Διαχρονικό πρόβλημα η διάβρωση του σπηλαίου της Χρυσοσπηλιώτισσας

Στα δικαστήρια θα κριθεί το τι μέλλει γενέσθαι

Της Άννας Μισιαούλη

Διαχρονικό είναι το πρόβλημα της διάβρωσης του σπηλαίου της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας, στη Δευτερά, διαπιστώνει το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης που προέβη σε σχετική μελέτη και αποφασίστηκε η υιοθέτηση επιπρόσθετων μέτρων. Οι αντιδράσεις και οι ανησυχίες των κατοίκων της περιοχής για πιθανό επηρεασμό του σπηλαίου της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας στη Δευτερά από την ανέγερση πρατηρίου βενζίνης ανάγκασε τις αρμόδιες υπηρεσίες να επανεξετάσουν.

Η αντίδραση των κατοίκων προκλήθηκε μετά την παραχώρηση οικοδομικής και πολεοδομικής άδειας σε ιδιωτική εταιρεία πετρελαιοειδών για την ανέγερση πρατηρίου βενζίνης σε περιοχή υπερκείμενη του σπηλαίου της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας. Για το σκοπό αυτό ζητήθηκε από την εταιρεία όπως παγώσει τις εργασίες της ωσότου τα αρμόδια τμήμα προβούν στις απαραίτητες μελέτες για να διαπιστωθεί ενδεχόμενος επηρεασμός του σπηλαίου από αυτές.

Τη διερεύνηση της ευστάθειας του σπηλαίου της Χρυσοσπηλιώτισσας και κατ’ επέκταση του πρανούς όπου βρίσκεται το σπήλαιο, όπως και την πιθανότητα επηρεασμού τους από τα κατασκευαστικά έργα για πρατήριο πετρελαιοειδών σε μικρή απόσταση, ζήτησε από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης ο έπαρχος Λευκωσίας με επιστολή του στις 6 Μαρτίου 2019.

Διερεύνηση για το ίδιο θέμα ζήτησε μια βδομάδα αργότερα και ο Υπουργός Περιβάλλοντος, όπως και ο πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Κάτω Δευτεράς, ο Μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής και η Εκκλησιαστική Επιτροπή Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας.

Συμπεράσματα του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης

Το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, όπως αναφέρει σε σχετική έκθεσή του, διενήργησε τρεις επιτόπιες γεωλογικές επισκοπήσεις με στόχο την αξιολόγηση της ευστάθειας του σπηλαίου.

Σημειώνει δε ότι με το θέμα της ευστάθειας του σπηλαίου και του πρανούς το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης είχε ασχοληθεί και κατά την περίοδο 1996-2003, οπόταν και διενήργησε γεωλογική – γεωτεχνική έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας απέστειλε στο Υπουργείο Εσωτερικών και στο Τμήμα Αρχαιοτήτων.

Επιπρόσθετα, όπως σημειώνεται, το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης το 2013 και έπειτα ξεκίνησε και την ενόργανη παρακολούθηση της περιοχής.

Η ενόργανη παρακολούθηση είχε σταματήσει λόγω μη εμφάνισης οποιωνδήποτε σημαντικών κινήσεων ή μετακινήσεων του υπεδάφους ή τουλάχιστον τέτοια μετακίνηση που να υποδηλώνει ενδείξεις αστάθειας του πρανούς και κατ’ επέκταση του σπηλαίου.

Στη νέα έκθεσή του το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης επιβεβαιώνει την κατά διαστήματα ξαφνική κατάρρευση μικρών βραχοτεμαχίων από τα μαργαϊκά στρώματα ή και κροκάλων-χαλικιών, ιδίως μετά από ισχυρές βροχοπτώσεις.

Το πρόβλημα αυτό διαπιστώνεται στην έκθεση, είναι μια φυσική διεργασία που ακολουθεί τους νόμους της φύσης, όπως είναι η διάβρωση των εδαφών και πετρωμάτων και συνεπώς εξακολουθεί να υφίσταται.

Σημειώνεται ότι το διαχρονικό αυτό φαινόμενο εμφανίστηκε πιο έντονο τους τελευταίους μήνες λόγω της φετινής πολυομβρίας που για τους ίδιους λόγους παρατηρήθηκε και κατακόρυφη αύξηση των περιστατικών βραχοπτώσεων, κατολισθήσεων και εμφάνισης αστοχίας πρανών, σε όλη την Κύπρο, σημειώνει στην έκθεσή του το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης.

Επιπρόσθετα, επισημαίνεται ότι μικρομετακινήσεις που εμφανίστηκαν δεν θεωρούνται τέτοιου μεγέθους ώστε να προκαλέσουν την αποσταθεροποίηση του σπηλαίου, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι δεν εντοπίστηκε αστάθεια υπό τη μορφή ρωγμών εντός του σπηλαίου, πέρα από αποκολλήσεις του κονιάματος που χρησιμοποιήθηκε για την επικάλυψη της οροφής και των τοιχωμάτων του σπηλαίου.

Εισηγήσεις που επεκτείνονται στην υπερκείμενη του σπηλαίου περιοχή

Το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης στις εισηγήσεις του υπογραμμίζει ότι η δραστική επέμβαση για εξάλειψη των φαινομένων αποκόλλησης τεμαχίων και η πτώση από βραχομάζες είναι μάλλον αδύνατη και ενάντια στο περιβάλλον.

Επιπλέον αναγνωρίζεται ότι η αρχαιολογική και εκκλησιαστική σημασία του μνημείου, που εμπίπτει στο πλαίσιο της διατήρησης της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, δυσχεραίνει τη λήψη σκληρότερων σταθεροποιητικών μέτρων και γι’ αυτόν το λόγο δεν τοποθετήθηκαν υποστυλώματα εντός του σπηλαίου για ενίσχυση και στήριξη της οροφής του.

Συνεπώς το Τμήμα εισηγείται ως καταλληλότερη λύση υπό τις περιστάσεις την τοποθέτηση πλέγματος επί του πρανούς που να επεκταθεί και να καλύψει όλη την κάτω δυτική περιοχή του που είναι και το σημείο διέλευσης προσκυνητών μέσω της υφιστάμενης σκάλας.

Σε συνεννόηση με τον Επίσκοπο Ταμασού και Ορεινής, αλλά και τον ιερέα της εκκλησίας, το Τμήμα εισηγήθηκε την αφαίρεση βραχοτεμαχίου και την τοποθέτηση προειδοποιητικών πινακίδων για χρήση του ανελκυστήρα αντί της σκάλας μέχρι την τοποθέτηση του πλέγματος.

Όσον αφορά την υπερκείμενη του σπηλαίου περιοχή που είναι ενταγμένο σε οικιστική περιοχή, το Τμήμα εισηγείται και αποφασίστηκε σε σύσκεψη όλων των εμπλεκόμενων τμημάτων όπως για σκοπούς πρόληψης, διαφύλαξης και προστασίας υιοθετηθούν μεταξύ άλλων η δημιουργία δύο ζωνών ασφαλείας συνολικού πλάτους 65 περίπου μέτρων, λόγω του ότι η συγκεκριμένη περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ως οικιστική και επομένως μελλοντικά θα υποβληθούν νέες αιτήσεις για αναπτύξεις.

Αποφασίστηκε όπως εντός της ζώνης ασφαλείας των πρώτων 40 μέτρων να μην επιτρέπεται καμία ανάπτυξη. Με δεδομένο ότι από αυτά τα 40 μέτρα, τα 25 είναι κρατική γη, αποφασίστηκε όπως κατά την εξέταση αιτήσεων για αναπτύξεις επιβάλλονται όροι ώστε στα 15 μέτρα που άπτονται της κρατικής γης να μην υπάρχουν αναπτύξεις.

Επιπρόσθετα, στις νέες άδειες για αναπτύξεις εντός της δεύτερης ζώνης ασφαλείας πλάτους 25 μέτρων θα επιβάλλονται όροι ώστε να απαγορεύονται εκσκαφές για την κατασκευή υπογείων, να χρησιμοποιούνται μηχανήματα πολύ μικρής δόνησης για τη συμπύκνωση εδάφους, οι νέες αναπτύξεις να συνδέονται άμεσα με το κεντρικό αποχετευτικό σύστημα της περιοχής, προς αποφυγή μεταβολής της φυσικής υγρασίας του υπεδάφους και όπως υπάρξει γενική διευθέτηση κατασκευής συστήματος περισυλλογής και απορροής των όμβριων υδάτων, στο πλαίσιο του διαχωρισμού οικοπέδων, σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που βρίσκεται το σπήλαιο.

Τι γίνεται με το πρατήριο καυσίμων

Παρ’ όλο ότι στην παρούσα φάση μελετάται το ενδεχόμενο ανέγερσης του πρατηρίου σε άλλο τεμάχιο, εντούτοις οι αρμόδιες υπηρεσίες πραγματοποίησαν αυθημερόν επιτόπια επίσκεψη για διερεύνηση του ενδεχόμενου επηρεασμού του σπηλαίου, όπως αναφέρεται σε επιστολή της Υπουργού Μεταφορών, Βασιλικής Αναστασιάδου προς τον Πρόεδρο της Βουλής, Δημήτρη Συλλούρη, με την οποία κοινοποιείται η έκθεση του Τμήματος Γεωλογικής επισκόπησης.

Η Υπουργός αναφέρει στην επιστολή της ότι το τεμάχιο στο οποίο ανεγείρεται το πρατήριο είναι σε περίπου διπλάσια από την ενδεδειγμένη για την προστασία του Μνημείου απόσταση (συγκεκριμένα σε απόσταση 128 μέτρων) και οι σχετικές εργασίες «δεν έχουν επιφέρει, αλλά ούτε και θα προκαλέσουν τις όποιες επιβλαβείς συνέπειες στο σπήλαιο». Η κα Αναστασιάδου προσθέτει ότι πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στο Υπουργείο Μεταφορών στην οποία παρευρέθηκαν εκπρόσωποι των εμπλεκόμενων Τμημάτων του Υπουργείου Εσωτερικών και συγκεκριμένα το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και η Επαρχιακή Διοίκηση Λευκωσίας, ώστε να ληφθούν αποφάσεις ως προς το χειρισμό της ανέγερσης του συγκεκριμένου πρατηρίου πετρελαιοειδών και την αξιολόγηση επιπρόσθετων μέτρων σε σχέση με μελλοντικές αναπτύξεις στην περιοχή που εμπίπτει σε οικιστική ζώνη από το 1994.

Εξού και υιοθετήθηκαν τα μέτρα που εισηγήθηκε το Τμήμα Γεωργικής Επισκόπησης. Υπενθυμίζεται ότι το ζήτημα συζητήθηκε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Μεταφορών, η οποία κάλεσε την εταιρεία να μην επαναρχίσει εργασίες κατασκευής του πρατηρίου, εάν δεν ενημερωθεί η Βουλή. Ταυτόχρονα, όπως γνωστοποιήθηκε, είχε εκδοθεί προσωρινό διάταγμα από το Διοικητικό Δικαστήριο για τερματισμό των εργασιών, ενώ οι διάδικοι αναμένεται να βρεθούν εκ νέου στο δικαστήριο τον ερχόμενο Σεπτέμβρη.

Το προσωρινό διάταγμα κατάφεραν να εξασφαλίσουν οι αντιδρώντες κάτοικοι και κληρικοί της Κάτω Δευτεράς, ο οποίοι πραγματοποίησαν σειρά διαμαρτυριών για να αποτρέψουν την κατασκευή του πρατηρίου υγρών καυσίμων στην περιοχή, ανησυχώντας για τις επιπτώσεις που ενδεχομένως προκύψουν από τις εργασίες στο ιστορικό μνημείο.

Το Διοικητικό Δικαστήριο στην απόφασή του για προσωρινό τερματισμό των εργασιών ανέγερσης του πρατηρίου διαπίστωσε «έκδηλη παρανομία» λόγω του ότι η απόσταση του σπηλαίου από το υπό ανέγερση πρατήριο είναι κατά πολύ μικρότερη από τα 200 μέτρα που απαιτείται.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy