Η διαχείριση της πανδημίας στη ΛΔ της Κίνας

Αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης και αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων

 

Στην εποχή της πανδημίας COVID-19 αποτελεί αντικείμενο μελέτης και συζήτησης η οικονομική διαχείριση της πανδημίας από αρκετούς ερευνητές. Σύμφωνα με το Federal Reserve και το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, μετά από μελέτη που διενήργησαν για την πανδημία της γρίπης που ξέσπασε στην Αμερική το 1918, οι χώρες που ενήργησαν νωρίς και δυναμικά είχαν τα καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα. Αυτές που καθυστέρησαν στη λήψη τέτοιων μέτρων δεν κατάφεραν να ξεφύγουν από τη σκιά της πανδημίας. Οι πόλεις που επέβαλαν αυστηρούς ελέγχους περιόρισαν τη ζημιά στη δημόσια υγεία και κατάφεραν να ανακάμψουν νωρίτερα.

Η επιτυχής διαχείριση της πανδημίας έχει δύο πτυχές: την υγειονομική και την οικονομική. Η διαχείριση της πανδημίας αναπόφευκτα επηρέασε οικονομικά όλες τις χώρες. Δεν είναι όλες οι χώρες που έβαλαν ως προτεραιότητα την υγεία των λαών πάνω από τις οικονομίες τους. Είναι όμως αρκετές αυτές που κατέταξαν την πανδημία σε δεύτερη μοίρα. Τα υγειονομικά αποτελέσματα από την πανδημία είναι τραγικά σε χώρες ανεπτυγμένες όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και αρκετές χώρες στην Ευρώπη και αλλού. Το ίδιο αναποτελεσματικά είναι και τα μέτρα των χωρών αυτών στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Η πανδημία επέφερε και μια σειρά σοβαρών κοινωνικών επιπτώσεων, καθώς επίσης και όξυνση των αντιθέσεων στα εισοδήματα μεταξύ του πληθυσμού. Υπάρχει μια καθολική αποτυχία στη διαχείριση της υγειονομικής αλλά και της οικονομικής κρίσης.

Η μοναδική χώρα που φαίνεται να επιτυγχάνει τα καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά τη διαχείριση της πανδημίας, τόσο από πλευράς προστασίας της υγείας των πολιτών όσο και από πλευράς οικονομίας, είναι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, καθώς επίσης και κάποιες μικρότερες χώρες που ακολουθήσαν πανομοιότυπο μοντέλο.

Τα γρήγορα τεστ (rapid test) σε μαζική κλίμακα, η λεπτομερής παρακολούθηση των επαφών μέσω εφαρμογών smartphone και οι αυστηρές καραντίνες σε συνδυασμό με την κουλτούρα αυτοπειθαρχίας του κινεζικού λαού κατατάσσουν την Κίνα στις πρώτες θέσεις με επιτυχή αποτελέσματα διαχείρισης της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης. Οι πληροφορίες ότι ο ιός ξεκίνησε από την πόλη Wuhan δεν επιβεβαιώνονται ακόμα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Τα ευρήματα της έρευνας της Μασαχουσέτης φαίνεται να ακολουθεί και η Κίνα σήμερα με τη διαχείριση του COVID-19. Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι η Κίνα είναι μια από τις λίγες χώρες η οποία σημειώνει αύξηση στο ρυθμό ανάπτυξης το 2020. Το ΑΕΠ της Κίνας αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης το 2,3%. Στις ΗΠΑ προβλέπεται από τον ΟΟΣΑ ύφεση 3,8%, ενώ για την Ε.Ε. ύφεση 7,4%. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Xi Jiping, το ΑΕΠ αναμένεται να ξεπεράσει τα 15,3 τρις δολάρια. Το τέταρτο τρίμηνο του 2020 η Κίνα παρουσιάζει 6,5% ρυθμό ανάπτυξης. Τα αποτελέσματα αυτά δεν είναι τυχαία και δεν επιτευχθήκαν μόνο λόγω των αυστηρών lockdowns.

Η απόκλιση μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης οφείλεται εν μέρει στον τρόπο με τον οποίο η Κίνα εφάρμοσε την επανεκκίνηση της οικονομίας. Η κυβέρνηση πίστευε σωστά ότι θα ήταν ευκολότερο να περιοριστούν ιογενείς κίνδυνοι σε εργοστάσια, τα οποία λειτουργούν ως ημίκλειστα οικοσυστήματα, συχνά με εργαζόμενους που ζουν σε γειτονικές περιοχές. Όταν οι άλλες χώρες ακόμα προσπαθούσαν να κατανοήσουν την τεράστια κλίμακα της υγειονομικής κρίσης, η Κίνα άνοιξε προσεκτικά τις πύλες των εργοστασίων της. Τα εργοστάσια στην Κίνα επωφελήθηκαν επίσης από τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και αναπροσάρμοσαν την παραγωγή τους. Μεταξύ Μαρτίου – Δεκεμβρίου η Κίνα εξήγαγε 224 δισ. μάσκες, αρκετές για 35 μάσκες ανά άτομο σε όλο τον κόσμο. Ταυτόχρονα, οι εταιρείες της ήταν οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς συσκευών, οθονών και καναπέδων, καθώς οι άνθρωποι έμεναν περισσότερο χρόνο στο σπίτι. Ο βιομηχανικός τομέας ήταν ο πρώτος τομέας της οικονομίας που ανέκαμψε. Η εργοστασιακή παραγωγή αυξήθηκε κατά 2,8% το 2020 σε σύγκριση με το 2019. Η μείωση της κατανάλωσης κατά 4% περίπου, αλλά και η αύξηση της τιμής των ακινήτων και άλλων προϊόντων δημιούργησαν σωρεία προβλημάτων στην κινέζικη οικονομία. Οι μισθοί αυξήθηκαν κατά 1,2%, ποσοστό πιο χαμηλό από την αύξηση του ΑΕΠ. Το μεγαλύτερο ζήτημα που καλείται να διαχειριστεί η Κίνα είναι το δημόσιο χρέος, το οποίο παρουσίασε αύξηση κατά 25 εκατοστιαίες μονάδες το 2020 ανεβάζοντάς το στο 290% του ΑΕΠ.

Σε πολλές πλούσιες χώρες οι κυβερνήσεις αυξήσαν τη δημοσιονομική στήριξη σε εργαζόμενους που έχασαν προσωρινά τις θέσεις εργασίας τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αντίθετα, η Κίνα επικέντρωσε τα κίνητρά της σε νέα έργα υποδομής και σε φτηνά δάνεια προς τις εταιρείες, οι οποίες με τη σειρά τους στήριξαν τους εργαζόμενους και τους μισθούς τους. Η ανεργία επέστρεψε σε επίπεδα 2019.

Πέραν του ότι η Κίνα δικαιούται να περηφανεύεται για τα εξαιρετικά αποτελέσματα στη διαχείριση της πανδημίας, μπορεί επίσης να σεμνύνεται για την αλληλεγγύη που επέδειξε στους λαούς της γης αποστέλλοντας πολλά εκατομμύρια τόνους από φαρμακευτικά και άλλα υλικά σε πολλές χώρες, ανάμεσά τους και η Κύπρος.

Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί τη διαχείριση της πανδημίας στην Κίνα από αυτή των υπολοίπων μεγάλων και ανεπτυγμένων χωρών του πλανήτη; Η απάντηση ενδεχομένως να βρίσκεται στην προγραμματισμένη ανάπτυξη και τη σχεδιασμένη οικονομία σε αντίθεση με την άναρχη και τη λεγόμενη ελεύθερη οικονομία της αγοράς.

(απόδοση άρθρου που δημοσιεύτηκε στον Economist 18/1/2021)