος μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον ανεφοδιασμό και την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Ως εκ τούτου, παρατηρούμε την ενεργό παρουσία της Γαλλίας στην κυπριακή ΑΟΖ με προστασία των γεωτρήσεων, τη συμμετοχή της Ιταλίας στην τετραμερή συνάντηση με Κύπρο, Ελλάδα και Ισραήλ για προώθηση του αγωγού φυσικού αερίου East Med, αλλά και την εμπλοκή της ίδιας της ΕΕ στο συγκεκριμένο έργο με συγχρηματοδότηση των προκαταρκτικών μελετών για τη βιωσιμότητα του αγωγού.
Η κυπριακή ΑΟΖ αποτελεί περιοχή ζωτικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που αυξάνει και τη γεωπολιτική αξία της χώρας μας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο περιορίζονται και οι δυνατότητες της Τουρκίας για παράνομες και επιθετικές ενέργειες έναντι της Κύπρου.

3. Εμείς πιστεύουμε ότι το θέμα των υδρογονανθράκων μπορεί να συμβάλει στην επίλυση του Κυπριακού. Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει η Τουρκία να συνειδητοποιήσει ότι ο μόνος τρόπος για να συμμετάσχει στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Ανατολικής Μεσογείου είναι να επιδείξει πνεύμα συμβιβασμού και να συνδράμει στην εξεύρεση μιας βιώσιμης και λειτουργικής λύσης στο Κυπριακό. Μόνο έτσι θα ομαλοποιήσει τις σχέσεις της με την Κύπρο και θα αναθερμάνει τη σχέση της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπό αυτές και μόνο τις συνθήκες θα μπορούσαμε να συζητήσουμε τη δημιουργία αγωγού προς την Τουρκία, εάν αυτό κριθεί βέβαια ότι εξυπηρετεί καλύτερα τα καλώς νοούμενα συμφέροντα όλων των Κυπρίων.