Δάσος Μαυραλή – Ανησυχητικές οι μη συμβατές δραστηριότητες στις περιοχές Natura 2000

Της Άννας Μισιαούλη

 Τις εργασίες αποκατάστασης των αμμοθινικών οικοτόπων στο Δάσος Μαυραλή (περιοχή Πόλις – Γιαλιά) ανακοίνωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το Υπουργείο Περιβάλλοντος.

Οι εργασίες εντάσσονται στο πλαίσιο που έχει συνδιαμορφωθεί από τα Τμήματα Δασών, Περιβάλλοντος και Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών και έρχονται λίγες μέρες μετά την εξέταση των επεμβάσεων του Τμήματος Δασών και των συνεπειών τους στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος.

Στην ανάρτησή του το Υπουργείο Περιβάλλοντος αναφέρει συγκεκριμένα ότι μετά την απομάκρυνση της ακακίας, έχει ξεκινήσει η εγκατάσταση του τεχνητού φωτοφράκτη, καθώς και φύτευση βλάστησης κατά μήκος του δρόμου, για αποτροπή της φωτορύπανσης.

Παράλληλα, έχουν αποκοπεί οι προσβάσεις προς την παραλία με την τοποθέτηση ογκολίθων. «Με την υλοποίηση των μέτρων αυτών αναμένεται να γίνει πλήρης αποκατάσταση του φυσικού οικοτόπου της περιοχής, χωρίς οποιαδήποτε αρνητική επίπτωση στα σημαντικά είδη που φιλοξενεί», καταλήγει.

Οι εργασίες πραγματοποιούνται λίγο μετά από τη δημοσιοποίηση της ετήσιας έκθεσης της Κομισιόν στην οποία καταγράφεται ότι «εξακολουθούν να υφίστανται ανεπάρκειες στο χαρακτηρισμό του χερσαίου τμήματος του δικτύου Natura 2000» και ότι εξακολουθούν να υφίστανται «σοβαρές ανεπάρκειες στη θάλασσα, ιδίως στις υπεράκτιες θαλάσσιες περιοχές».

Προειδοποιούσαν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης του ζητήματος της απομάκρυνσης της ακακίας από το Κρατικό Δάσος Μαυραλής στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος οι περιβαλλοντικές οργανώσεις είχαν θίξει τα ίδια ζητήματα που αναφέρονται στην ετήσια έκθεση της Κομισιόν.

Συγκεκριμένα, ο Σύνδεσμος Προστασίας Άγριας Ζωής υπογράμμισε ότι η επέμβαση που έγινε στην περιοχή Natura 2000 θεωρεί ότι έχει επιφέρει σοβαρή διατάραξη στο βιότοπο.

Με την εκχέρσωση και αναμόχλευση/ανάμειξη του εδάφους με τις μεταλλευτικές αποθέσεις από τη λειτουργία του μεταλλείου της Λίμνης, την απομάκρυνση των ακακιών, το επιτόπιο κάψιμό τους και τη δημιουργία μεγάλων ποσοτήτων στάχτης, επεσήμανε ότι υπάρχει ο κίνδυνος μετά από βροχόπτωση αυτά να μεταφερθούν στην παραλία και να προκαλέσουν διαφοροποίηση της σύστασης της άμμου με αποτέλεσμα τον επηρεασμό της φωλεοποίησης και εκκόλαψης της Caretta Caretta.

Ταυτόχρονα, στο σημείωμα με τις θέσεις του ο Σύνδεσμος Προστασίας Άγριας Ζωής ανέφερε ότι προτού καθοριστεί και υλοποιηθεί οποιοδήποτε μέτρο διατήρησης ή/και σχέδιο διαχείρισης για μια περιοχή Natura 2000 και ειδικά εκεί όπου απαντώνται είδη και οικότοποι προτεραιότητας, πρέπει να προηγηθεί σχετική γνωμοδότηση της Επιστημονικής Επιτροπής και να εκδοθεί σχετικό διάταγμα από τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος με βάση τον περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμο του 2003 έως 2015 μέσω του οποίου εναρμονίζεται η νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Οδηγία για τους Οικοτόπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην περίπτωση αυτή, υπογράμμισε, δεν προηγήθηκε οποιαδήποτε ενημέρωση και γνωμοδότηση της Επιστημονικής Επιτροπής για τη σχεδιαζόμενη δράση του Τμήματος Δασών στις παραλίες Λίμνης και Αργάκας, οι οποίες βρίσκονται στο Κρατικό Δάσος Μαυραλή και την Ειδική Ζώνη Διατήρησης Περιοχής Πόλις – Γιαλιά.

Από πλευράς της η Πρωτοβουλία για Διατήρηση των Φυσικών Ακτών σημείωσε ότι θεωρεί ότι η απομάκρυνση της ακακίας δεν ήταν αναγκαία για τη διαχείριση της εν λόγω περιοχής, καθώς η ακακία δεν αποτελούσε σοβαρή απειλή για αμμοθινικούς οικοτόπους προτεραιότητας ή/και ενδημικά, σπάνια και απειλούμενα είδη χλωρίδας. Παράλληλα επεσήμανε ότι η επέμβαση αυτή ενδέχεται να επιφέρει σοβαρές, αρνητικές και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο κύριο είδος καθορισμού και προτεραιότητας της θαλάσσιας χελώνας Caretta Caretta και τους στόχους διατήρησης της περιοχής Natura 2000.

Όπως αναφέρεται στη Γνωμάτευση Μελέτης Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον για τη διαχείριση αποβλήτων από τις εγκαταστάσεις του παλαιού μεταλλείου της Λίμνης, η οποία εκδόθηκε στις 6/11/2009, «στην παραλία όπου έχουν γίνει μεταλλευτικές αποθέσεις καταγράφεται η πυκνότερη φωλεοποίηση της Caretta Caretta στην Κύπρο. Οποιαδήποτε επέμβαση δεν θα προκαλέσει αναβάθμιση του βιοτόπου, αλλά αντίθετα θα έχει σοβαρές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις, με αποτέλεσμα την απώλεια ενός πολύ σημαντικού ενδιαιτήματος ωοτοκίας ενός είδους που κινδυνεύει με αφανισμό και που είναι είδος προτεραιότητας της ΕΕ.

Ως εκ τούτου, απαγορεύεται η οποιαδήποτε επέμβαση ή ενέργεια στην περιοχή αυτή», σημείωσε στο υπόμνημα των θέσεών της η Πρωτοβουλία. Καταληκτικά, σημείωσε ότι στη βάση των πιο πάνω η επέμβαση του Τμήματος Δασών καταστρατηγεί τη θεμελιώδη αρχή της πρόληψης και της προφύλαξης (prevention and precautionary principle).

Μάλιστα έκανε αναφορά στο υπόμνημά της για συγκεκριμένη επισήμανση του ειδικού εμπειρογνώμονα της Μόνιμης Επιτροπής της Σύμβασης της Βέρνης για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Δρ Paolo Casale, ο οποίος εκπόνησε έκθεση αξιολόγησης για τη διατήρηση των παραλιών ωοτοκίας των θαλάσσιων χελωνών στις περιοχές Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμας (CY4000010) και Ειδική Ζώνη Διατήρησης Περιοχή Πόλις – Γιαλιά (CY4000001), κατόπιν επιτόπιας επίσκεψης που πραγματοποίησε τον Οκτώβριο 2016: «Η πρόκληση μίας τέτοιας δυνητικής απειλής σε μία φυσική κατάσταση και η προσπάθεια αντιστάθμισής της στη συνέχεια, μέσω της επιβολής μέτρων μετριασμού, είναι μία προσέγγιση θεωρητικά αμφισβητούμενη και αδύνατη», καθώς «λόγω της πολυπλοκότητας των σχετικών παραγόντων ενδέχεται να έχει επιπρόσθετες επιπτώσεις τις οποίες είναι δύσκολο ακόμη και να φανταστούμε προς το παρόν στάδιο».

Προειδοποιήσεις Κομισιόν για τις Natura 2000

Στην έκθεσή της η Κομισιόν προειδοποιεί ότι «τα σχέδια διαχείρισης για αυτούς τους τόπους πρέπει να ολοκληρωθούν και να εφαρμοστούν καταλλήλως και όλες οι απαραίτητες περιβαλλοντικές εκτιμήσεις πρέπει να διενεργηθούν με ορθό τρόπο προτού μπορέσουν να εγκριθούν πιθανώς επιζήμια σχέδια ή έργα» και ζητεί όπως ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για το μετριασμό και «εφαρμοστούν δεόντως». Επιπρόσθετα η ετήσια έκθεση της Κομισιόν για την επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην ΕΕ και τα κράτη-μέλη αναφέρει ότι εξακολουθούν να υφίστανται ανεπάρκειες στο χαρακτηρισμό του χερσαίου τμήματος του δικτύου Natura 2000. Υπογραμμίζει ταυτόχρονα ότι «η αποτελεσματική προστασία των περιοχών Natura 2000 -ιδίως στις παράκτιες ζώνες- από μη συμβατές δραστηριότητες ή εξελίξεις που τις κατακερματίζουν ή τις υποβαθμίζουν εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία».