Δ. Χριστόφιας: Μόνο με λύση του Κυπριακού, συζήτηση για Φυσικό Αέριο μέσω Τουρκίας

Μια εφ΄όλης της ύλης συνέντευξη έδωσε ο πρώην Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας στην Εφημερίδα “Kıbrıs” μιλώντας για το Κυπριακό, το Σχέδιο ΑΝΑΝ, το ΕΛΑΜ και τους τακτικισμούς του Ν. Αναστασιάδη.

Και ο Ελληνοκύπριος απλός άνθρωπος και ο Τουρκοκύπριος απλός άνθρωπος βλέπουν τη φτώχεια τους. Και προσπαθούν να κορέσουν την πείνα τους. Εδώ μπαίνει ένα τεράστιο καθήκον για τις προοδευτικές δυνάμεις και στις δύο κοινότητες.

Να πιστέψουμε στις δυνάμεις μας και να βάλουμε πολύ γινάτι. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Διότι σε αντίθετη περίπτωση μετά όλοι μας θα κάτσουμε να κλαίμε πάνω από τα ερείπια. Χρειάζεται ειλικρινά δύναμη για να πιστέψει και ο κόσμος σε αυτή τη δύναμη, ώστε να πολεμήσουμε το λαϊκισμό και στις δύο κοινότητες, να πολεμήσουμε και την απογοήτευση, η οποία έχει δυστυχώς κυριεύσει τον απλό άνθρωπο.

Το ΑΚΕΛ και η Αριστερά ήταν τότε και παραμένει και σήμερα η μεγάλη δύναμη της προσέγγισης και της συνεργασίας και του κοινού αντιαποικιακού, αντιιμπεριαλιστικού και αντικατοχικού αγώνα

 

Η ύπαρξη του φυσικού αερίου μπορεί να καταστεί μέσο που θα βοηθήσει στην επίλυση του Κυπριακού. Σε σωστή βάση, και να καταλήξουμε σε μια Κύπρο πραγματικά για τους Κυπρίους.

 

Ερώτηση: Εξειδικευμένοι, πολιτικοί κριτικοί, δημοσιογράφοι εκφράζουν απόψεις λέγοντας ότι το Κυπριακό περνάει τη χειρότερη και πιο αόριστη φάση του των τελευταίων 50 χρόνων και κάποιοι εκτιμούν ότι μπορεί να διχοτομηθεί η Κύπρος και πως είμαστε κοντά σε κάποιο είδος διχοτόμησης. Εσείς συμμερίζεστε αυτές τις απόψεις;

Δ. Χριστόφιας: Η διχοτόμηση ήταν το όραμα του Ντενκτάς από το 1953. Το υιοθέτησαν και οι τότε τουρκικές κυβερνήσεις αυτό το όραμα του Ντενκτάς. Το κύριο ζήτημα είναι εμείς οι Κύπριοι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, πως αποτρέπουμε μια εξέλιξη προς αυτή την κατεύθυνση. Δυστυχώς οι δυνάμεις της δεξιάς και της ακροδεξιάς και στις δύο κοινότητες συναντώνται σε ένα σημείο. Αυτές οι δυνάμεις παίζουν διαχρονικά το παιχνίδι του ιμπεριαλισμού και το παιχνίδι που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας. Από το 1960 που αποκτήσαμε την ανεξαρτησία μας – κι αυτό ένεκα της χρεοκοπίας του ένοπλου αγώνα της ΕΟΚΑ της πρώτης – η τουρκοκυπριακή κοινότητα αναβαθμίστηκε σε ισότιμη κοινότητα με την ελληνοκυπριακή, με βάση το Σύνταγμα του ’60. Δυστυχώς οι δυνάμεις της δεξιάς και της ακροδεξιάς, που οδήγησαν στις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου, από την πρώτη μέρα της Ανεξαρτησίας δεν χώνεψαν το ότι κατέστη η τουρκοκυπριακή κοινότητα ισότιμος συνεταίρος με την ελληνοκυπριακή. Οι δυνάμεις της δεξιάς από τότε προσπάθησαν να ανατρέψουν αυτό το ισοζύγιο, το οποίο έχει καθιερωθεί από τις Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου. Τελικά από τη μια ακροδεξιές δυνάμεις της ελληνοκυπριακής κοινότητας και από την άλλη η εθνικιστική ΤΜΤ, οδηγήσαν τη χώρα μας στις διακοινοτικές συγκρούσεις που άρχισαν το ’63. Μετά την έναρξη των διακοινοτικών συγκρούσεων δημιουργήθηκαν θύλακες, τα γκέτο στα οποία ζούσαν απομονωμένοι οι Τουρκοκύπριοι. Αυτά τα γκέτο ήταν στην ουσία ένα δώρο για τον Ντενκτάς και την Τουρκία. Γιατί εκείνοι ήθελαν από την αρχή να απομακρυνθούν οι δυο κοινότητες η μια από την άλλη.

Πρέπει να πω ότι, δυστυχώς, οι τότε δεξιές κυβερνήσεις της Ελλάδας, που έγιναν όργανα και δέσμιες του ΝΑΤΟ και ευρύτερα του ιμπεριαλισμού, υστέρα από τον εμφύλιο στην Ελλάδα μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, διαδραμάτισαν έναν αρνητικό ρόλο στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού. Για αυτό το λόγο δυστυχώς εμείς οι Ελληνοκύπριοι, αλλά και οι Τουρκοκύπριοι, πληρώνουμε το τίμημα, εξαιτίας της δράσης της ακροδεξιάς στην Ελλάδα.

Οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που είχαν στόχο να χρησιμοποιήσουν το νησί μας στις εξορμήσεις τους στην περιοχή της Μέσης Ανατολής (για το πετρέλαιο κ.λπ.), ήθελαν να μετατρέψουν την Κύπρο σε ένα αβύθιστο αεροπλανοφόρο και βρήκαν συνεργάτες στο πρόσωπο της ΕΟΚΑ Β’ και στο πρόσωπο της Χούντας στην Ελλάδα. Οι δυνάμεις αυτές τελικά, με απόφαση του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα το 1973, πραγματοποίησαν το φασιστικό πραξικόπημα το 1974, με αποτέλεσμα ο Ντενκτάς και η Τουρκία να τρίβουν τα χέρια τους, διότι βρήκαν την κατάλληλη ευκαιρία να επιβάλουν τα διχοτομικά τους σχέδια. Θύματα αυτής της κατάστασης ήταν όλοι οι Κύπριοι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι.
Επειδή εγώ κατάγομαι από το Δίκωμο (Dikmen), έχω προσωπικές εμπειρίες. Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε ένα χωριό που όλα τα γύρω χωριά ήταν τουρκοκυπριακά, όπως η Ağırdağ, το Gönyeli, το Ortaköy,η Κρηνί, το Πηλέρι και οι Hamit Mandres… Και η μόνη έξοδος για να πάμε κάτω στη Λευκωσία, ήταν μέσω του Συγχαρί (Kaynakköy). Το χωριό μας είχε πολύ καλές σχέσεις με τους Τουρκοκύπριους της περιοχής μας. Σας λέω ορισμένα πράγματα τα οποία είναι εμπειρίες. Η θεία μου, η αδελφή της μάνας μου, ήταν μαμμή. Και γύριζε τα χωριά και ξεγεννούσε και Ελληνοκύπριες και Τουρκοκύπριες. Τότε το Δίκωμο ήταν ένα μεγάλο χωριό και εκεί η Αριστερά και το Λαϊκό Κίνημα είχε πολύ σημαντική δύναμη. Εμείς εκεί διαπαιδαγωγηθήκαμε στη βάση της φίλιας, της συνεργασίας, και της αδελφοσύνης Εκ και Τκ. Με βάση την κυπριακή ταυτότητα ουσιαστικά.

Το ΑΚΕΛ και η Αριστερά ήταν τότε και παραμένει και σήμερα η μεγάλη δύναμη της προσέγγισης και της συνεργασίας και του κοινού αντιαποικιακού, αντιιμπεριαλιστικού και αντικατοχικού αγώνα.

Στο βιβλίο μου με τίτλο «Αποσιωπηθείσα Ιστορία» υπάρχουν και παραδοχές των λαθών που διέπραξε το δικό μου Κόμμα, το ΑΚΕΛ, του οποίου είχα την τιμή να είμαι στην ηγεσία του για 22 χρόνια.

Για τα λάθη μας κάναμε την αυτοκριτική μας σε Συνέδριο του Κόμματος. Για παράδειγμα, τονίσαμε ότι ήταν αχρείαστη η στροφή προς την αυτοδιάθεση – ένωση το 1964 και δημιουργούσε μίαν απόσταση μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Μέσα σ’ αυτό το βιβλίο, κάνω μία προσπάθεια να θέσω τη σύγχρονη κυπριακή ιστορία στα πόδια της, διότι στέκει ανάποδα μέχρι τώρα.

Για να έρθω και στο σήμερα, εμείς, οι άνθρωποι που διαπαιδαγωγηθήκαμε μέσα στο ΑΚΕΛ, θεωρούμε αναγκαίο τον συμβιβασμό της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, δηλαδή της μετατροπής του ενιαίου κράτους σε ομοσπονδιακό. Θεωρούμε ότι έτσι θα υπάρχει δυνατότητα να απαλλαγούμε από το σφιχταγκάλιασμα των μητέρων πατρίδων. Γι’ αυτό όταν είχα την τιμή να είμαι διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής κοινότητας, μετά από θυελλώδεις συζητήσεις βέβαια, μαζί με τον Μεχμέτ Αλή Ταλάτ, και κατανοώντας την πίεση που δεχόταν από την τουρκοκυπριακή δεξιά και από την Άγκυρα, καταλήξαμε σε πολλές συγκλίσεις. Μια από τις οποίες ήταν η ανάγκη αποστρατιωτικοποίησης του νησιού και μια πτυχή αυτού του θέματος είναι και η κατάργηση των εγγυήσεων. Γιατί ας μην ξεχνάμε, το θέμα των εγγυήσεων είναι ένα θέμα που χρησιμοποιήθηκε από ξένες δυνάμεις και την Τουρκία. Γι’ αυτό θεωρώ ότι πρέπει να επανέλθει η ελληνοκυπριακή πλευρά με συνέπεια στη στήριξη λύσης Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, δηλαδή σε μια λύση που δεν θα υπάρχουν εγγυήσεις και όπου θα αποχωρίσουν σταδιακά τα ξένα στρατεύματα από το νησί μας. Ας μη ξεχνάμε ότι το θέμα των εγγυήσεων έγινε κατάρα για την Κύπρο. Η ιστορία λέει ότι εκεί που πάτησε το πόδι της η Τουρκία δεν φεύγει βέβαια. Δυστυχώς.

Όμως, η ύπαρξη του φυσικού αερίου, των υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κύπρου, μπορεί να καταστεί μέσο που θα βοηθήσει στην επίλυση του Κυπριακού. Σε σωστή βάση, και να καταλήξουμε σε μια Κύπρο πραγματικά για τους Κυπρίους. Αυτό με επιμονή προσωπικά είχα δουλέψει να γίνει ένα όπλο στα χέρια των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Εγώ είπα στον Αναστασιάδη στο Εθνικό Συμβούλιο το εξής: “Σταμάτα να παίζεις παιχνίδια πρόεδρε. Μείνε σταθερός στη λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, δεν έχεις άλλη επιλογή. Πες στην Τουρκία να έρθει κοντά και πες της ότι εάν βοηθήσει να λύσει το Κυπριακό, με βάση τους όρους των Ηνωμένων Εθνών βέβαια, τα ψηφίσματα, τις συμφωνίες υψηλού επιπέδου, με τη λύση του Κυπριακού οι Τουρκοκύπριοι θα έχουν δικαίωμα να επωφεληθούν από τους υδρογονάνθρακες. Αυτό θα γίνει βέβαια εάν η Τουρκία δείξει κατανόηση να λύσουμε το Κυπριακό. Και να πεις στην Τουρκία ότι ξέρετε, έχουμε ήδη καταλήξει σε σύγκλιση σε σχέση με τον διαμοιρασμό των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες και μετά την λύση του Κυπριακού είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε για να περάσει αγωγός μέσω Τουρκίας να πάει στην Ευρώπη”.

 

Φυσικο αεριο μεσω τουρκίας μονο μετά τη λύση. Μια λύση χωρίς εγγυήσεις και επεμβατικά δικαιώματα και σταδιακά χωρίς ξένα στρατεύματα.

Ερώτηση: Είχατε πει την άποψη σας και το 2018 τον Μάιο για τη μεταφορά του φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Δηλαδή αν δεν δώσουμε κάτι στην Τουρκία, αν δεν έχει κάποιο συμφέρον στο θέμα της λύσης του Κυπριακού, λέτε πως δεν μπορεί να γίνει αυτό; Δηλαδή χρειάζεται να δώσουμε κίνητρο στην Τουρκία;

Δ. Χριστόφιας: Είπα στον κ. Αναστασιάδη ότι οι υδρογονάνθρακες είναι το δικό μας λουκούμι, το οποίο κρατάς στα χέρια σου. Αυτό που πρέπει να κάνεις, κάνε την Τουρκία να ανοίξει το στόμα της και να το πάρει το λουκούμι. Διαφορετικά εάν δεν λυθεί το Κυπριακό θα περιμένει κακή μοίρα και τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους.

Ερώτηση: Είναι ένα θέμα που μπορεί να σκεφτόμαστε μόνο μετά την λύση, η μεταφορά υδρογονανθράκων στην Ευρώπη μέσω της Τουρκίας;

Δ. Χριστόφιας: Ασφαλώς. Για να συναινέσει η Τουρκία να έχουμε λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας στην Κύπρο, αυτό μένει για μετά τη λύση. Μια λύση χωρίς εγγυήσεις και επεμβατικά δικαιώματα και σταδιακά χωρίς ξένα στρατεύματα.

Ερώτηση: Στο θέμα της μεταφοράς των υδρογονανθράκων δεν βλέπουμε τον κ. Αναστασιάδη να δείχνει ελαστικότητα στο βαθμό που λέτε εσείς. Δηλαδή μέσα σε αυτή την κατάσταση δεν μπορεί να υπάρξει η λύση; Ονειρεύονται όσοι αναμένουν τη λύση;

Δ. Χριστόφιας: Όχι, βεβαίως και δεν βλέπουμε όνειρο. Η ζωή είναι γεμάτη αλλαγές. Και αυτό που θα το αλλάξει είναι ο ίδιος ο λαός. Ο λαός μπορεί μέσω των εκλογών να φέρει άλλον στην θέση του.

Ολοι μαζί να συσπειρωθούμε και να πιέσουμε και τον Αναστασιάδη, αλλά και τον Τσαβούσογλου και τον Ερντογάν, να πάψουν τα παιχνίδια. Αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας μπορούμε να τους πιέσουμε να συναινέσουν σε μία λύση η οποία θα είναι προς όφελος όλων των Κυπρίων.

Ερώτηση: Αλλά εμείς δεν μπορούμε να περιμένουμε τόσο… Ώσπου να τον αλλάξει ο λαός μέσω εκλογών θα πάρει πολύ χρόνο και αυτή η επιλογή δεν είναι κάτι άλλο από χάσιμο χρόνου.

Δ. Χριστόφιας: Τότε ας ξυπνήσει ο λαός, και Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, να σηκωθεί από τον καναπέ και να τρέξει στους δρόμους να απαιτήσει λύση του Κυπριακού. Και κανένας ηγέτης να μην μπορεί να αντισταθεί σε αυτό. Σας τα λέω αυτά όχι γιατί είμαι αιθεροβάμων, δεν πετώ στον αέρα. Συνεχώς μελετώ και την παγκόσμια ιστορία και την κυπριακή ιστορία. Όλοι μας γνωρίζουμε ότι οι λαοί έκαναν τεράστιες αλλαγές. Επίσης γνωρίζουμε τί τίμημα πλήρωσαν όταν έμειναν αδρανείς και δεν έκαναν τίποτα.

Τώρα όλοι εμείς, Ε/κ και Τ/κ πληρώνουμε και το τίμημα της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης. Και το τίμημα της παράδοσης των λαών στον νεοφιλελευθερισμό, στη φτώχεια, στην εξαθλίωση. Γιατί η φτώχια και η εξαθλίωση ετοιμάζουν και το έδαφος για τη γέννα του φασισμού.

Αυτό μας διδάσκει η ιστορία. Η τύχη μας, η τύχη των λαών τελικά θα πρέπει να είναι ο νεοφιλελευθερισμός και ο φασισμός που αναγεννιέται; Αν με ρωτάτε, λέω όχι. Δεν το πιστεύω αυτό. Η ανθρωπότητα περνά μία επίπονη εγκυμοσύνη. Δεν ξέρω πόσα χρόνια θα κρατήσει αυτή η εγκυμοσύνη, αλλά στο τέλος θα έχουμε γέννα. Και το παιδί που θα γεννηθεί θα είναι ένα υγιέστατο παιδάκι συνώνυμο με τον σοσιαλισμό.

Για να έρθω πίσω, θα πρέπει να πω ότι πρέπει όλοι μαζί να συσπειρωθούμε και να πιέσουμε και τον Αναστασιάδη, αλλά και τον Τσαβούσογλου και τον Ερντογάν, να πάψουν τα παιχνίδια. Αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας μπορούμε να τους πιέσουμε να συναινέσουν σε μία λύση η οποία θα είναι προς όφελος όλων των Κυπρίων. Γιατί μια λύση προς όφελος των Κυπρίων θα είναι ταυτόχρονα προς όφελος και της Ελλάδας και της Τουρκίας και όλων των λαών της περιοχής μας.

Ερώτηση: Σε αυτό το σημείο θέλω να πω ότι στις σημερινές συνθήκες εμείς παρατηρούμε ότι οι κοινότητες μας δεν βρίσκονται σε θέση να κυνηγούν μια λύση και να αναλάβουν αυτή την αποστολή. Και μάλιστα όταν ερευνούμε μέσω του διαδικτύου ποιες ειδήσεις διαβάζουν περισσότερο, εκείνο που βλέπουμε είναι ότι τα δημοσιεύματα που έχουμε στο διαδίκτυο που αφορούν το Κυπριακό είναι εκείνα που δεν διαβάζονται και πολύ. Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε αυτή την κινητικότητα μέσα στις κοινότητες μας;

Δ. Χριστόφιας: Κοιτάξτε, κι εγώ συμφωνώ με σας, ότι δυστυχώς το Κυπριακό για τον απλό άνθρωπο, δε είναι στην προτεραιότητά του. Και ο Ελληνοκύπριος απλός άνθρωπος και ο Τουρκοκύπριος απλός άνθρωπος βλέπουν τη φτώχεια τους. Και προσπαθούν να κορέσουν την πείνα τους. Εδώ μπαίνει ένα τεράστιο καθήκον για τις προοδευτικές δυνάμεις και στις δύο κοινότητες. Να πιστέψουμε στις δυνάμεις μας και να βάλουμε πολύ γινάτι. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Διότι σε αντίθετη περίπτωση μετά όλοι μας θα κάτσουμε να κλαίμε πάνω από τα ερείπια. Χρειάζεται ειλικρινά δύναμη για να πιστέψει και ο κόσμος σε αυτή τη δύναμη, ώστε να πολεμήσουμε το λαϊκισμό και στις δύο κοινότητες, να πολεμήσουμε και την απογοήτευση, η οποία έχει δυστυχώς κυριεύσει τον απλό άνθρωπο.

Το ΕΛΑΜ, αυτή η φασιστική παραφυάδα της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα, πρόσφατα επισκέφθηκε ένα σχολείο στη Γεροσκήπου και έδωσε σακάκια μόνο στα Ελληνόπουλα. Εκεί όμως υπάρχουν και παιδάκια τα οποία είναι από τη Συρία, είναι από διάφορες άλλες χώρες, παιδάκια ανθρώπων που οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι τους έσπρωξαν και ήρθαν στην Κύπρο. Ευτυχώς μπροστά σε ένα τέτοιο γεγονός αντέδρασε και όλο το πολιτικό σύστημα. Δεν ξέρω αν έχετε ακούσει και ένα άλλο περιστατικό. Οικογένειες ξένων προσφύγων, που τους έριξαν τα υπάρχοντά τους και τους κατέστρεψαν και δυστυχώς πρέπει να σας πω ότι η αντίδραση από πλευράς του κράτους δεν είναι ικανοποιητική. Μετά που αντέδρασε το ΡΙΚ, είναι περίπτωση – εξαίρεση όπου έκανε καλή δουλειά και παρουσίασε σωστά αυτό το περιστατικό, είπε και η κυβέρνηση ότι θα ερευνήσει το θέμα.

Να πιστέψουμε στις δυνάμεις μας και να βάλουμε πολύ γινάτι. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Διότι σε αντίθετη περίπτωση μετά όλοι μας θα κάτσουμε να κλαίμε πάνω από τα ερείπια. Χρειάζεται ειλικρινά δύναμη για να πιστέψει και ο κόσμος σε αυτή τη δύναμη, ώστε να πολεμήσουμε το λαϊκισμό και στις δύο κοινότητες, να πολεμήσουμε και την απογοήτευση, η οποία έχει δυστυχώς κυριεύσει τον απλό άνθρωπο.

Ερώτηση: Σε εμάς τώρα οι δεξιοί άρχισαν να λένε ότι ο Αναστασιάδης με τον Τσαβούσογλου συνομιλούν για δύο κράτη. Λένε οι δικοί μας δεξιοί. Κατά την γνώμη σας μπορεί να γίνει η λύση δυο κρατών στο Κυπριακό; Είναι εφικτό κάτι τέτοιο;

Δ. Χριστόφιας: Πρέπει να σας πω ότι κάποιοι που είναι κοντά στον κ. Αναστασιάδη, όπως ο δημοσιογράφος Διονύσης Διονυσίου στέλεχος του ΔΗΣΥ, τον κατηγορούν ότι συζητά για δύο κράτη. Εν πάση περιπτώσει, η λύση δύο κρατών είναι καταστροφή για όλη την Κύπρο. Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση που ακολουθεί ποντιοπιλατική πολιτική δεν μπορεί να δεχτεί δύο κράτη. Η μάνα μου, ο πατέρας μου, έλεγαν ότι η Κύπρος είναι «μια τσιλιά του βούου». Δεν είναι δυνατόν η Ευρωπαϊκή Ένωση να δεχτεί δύο κράτη σε ένα μικρό χώρο όπως είναι η Κύπρος. Αυτό θα ήταν ενθάρρυνση διχοτόμησης πολλών κρατών μελών της Ε.Ε. Κατά συνέπεια, αν ο κ. Αναστασιάδης ονειρεύεται δύο κράτη, αυτό είναι όνειρο θερινής νυκτός.

Ερώτηση: Στο βιβλίο σας με τίτλο «Αποσιωπηθείσα Ιστορία» είχατε πει ότι η Κύπρος δεν είναι ούτε των Ελλήνων, ούτε των Τούρκων. Είναι των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Κατά την γνώμη σας όλοι πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε αυτό; Δηλαδή εδώ θέλετε να πείτε ότι “η Κύπρος πρώτα είναι δική μας και για αυτό το λόγο το σημαντικό είναι το δικό μας συμφέρον” ;

Δ. Χριστόφιας: Ναι, πολύ σωστά. Έτσι ακριβώς θέλω να πω.

Ερώτηση: Στο βιβλίο σας γράφετε ότι ο αγώνας της ΕΟΚΑ κατέληξε σε αποτυχία. Πως πρέπει να δούμε τον αγώνα της ΕΟΚΑ; Πχ. Για μας ήταν καλό που κατέληξε σε αποτυχία. Για σας τι είναι ;

Δ. Χριστόφιας: Σε αυτό το θέμα θα σας πω κάτι διαφορετικό. Κατά την γνώμη μου ο αγώνας της ΕΟΚΑ αντί να είναι ένοπλος αγώνας, θα μπορούσε να ήταν ένας μαζικο-πολιτικός αγώνας που θα αγκάλιαζε και τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους.

Πρόσφατα γιορτάσαμε τα 70χρονα των απεργιών των μεταλλωρύχων και των οικοδόμων του 1948. Αυτή την απεργία την έκαμαν μαζί Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μεταλλωρύχοι και οικοδόμοι. Και επειδή ήταν ενωμένοι και ενήργησαν ταξικά, ως εργάτες, αγνοώντας ποιος μιλά ελληνικά και ποιος τούρκικα, και με τις γυναίκες τους μαζί, κέρδισαν τη μάχη. Κέρδισαν τη μάχη γιατί ήταν ενωμένοι. Αγωνίστηκαν ενάντια στην εργοδοσία που ήταν μια ξένη εταιρία, μια αμερικάνικη εταιρία. Εμείς από τότε μέχρι σήμερα ζούμε με βάση τα δικαιώματα τα οποία κέρδισαν αυτοί οι άνθρωποι ενάντια σε εκείνη την ξένη δύναμη.

Ερώτηση: Δηλαδή αποδείξαμε στο παρελθόν ότι μπορούμε να παλέψουμε μαζί για τα δικαιώματα μας;

Δ. Χριστόφιας: Βεβαίως.. Εάν τότε εισακουόταν το ΑΚΕΛ, θα μπορούσαμε να δώσουμε ένα μαζικό πολιτικό αγώνα κατά του ξένου αποικιοκράτη. Αυτό τόνιζε το ΑΚΕΛ. Αν από κοινού είχαμε αγωνιστεί, ίσως θα μπορούσαμε να κερδίσουμε μια πραγματική ανεξαρτησία.

Πρόσφατα γιορτάσαμε τα 70χρονα των απεργιών των μεταλλωρύχων και των οικοδόμων του 1948.  Επειδή ήταν ενωμένοι και ενήργησαν ταξικά, ως εργάτες, αγνοώντας ποιος μιλά ελληνικά και ποιος τούρκικα, και με τις γυναίκες τους μαζί, κέρδισαν τη μάχη.

Ερώτηση: Κάποιοι λένε ότι εκείνες οι απεργίες ήταν μια αρχή της κυπριακής ταυτότητας. Η προώθηση της κυπριακής ταυτότητας, με αυτούς τους απεργιακούς αγώνες ίσως προκάλεσε και την αντίδραση εκείνων των υποστηρικτών εθνικών ταυτοτήτων. Ίσως ο διαχωρισμός, η διαίρεση βάση εθνικής ταυτότητας, άρχισε μετά από εκείνες τις απεργίες. Εσείς συμμερίζεστε αυτή την άποψη;

Δ. Χριστόφιας: Ναι, πολύ σωστά λέτε. Συμφωνώ μαζί σας. Όπως ξέρετε στο παρελθόν ήμουν και Γενικός Γραμματέας της ΕΔΟΝ. Τότε, σε μια μαζική μας εκδήλωση έριξα ένα σύνθημα, το οποίο σχολιάζεται χρόνια από τη δεξιά, ότι οι Τούρκοι της Κύπρου δεν είναι εχθροί μας, οι Τούρκοι της Κύπρου είναι αδελφοί μας. Εμείς, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, είμαστε όλοι παιδιά της ίδιας μάνας γης, της ίδιας πατρίδας. Το εννοώ και το πιστεύω και σήμερα.

Ερώτηση: Στην τουρκοκυπριακή πλευρά υπάρχουν δυο μύθοι σε σχέση με το ΑΚΕΛ και συνεπώς σε σχέση με εσάς. Ο πρώτος λέει ότι αν το ΑΚΕΛ είχε πει ναι στο δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν θα είχε γίνει η λύση. Στην τουρκοκυπριακή πλευρά υπάρχουν άνθρωποι, κυρίως στο χώρο της Αριστεράς στο βορρά, που είναι απογοητευμένοι, είναι πικραμένοι με το ΑΚΕΛ για τη στάση του το 2004. Μήπως είπατε ποτέ θα ήταν καλυτέρα αν είχατε πει ναι τότε στο Σχέδιο Ανάν; Πχ. Ο συγχωρεμένος Οζκέρ Οζγκιούρ είχε ζητήσει από σας κάτι σε αυτό το θέμα; Τι σας είχε πει;

Δ. Χριστόφιας: Ο Οζγκέρ μου είπε – ήμασταν στο γραφείο μου στο Κόμμα – το σχέδιο Ανάν δεν είναι καλό, αδικεί τους Ελληνοκύπριους, αλλά δεχτείτε το να τελειώνουμε. Βλέπουμε τώρα, εκτιμούμε, εκείνο το όχι που είπαμε στο σχέδιο Ανάν με βάση τις σημερινές συνθήκες. Το να κρίνουμε και να καταλήξουμε σε μια απόφαση σήμερα για τις τότε συνθήκες, δεν θα ήταν σωστό. Στο βιβλίο μου «Αποσιωπηθείσα Ιστορία» αποδεικνύω ότι όταν ήμουν διαπραγματευτής, είχαμε φτάσει μαζί με τον Μεχμέτ Αλή Ταλάτ σε ένα πολύ καλύτερο αποτέλεσμα από το Σχέδιο Ανάν.

Ιδιαίτερα στα θέματα ασφάλειας. Αλλά για διάφορους λόγους δεν μπορέσαμε να φτάσουμε μέχρι το τέλος.

Ερώτηση: Κοιτάζοντας σήμερα το τότε, την απόφαση για το δημοψήφισμα εννοώ, θα μπορούσατε να πείτε ότι κάνατε καλά ή κακά, λέγοντας όχι στο Σχέδιο Ανάν;

Δ. Χριστόφιας: Αυτά θα τα κρίνει η ιστορία.

Ερώτηση: Και ο δεύτερος μύθος στον οποίο θα ήθελα να αναφερθώ είναι ο εξής: λέγανε τότε ότι αφού ήρθαν δύο αριστεροί στα πράγματα, ως διαπραγματευτές για την λύση του Κυπριακού, αυτή τη φορά θα λυθεί το Κυπριακό. Και δεν λύθηκε το Κυπριακό, αλλά δημιουργήθηκε και μία απογοήτευση και αυτή η απογοήτευση δεν θεραπεύθηκε. Σας στεναχωράει να λένε ότι δύο αριστεροί δεν κατάφεραν να λύσουν το Κυπριακό; Δηλαδή μπορεί και κατά καιρούς οι δρόμοι των συντρόφων να χωρίζουν;

Δ. Χριστόφιας: Ως άνθρωπος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στη λύση του Κυπριακού, που θέλει την επανένωση της Κύπρου, βεβαίως και θα ήθελα να ήμουν ο ηγέτης που θα είχε πετύχει τη λύση. Όσοι με γνωρίζουν το ξέρουν αυτό.

Ερώτηση: Χρειάζεται να είναι τολμηροί οι ηγέτες για να φτάσουν στη λύση; Αρκεί η τόλμη ή χρειάζεται να νιώθουν και την υποστήριξη της κοινωνίας;

Δ. Χριστόφιας: Σίγουρα χρειάζεται και η υποστήριξη της κοινωνίας. Κανένας δεν μπορεί προχωρά μόνος του. Χρειαζόμαστε λαϊκή υποστήριξη. Βέβαια.

Ερώτηση: Όσον αφορά στους υδρογονάνθρακες είχατε καταλήξει σε κάποιες συγκλίσεις στη δική σας περίοδο. Και σήμερα ο κύριος Αναστασιάδης λέει κάποιες φορές, ότι αυτό δεν είναι ένα μέρος, ένα κομμάτι της λύσης. Προχτές έκανε κάποιες δηλώσεις ότι “θα δώσουμε στους Τουρκοκύπριους το ένα τέταρτο από τους υδρογονάνθρακες”. Εγώ θυμάμαι στη δική σας εποχή υπήρχε μία αναλογία πληθυσμού, ένα προς τέσσερα. Εκείνη η αναλογία του πληθυσμού είναι το ίδιο πράγμα με αυτό του φυσικού αέριου; Είναι κατάλληλη ώρα για τέτοιες δηλώσεις;

Δ. Χριστόφιας: Όχι, δεν είναι το ίδιο. Η αναλογία πληθυσμού, ένα προς τέσσερα που λέγαμε και ένα προς τέσσερα που λέει ο κ. Αναστασιάδης για υδρογονάνθρακες είναι διαφορετικά πράγματα. Υπάρχουν κάποιες αλλαγές στο θέμα των υδρογονανθράκων από τότε που καταλήξαμε με τον Μεχμέτ Αλή Ταλάτ στη σύγκλιση για το φυσικό αέριο, μέχρι σήμερα. Αλλά δεν πρέπει να αλλάξει ένα θέμα αρχής. Ότι το φυσικό αέριο είναι ομοσπονδιακή αρμοδιότητα και έτσι πρέπει να παραμείνει. Εάν πρόκειται για αλλαγές στους όρους του διαμοιρασμού, ας το συζητήσουμε. Αλλά κανείς δεν μπορεί με κόλπα να προσπαθήσει να αφήσει τους Τουρκοκύπριους εκτός. Πρέπει να έχουν όλοι την ωριμότητα να καταλάβουν ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να επιτρέψει κάτι τέτοιο.

Το φυσικό αέριο είναι ομοσπονδιακή αρμοδιότητα και έτσι πρέπει να παραμείνει. δεν μπορεί με κόλπα να προσπαθήσει να αφήσει τους Τουρκοκύπριους εκτός. Πρέπει να έχουν όλοι την ωριμότητα να καταλάβουν ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να επιτρέψει κάτι τέτοιο.

Ερώτηση: Μπορεί να βγει κάποια ένταση ή ακόμα και πόλεμος επί θαλάσσης; Γιατί πολλοί φοβούνται από κάτι τέτοιο.

Δ. Χριστόφιας: Βεβαίως και όλοι φοβούνται από κάτι τέτοιο. Αλλά θέλω να πιστεύω ότι οι νούσιμες σκέψεις θα επικρατήσουν. Ο πόλεμος δεν συμφέρει σε κανένα. Έκανε την πονηριά ο Αναστασιάδης να βάλει και τους Αμερικάνους μέσα στο παιχνίδι. Περίπου τούτο είναι μια ασφαλιστική δικλίδα ότι η Τουρκία δεν θα κάμει πόλεμο. Όμως, και οι Αμερικάνοι είπαν ότι το θέμα της εξόρυξης είναι ένα, το θέμα του διαμοιρασμού είναι άλλο. Και να έχουμε υπόψη μας ότι πραγματική εκμετάλλευση του φυσικού αερίου θα μπορεί να γίνει σε 4 – 5 χρόνια. Άρα έχουμε αρκετό χρόνο να λύσουμε το πρόβλημα.

Ερώτηση: Τις τελευταίες μέρες υπάρχουν συζητήσεις για το θέμα της αποχώρησης της ειρηνευτικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών. Πολλοί ανησυχούν για κάτι τέτοιο. Η δική σας άποψη σε αυτό το θέμα;

Δ. Χριστόφιας: Έχουν δίκαιο οι Κύπριοι να φοβούνται από αυτό. Αλλά κατά την γνώμη μου η ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν θα φύγει τώρα, τους επόμενους 7 μήνες. Δηλαδή θα υπάρξει ανανέωση τον Γενάρη. Εάν δεν συνετιστούμε να λύσουμε το πρόβλημα, οι Αμερικάνοι δυστυχώς μπορεί να πιέσουν να φύγει η ΟΥΝΦΙΚΥΠ, η ειρηνευτική δύναμη. Εγώ θεωρώ ότι αν φύγει η ειρηνευτική δύναμη, θα είναι μία πολύ αρνητική εξέλιξη. Διότι σχετίζεται η παρουσία της και με τη νεκρή ζώνη. No mans land. Αν φύγει μπορεί να ανοίξει η όρεξη σε κάποιους, και εννοώ την κατοχική δύναμη, να καταλάβουν τη νεκρή ζώνη. Πράγμα το οποίο θα είναι πολύ αρνητικό και για τις δυο κοινότητες. Άρα μπροστά μας έχουμε χρόνο μέχρι το καλοκαίρι. Μέχρι τότε πρέπει να αρχίσουν οι συνομιλίες στο πλαίσιο Γκουτιέρες. Αν αρχίσουν συνομιλίες τότε η ΟΥΝΦΙΚΥΠ θα μείνει στην Κύπρο. Άμα λύσουμε το Κυπριακό, επιτέλους δεν θα χρειαζόμαστε ειρηνευτική δύναμη. Εμείς οι Κύπριοι, νομίζουμε ότι τα Ηνωμένα Έθνη δεν έχουν άλλο πρόβλημα εκτός από το Κυπριακό. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν πολλές ευθύνες στον κόσμο. Μας έχουν υιοθετήσει τα Ηνωμένα Έθνη από το ‘64. Ζούμε σε μια χώρα με την πιο μακρά παρουσία των Ηνωμένων Εθνών με στρατεύματα. Το συνηθίσαμε. Είναι όπως το όπιο. Και αυτό είναι μεγάλο λάθος. Το Κυπριακό πρέπει να λυθεί το συντομότερο.

Ερώτηση: Τον τελευταίο καιρό οι Ελληνοκύπριοι αρμόδιοι συνομιλούν απευθείας με τους Τούρκους αξιωματούχους. Κατά την γνώμη σας αυτό αποδυναμώνει τον κ. Ακκιντζί;

Δ. Χριστόφιας: Το να θεωρείς ότι μπορείς να λύσεις το Κυπριακό μόνο με την Τουρκία, παραγκωνίζοντας τον κ. Ακκιντζί, είναι ανοησία. Είναι λάθος να συνομιλείς απευθείας μόνο με την Τουρκία. Είναι αυτό που θέλει η Τουρκία τούτο. Σωστά συνομιλούμε και με την Τουρκία για τα θέματα κατάργησης των εγγυήσεων και για την αποστρατικοποίηση. Τα θέματα όμως της εσωτερικής πτυχής πρέπει να επιλυθούν από τους Κύπριους.