Χρήζει βελτιώσεων η κοινωνική ασφάλιση

Συντεχνίες: Δημιουργία πραγματικού αποθεματικού στο ΤΚΑ

Της Αντωνίας Λαμπράκη

Η τελευταία αναλογιστική μελέτη αναφορικά με την οικονομική ευρωστία του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ) παρουσιάζει ότι η οικονομική βιωσιμότητά του είναι διασφαλισμένη ως το 2080. Η πρώτη ανάγνωση υπαγορεύει και την ανάγκη δεύτερης, περισσότερο ενδελεχούς, δεδομένου ότι η κοινωνία βίωσε μεγάλες ανατροπές τα τελευταία χρόνια και δημιουργήθηκαν νέες απαιτήσεις.

Σε μια περίοδο που η κυπριακή κοινωνία πλήγηκε βαριά από την κρίση που βιώσαμε με την κατάρρευση των μισθών και την απογείωση της ανεργίας, όταν δημιουργήθηκαν νέες οικονομικοκοινωνικές συνθήκες, φτώχεια και διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, είναι προφανές ότι η εξαιρετικής σημασίας μακρόπνοη βιωσιμότητα του ΤΚΑ όπως και το μοντέλο λειτουργίας του χρήζουν επανεξέτασης, προκειμένου να ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα στις νέες ανάγκες. Πρώτα και κύρια των εισφορέων του. Οι συντεχνίες, ΠΕΟ, ΣΕΚ, ΔΕΟΚ συμφωνούν στην ανάγκη επανεξέτασης και αναθεώρησης ζητημάτων όπως το νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας του ΤΚΑ, οι αξιοπρεπείς παροχές, η αλλαγή βάσης του δανεισμού των πλεονασμάτων του Ταμείου στο κράτος, η δημιουργία πραγματικού αποθεματικού. Το αποθεματικό του Ταμείου τέλος του 2017 ανήλθε στα €7,3 δισ.

Για αυτά τα ζητήματα συνομιλήσαμε με εκπροσώπους των συντεχνιών και της ΟΕΒ.

Η Σωτηρούλα Χαραλάμπους, αναπληρώτρια γ.γ. της ΠΕΟ, αφού σημείωσε τη σημαντικότητα της κοινωνικής ασφάλισης, ως μιας από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις των εργαζομένων, υπέδειξε την ανάγκη βελτίωσης του νόμου περί κοινωνικών ασφαλίσεων κατά τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται αποτελεσματικότερα στις νέες κοινωνικές συνθήκες και συνάμα να αίρει στρεβλώσεις και αδικίες σε βάρος ομάδων συνεισφορέων.

«Ένα ζήτημα που μας απασχολεί είναι η επιβολή μείωσης κατά 12% επί της σύνταξης εργαζομένων οι οποίοι αφυπηρετούν πρόωρα, στο 63ο έτος της ηλικίας, ρύθμιση που λειτουργεί κατά τρόπο ισοπεδωτικό και τιμωρητικό ιδιαίτερα για ομάδες εργαζομένων οι οποίοι δεν έχουν άλλη επιλογή από τη συνταξιοδότηση σε αυτή την ηλικία», ανέφερε η Σ. Χαραλάμπους.

Το δεύτερο ζήτημα, επίσης αδυναμία της νομοθεσίας, κατά την αναπληρώτρια γ.γ. της ΠΕΟ «αφορά εκείνους τους εργαζόμενους οι οποίοι εξακολουθούν να εργάζονται πέραν του 63ου έτους ηλικίας και συνεισφέρουν στο ΤΚΑ, αλλά αν απολυθούν ή ασθενήσουν δεν έχουν δικαίωμα στα αντίστοιχα επιδόματα, επειδή παρέχεται η δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης, δηλαδή τιμωρούνται επειδή επέλεξαν την εργασία αντί τη σύνταξη».

Το τρίτο ζήτημα αφορά στη λειτουργία του Συμβουλίου του ΤΚΑ που έχει ρόλο συμβουλευτικό προς την/τον εκάστοτε Υπουργό Εργασίας.
«Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε υποβάθμιση του Συμβουλίου και περιθωριοποίησή του από το Υπουργείο Εργασίας», καταγγέλλει η αναπληρώτρια γ.γ. της ΠΕΟ, εξηγώντας ότι «νομοσχέδια όπως η εισαγωγή άδειας πατρότητας, η επιβολή μέμο επί της περιουσίας οφειλετών με καθυστερημένες εισφορές κ.λπ. οδηγήθηκαν στη Βουλή χωρίς να είχε προηγηθεί κοινωνικός διάλογος, με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε μπροστά σε τετελεσμένες καταστάσεις και συχνά να εντοπίζονται αδυναμίες και κενά στις προτεινόμενες ρυθμίσεις, που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί αν δινόταν ο λόγος στους κοινωνικούς εταίρους».

Επενδυτική πολιτική, πραγματικό αποθεματικό

Η επενδυτική πολιτική του ΤΚΑ είναι ζήτημα κεφαλαιώδους σημασίας που κατά καιρούς οι κοινωνικοί εταίροι και η κυβέρνηση είχαν διαβουλεύσεις και έντονες διαφωνίες. Αρμόδιος για τη διαχείριση του Ταμείου είναι ο Υπουργός Οικονομικών. Επίσης, η επιστροφή του δανεισμένου αποθεματικού στο Ταμείο είναι ζήτημα που οι συντεχνίες θέτουν έντονα.

Πάγια θέση της ΠΕΟ είναι ότι η κυβέρνηση πρέπει να σχεδιάσει πρόγραμμα σταδιακής επιστροφής των χρημάτων στο Ταμείο προς δημιουργία πραγματικού αποθεματικού. «Λόγο και ρόλο στην επενδυτική πολιτική του ΤΚΑ πρέπει να έχουν αυτοί που συνεισφέρουν», ανέφερε η κ. Χαραλάμπους.

Επί του θέματος συμφωνεί και ο γ.γ. της ΣΕΚ, Ανδρέας Μάτσας, ο οποίος υπέδειξε «την ανάγκη εκπόνησης οδικού χάρτη με στόχο τη σταδιακή αποπληρωμή του χρέους της κυβέρνησης προς το Ταμείο, που ξεπερνά τα €8 δισ.» προσθέτοντας ότι «πρέπει να αναζητηθεί καλύτερη επιτοκιακή και επενδυτική πολιτική με γνώμονα πάντα τη χαμηλή επικινδυνότητα για το Ταμείο και την ενίσχυση των συντάξεων». Είναι καλά γνωστό, πρόσθεσε ο κ. Μάτσας, πως διαχρονικά το κράτος δανείζεται τα πλεονάσματα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, πολιτική που δεν διασφαλίζει ικανοποιητικά τα συμφέροντα του Ταμείου, όπως καταγράφεται και στις εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, έτσι θα πρέπει να επανεξετάσουμε τις εν λόγω ρυθμίσεις σε συνάρτηση με τις αυξανόμενες υποχρεώσεις του ΤΚΑ σε μια περίοδο που οι εισφορείς όπως και οι μισθοί μειώνονται, ενώ το προσδόκιμο ζωής ανεβαίνει».

Ο γ.γ. της ΣΕΚ υπέδειξε, επίσης, την ανάγκη βελτίωσης της εισπρακτικής ικανότητας του ΤΚΑ μέσα από ένα πιο αυστηρό και αποτελεσματικό μηχανισμό.

Χαμηλότερες κατά 48% οι συντάξεις γυναικών

Εξάλλου, ο πρόεδρος της ΔΕΟΚ, Ιωσήφ Αναστασίου, στην παρέμβασή του σημείωσε ότι το συνταξιοδοτικό μας σύστημα, όπως και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, αντιμετωπίζει σειρά προκλήσεων, δημογραφικό, ανεργία, άτυπες μορφές εργασίας, επάρκεια συντάξεων «και υπό το πρίσμα αυτών των συνθηκών το πλαίσιο λειτουργίας του ΤΚΑ χρήζει βελτίωσης και περαιτέρω ενίσχυσης του αναδιανεμητικού του χαρακτήρα». Ο κ. Αναστασίου υπέδειξε ότι «συνεπεία της ανεργίας η είσοδος των νέων στην αγορά εργασίας γίνεται με καθυστέρηση και οι χαμηλοί μισθοί θα αποδώσουν χαμηλές συντάξεις», προσθέτοντας ότι «ήδη είναι καταγραμμένο το συνταξιοδοτικό χάσμα της τάξης του 48% σε βάρος των γυναικών (σύγκριση με άνδρες).

Ως ζητήματα που πρέπει να διορθωθούν ο κ. Αναστασίου ανέφερε την αναλογιστική μείωση και την ανάγκη εξαίρεσης δύο κατηγοριών εργαζομένων, των βαρέων επαγγελμάτων και των γυναικών με μεγάλα κενά ασφαλιστικής κάλυψης λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων. «Η γυναικεία φτώχεια είναι υπαρκτό πρόβλημα και το κράτος καλείται να διασφαλίσει επαρκείς και αξιοπρεπείς συντάξεις σε αυτή την κατηγορία των εργαζομένων».

ΟΕΒ: Γνώμονας η νέα αναλογιστική μελέτη

Η Λένα Παναγιώτου, διευθύντρια του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων της ΟΕΒ, χαρακτηρίζει το ΤΚΑ «ως τη σημαντικότερη κοινωνική κατάκτηση εργοδοτών και εργοδοτουμένων που επιτελεί εξαιρετικό ρόλο στην υλοποίηση του πρώτου πυλώνα συνταξιοδοτικών παροχών». Σε παρατήρησή μας ότι η κρίση έχει πλήξει δυσμενώς τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους και θα πρέπει να εξεταστεί βελτίωση των συντάξεων, η εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας επανέλαβε την πάγια θέση της ΟΕΒ, ότι δηλαδή «η βελτίωση των συντάξεων, όπως και η ικανοποίηση οποιουδήποτε άλλου αιτήματος που συνεπάγεται οικονομικό κόστος για το Ταμείο, θα πρέπει να εξετάζεται υπό το πρίσμα των οικονομικών δυνατοτήτων του», συμπληρώνοντας ότι «ο βασικός γνώμονας που θα καθορίσει την αποδοχή ή όχι των όποιων αιτημάτων θα είναι η νέα αναλογιστική μελέτη που θα αποτυπώνει την οικονομική του ευρωστία». Θέση της ΟΕΒ, πρόσθεσε, είναι ότι οι όποιες νέες πολιτικές δεν θα αυξάνουν τις εκατέρωθεν εισφορές, θυμίζοντας ότι από το 2019 και στα επόμενα χρόνια θα αυξάνονται. Αναφερόμενη στο αίτημα του συνδικαλιστικού κινήματος για σταδιακή αποπληρωμή από την κυβέρνηση του χρέους προς το Ταμείο και τη δημιουργία πραγματικού αποθεματικού, η κα Παναγιώτου υπέδειξε ότι «η οικονομία της χώρας παραμένει εύθραυστη και όταν οι οικονομικές συνθήκες το επιτρέπουν μπορεί να εξεταστεί το ζήτημα, νοουμένου ότι δεν θα επηρεάζει δυσμενώς τα δημόσια οικονομικά».

Το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων σε αριθμούς

Το 2017 οι ενεργοί ασφαλισμένοι αριθμούσαν 472.527 άτομα, εκ των οποίων οι 385.805 ήταν μισθωτοί του ιδιωτικού και του ημιδημόσιου τομέα. Όσον αφορά στη σύνθεση των εισφορέων, η μεγαλύτερη ομάδα, 240.000, είναι οι Ε/κ μισθωτοί και ακολουθούν οι κοινοτικοί με 90.000 (ενδεχομένως να περιλαμβάνονται και άτομα μόνιμοι κάτοικοι Κύπρου προερχόμενα από χώρες του ευρύτερου Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου). Οι αλλοδαποί με 54.000 αποτελούν την τρίτη ομάδα και οι Τ/κ εργαζόμενοι είναι η μικρότερη ομάδα, μόλις 932 άτομα. Οι αυτοτελώς εργαζόμενοι αριθμούν 32.600 συνεισφορείς.

Η καταβολή των συντάξεων γήρατος, χηρείας, ανικανότητας, αναπηρίας κ.λπ. αποτελεί τη μεγαλύτερη εκροή. Το 2016 πληρώθηκε το ποσό του €1.261.200.000 και το 2017 €1.305.493.000 (προκαταρκτικά στοιχεία).

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων η εικόνα εξόδων του ΤΚΑ τα τελευταία χρόνια διαμορφώθηκε ως ακολούθως:

-2014: €1.379.304.000
-2015: €1.392.571.000
-2016: €1.426.585.000
-2017: €1.460.156.000 (προκαταρκτικά).

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy