- Οι αποφάσεις της κυβέρνησης για τον Συνεργατισµό και οι µετέπειτα κρίσεις έφεραν το δηµόσιο χρέος στα 25,1 δις ευρώ
- Για την τετραετία 2025-2028 υπάρχει ήδη ληξιπρόθεσμο χρέος ύψους 5,7 δις ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται πρόσθετες ανάγκες
Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου
Το δηµόσιο χρέος φτάνει στα 25,1 δις ευρώ και αναλογεί σε 30 χιλ. ευρώ ανά κεφαλή περίπου, περιλαµβανοµένων και των νεογέννητων παιδιών. Μάλιστα, µε βάση τα στοιχεία του Γραφείου ∆ιαχείρισης ∆ηµοσίου Χρέους, το µεγαλύτερο βάρος θα το πληρώσει η νέα γενιά, αφού µε τον προγραµµατισµό που έχει γίνει σχεδόν το ένα τρίτο του ποσού θα πρέπει να καταβληθεί από το 2029 και έπειτα.
Η µέση σταθµική διάρκεια του χρέους είναι 7,5 χρόνια και το µέσο σταθµικό κόστος 1,6%. Σηµειώνεται ωστόσο ότι οι ανάγκες για εξυπηρέτηση του χρέους αναµένεται να αυξηθούν τους επόµενους µήνες, λόγω της απόφασης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ενδέχεται επίσης να απαιτηθεί αύξηση του δηµοσίου χρέους ώστε να στηριχθεί η οικονοµία, η οποία βρίσκεται υπό µεγάλη πίεση λόγω της κρίσης του κορονοϊού και των επιπτώσεων του πολέµου στην Ουκρανία.
Σηµειώνεται πάντως ότι υπάρχουν δηµοσιονοµικά περιθώρια για προώθηση µέτρων πολιτικής χωρίς να απαιτείται αύξηση του δηµοσίου χρέους. Και αυτό γιατί -µε βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας- το πρώτο τρίµηνο (τελευταία διαθέσιµα στοιχεία) το δηµοσιονοµικό πλεόνασµα έφτασε στο 4%, σε αντίθεση µε τις περισσότερες χώρες της ΕΕ και της ευρωζώνης που κατέγραψαν δηµοσιονοµικό έλλειµµα. Συγκεκριµένα, στην ΕΕ κατά µέσο όρο καταγράφηκε έλλειµµα της τάξης του 3,1% και στην ευρωζώνη έλλειµµα 3,3%.
Σε ποσοστό επί του ΑΕΠ το δηµόσιο χρέος της Κύπρου φτάνει στο 104,9% και είναι πιο υψηλό από τον µέσο όρο της ΕΕ (87,8%) και της ευρωζώνης (95,6%).
Σηµειώνεται ότι το δηµόσιο χρέος είχε µειωθεί µέχρι το 90,1% το πρώτο τρίµηνο του 2018. Ωστόσο, στη συνέχεια ακολούθησαν οι αποφάσεις της κυβέρνησης για τον Συνεργατισµό, ενώ µετέπειτα ήρθε η κρίση του κορονοϊού, τα προβλήµατα στο εµπόριο και οι επιπτώσεις του πολέµου στην Ουκρανία.
Επισημαίνεται ότι οι κατευθυντήριες γραμμές που δόθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών για την ετοιμασία του κρατικού προϋπολογισμού του 2023 προνοούν μείωση του δημοσίου χρέους στο 93,9% μέχρι το τέλος του 2023 και περαιτέρω μείωση στο 88,2% το 2023. Σημειώνεται ωστόσο ότι το βασικό σενάριο με βάση το οποίο ετοιμάζεται ο προϋπολογισμός είναι φιλόδοξο, αν όχι εκτός πραγματικότητας. Ενδεικτικά προβλέπεται ανάπτυξη 2,7% για το 2022 και περαιτέρω αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,8% το 2023, παρά το γεγονός ότι όλες οι ενδείξεις συνηγορούν ότι η ανάπτυξη φέτος δεν θα ξεπεράσει το 2,5%. Προβλέπεται επίσης αύξηση του εναρμονισμένου πληθωρισμού κατά 4,1% φέτος, παρά το γεγονός ότι τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι βρίσκεται ήδη στο φράγμα του 10%. Ακόμη, προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 1,6%.
Σημειώνεται ότι ο κρατικός προϋπολογισμός αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή εντός Σεπτεμβρίου, ώστε να ξεκινήσει η εξέτασή του. Ωστόσο, όπως ανέφερε στην εφημερίδα μας πηγή από το Υπουργείο Οικονομικών, ακόμη βρίσκονται σε εκκρεμότητα πολλά θέματα, κυρίως λόγω της αβεβαιότητας που έχει δημιουργηθεί ένεκα της κρίσης.
Χρειάζονται 5,5 δις ευρώ για κάλυψη των αναγκών μέχρι το 2024
Οι άμεσες ανάγκες για τα επόμενα χρόνια μέχρι το 2024 ανέρχονται σε 5,5 δις ευρώ περίπου.
Από αυτά, 215,4 εκατ. ευρώ αφορούν γραμμάτια του δημοσίου, τα οποία είναι βραχυπρόθεσμης διάρκειας και συνήθως αναπληρώνονται με νέα γραμμάτια.
Επίσης, 1,2 δις ευρώ αφορούν εγχώρια ομόλογα, τα οποία επίσης μπορούν να αναπληρωθούν με σχετική ευκολία.
Ακόμη, 229 εκατ. ευρώ αφορούν ειδικά ομόλογα για φυσικά πρόσωπα και πιστοποιητικά αποταμιεύσεως. Θεωρητικά και αυτά μπορούν να αναπληρωθούν με σχετική ευκολία.
Από κει και πέρα απαιτούνται 3,9 δις ευρώ για τα ευρωπαϊκά μεσοπρόθεσμα χρεόγραφα (ΕΜΤΝ), καθώς επίσης 9,7 εκατ. ευρώ για αποπληρωμές δανείων από το εξωτερικό. Αυτά είναι τα πιο δύσκολα λόγω της φύσης τους, αλλά και ένεκα του μεγέθους τους, αφού οι ανάγκες είναι δυσανάλογα μεγαλύτερες από τις υπόλοιπες μορφές δανεισμού.
Ακόμη μεγαλύτερες είναι οι ανάγκες για τα επόμενα χρόνια
Ακόμη μεγαλύτερες είναι οι ανάγκες για τα επόμενα χρόνια, αφού για την τετραετία 2025-2028 υπάρχει ήδη ληξιπρόθεσμο χρέος ύψους 5,7 δις ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται οι ανάγκες που ενδέχεται να προκύψουν τα αμέσως επόμενα χρόνια. Επιπρόσθετα, για το 2029 και τα αμέσως επόμενα χρόνια έχουν προγραμματιστεί ήδη αποπληρωμές ύψους 7,7 δις ευρώ.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι με τον προγραμματισμό που έχει γίνει το μεγαλύτερο βάρος για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους έχει μεταφερθεί στη νέα γενιά.
Για την περίοδο 2025-2028 θα χρειαστούν 92 εκατ. ευρώ για αποπληρωμή εγχώριων ομολόγων και 176,4 εκατ. ευρώ για τα ειδικά ομόλογα για φυσικά πρόσωπα και τα πιστοποιητικά αποταμιεύσεως. Επίσης, θα χρειαστούν άλλα 2,7 εκατ. ευρώ για τη συνέχεια.
Ακόμη, για την περίοδο 2025-2028 θα χρειαστούν 4,8 δις ευρώ για τα ευρωπαϊκά μεσοπρόθεσμα χρεόγραφα, ενώ για την περίοδο από το 2029 και έπειτα θα χρειαστούν ακόμη 5,9 δις ευρώ.
Επιπρόσθετα, για την περίοδο 2025-2028 θα χρειαστούν 250 εκατ. ευρώ για δάνεια εσωτερικού και άλλα 459 εκατ. ευρώ για δάνεια εξωτερικού. Ακόμη, για την περίοδο από το 2029 και έπειτα έχει προγραμματιστεί ήδη η αποπληρωμή 2,1 δις ευρώ σε δάνεια εξωτερικού.
Σημειώνεται ότι στο τέλος Μαΐου, με τη λήξη ενός 7ετούς ομολόγου στις αρχές Μαΐου, η μέση σταθμική περίοδος λήξης των κυπριακών ομολόγων στον ισολογισμό της ΕΚΤ ανερχόταν στα 8,82 έτη, ενώ επιπτώσεις στο κόστος δανεισμού για τις κυβερνήσεις αναμένεται ότι θα έχει και η απόφαση της ΕΚΤ να αυξήσει τα βασικά επιτόκια.
Εγγυήσεις ύψους 1,7 δις ευρώ για δάνεια από τοπικές Αρχές και άλλους φορείς και επιχειρήσεις
Πέραν από το δημόσιο χρέος, θα πρέπει να συνυπολογισθεί το γεγονός ότι έχουν δοθεί και κρατικές εγγυήσεις για δάνεια ύψους 1,7 δις ευρώ, τα οποία ενδέχεται να επιφέρουν πιέσεις στα δημόσια οικονομικά.
Σύμφωνα με στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου, οι εγγυήσεις αυτές αφορούν δάνεια που έχουν συνάψει τοπικές Αρχές και δημόσιοι αργανισμοί, αλλά και εταιρείες και φυσικά πρόσωπα. Συγκεκριμένα:
(α) Σε Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν δοθεί εγγυήσεις ύψους 229,2 εκατ. ευρώ. Τα περισσότερα αφορούν τους δήμους (226 εκατ. ευρώ), ενώ μικρό ποσό αφορά κοινότητες (3,2 εκατ. ευρώ).
(β) Σε εταιρείες έχουν παραχωρηθεί εγγυήσεις για δάνεια 567,2 εκατ. ευρώ. Ποσό ύψους 563 εκατ. ευρώ αφορά τράπεζες και άλλους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, 4,1 εκατ. ευρώ μικρομεσαίες εταιρείες και 10,3 εκατ. ευρώ άλλες εταιρείες.
(γ) Σε οντότητες του Δημοσίου έχουν δοθεί εγγυήσεις για δάνεια ύψους 700,3 εκατ. ευρώ. Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνονται συμβούλια αποχετεύσεως (471,3 εκατ. ευρώ), δημόσιοι οργανισμοί (200,1 εκατ. ευρώ) και άλλοι οργανισμοί δημοσίου συμφέροντος (28,9 εκατ. ευρώ).
(δ) Σε φυσικά πρόσωπα έχουν δοθεί εγγυήσεις για δάνεια ύψους 129 εκατ. ευρώ.
(ε) Επιπρόσθετα, έχουν δοθεί κρατικές εγγυήσεις για δάνεια ύψους 38,1 εκατ. ευρώ που αφορούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 57,4 εκατ. ευρώ που αφορούν διεθνείς οργανισμούς και 158,3 εκατ. ευρώ που αφορούν ταμεία προνοίας.
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy