Διασφάλιση των δικαιωμάτων των ασθενών και εκτός Κύπρου

Νομοσχέδιο ρυθμίζει επιστροφή εξόδων στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης

Της Ελένης Κωνσταντίνου

Ως ένα πολύ σημαντικό βήμα προς όφελος των ασθενών αποτελεί το νομοσχέδιο που τιτλοφορείται «Ο περί Εφαρμογής των Δικαιωμάτων των Ασθενών στο πλαίσιο της Διασυνοριακής Υγειονομικής Περίθαλψης (Τροποποιητικός) Νόμος του 2018» και στην ουσία ρυθμίζει το δικαίωμα στην δωρεάν περίθαλψη σε χώρες εκτός Κύπρου.

Το νομοσχέδιο που ενέκρινε το Υπουργικό πριν από δύο μήνες περίπου έχει κατατεθεί στη Βουλή, όπου και άρχισε η συζήτηση ενώπιον της Επιτροπής Υγείας, ώστε να οδηγηθεί στην ολομέλεια για ψήφιση.

Με το εν λόγω νομοσχέδιο εισάγονται οι αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να επιτευχθεί πλήρης εναρμόνιση με την Οδηγία 2011/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2011 περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης. Σημειώνεται ότι για τη συγκεκριμένη οδηγία εκκρεμεί διαδικασία EU Pilot και η Γενική Διεύθυνση SANTE εξέφρασε την πρόθεση να προχωρήσει σε αποστολή προειδοποιητικής επιστολής εάν δεν προωθηθεί άμεσα το εν λόγω νομοσχέδιο.

Ειδικότερα, με το προτεινόμενο νομοσχέδιο ρυθμίζονται τα ακόλουθα:

• Η κατάργηση του θεσμού της προηγούμενης έγκρισης για υγειονομική περίθαλψη στο εξωτερικό, ώστε να μπορεί κάθε πρόσωπο που είναι ασφαλισμένο στη Δημοκρατία να λαμβάνει διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη και να επιδιώκει επιστροφή εξόδων διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης χωρίς να χρειάζεται προηγούμενη έγκριση,

• Η αναθεώρηση της διαδικασίας υποβολής παραπόνων που υποβάλλονται για διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη που έχει ληφθεί στη Δημοκρατία με βάση τη διαδικασία που προβλέπεται στον περί Κατοχύρωσης και Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών Νόμο,

• Η εισαγωγή προϋποθέσεων για επιστροφή εξόδων διαμονής και μετακίνησης ή συμπληρωματικών εξόδων, στα οποία υποβάλλονται ασφαλισμένα πρόσωπα όταν λαμβάνουν διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη.

Σε ό,τι αφορά την επιστροφή των εξόδων που θα λαμβάνει κάθε ασφαλισμένο πρόσωπο στην Κυπριακή Δημοκρατία, αυτό θα γίνεται εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, το οποίο δεν υπερβαίνει τις 90 ημέρες.

Το ύψος των εξόδων διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης για τα οποία γίνεται επιστροφή ανέρχεται στο ύψος των εξόδων που θα είχαν καλυφθεί εάν η υγειονομική αυτή περίθαλψη είχε παρασχεθεί στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς να υπερβαίνονται τα πραγματικά έξοδα της υγειονομικής περίθαλψης.

Ωστόσο σε εξαιρετικές περιπτώσεις η νομοθεσία επιτρέπει όπως ο αρμόδιος, που είναι ο Γενικός Διευθυντής, να μπορεί να επιστρέψει: α) το πλήρες κόστος των εξόδων της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης, σε περίπτωση που αυτά υπερβαίνουν το ύψος των εξόδων που θα αναλάμβανε να επιστρέψει ο Γενικός Διευθυντής και σε περίπτωση που η υγειονομική περίθαλψη θα είχε παρασχεθεί στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. β) άλλα συναφή έξοδα, όπως έξοδα διαμονής και μετακίνησης, ή συμπληρωματικά έξοδα, στα οποία ενδεχομένως υποβάλλονται τα άτομα με αναπηρία λόγω μίας ή περισσότερων αναπηριών όταν λαμβάνουν διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη, υπό τον όρο ότι τα έξοδα αυτά τεκμηριώνονται επαρκώς.

Υποβολή παραπόνων στο Εθνικό Σημείο Επαφής

Σε περίπτωση που ασφαλισμένα πρόσωπα στην Κυπριακή Δημοκρατία ή σε άλλο κράτος μέλος θεωρήσουν ότι τα δικαιώματά τους με βάση τις διατάξεις του παρόντος Νόμου δεν έχουν γίνει σεβαστά και επιθυμούν να υποβάλουν παράπονο, απευθύνονται στο Εθνικό Σημείο Επαφής για υποβολή του παραπόνου τους, χρησιμοποιώντας το έντυπο που καθορίζεται σε σχετικό διάταγμα του Υπουργού που εκδίδεται για το σκοπό αυτό, δυνάμει του παρόντος άρθρου.

Το ΕΣΕ παραλαμβάνει τα παράπονα και τα προωθεί στον Λειτουργό Δικαιωμάτων των Ασθενών. Επίσης το ΕΣΕ έχει αρκετές αρμοδιότητες, όπως για παράδειγμα τη διεξαγωγή έρευνας για σκοπούς εκτίμησης της δαπάνης των παρεχόμενων υπηρεσιών διασυνοριακής περίθαλψης. Τα άτομα υποβάλλουν αίτηση στο ΕΣΕ για επιστροφή εξόδων σε έντυπο που καθορίζεται σε σχετικό διάταγμα που εκδίδει ο Υπουργός. Η αίτηση συνοδεύεται με αντίγραφα της ταυτότητας νοσηλείας, το αυθεντικό τιμολόγιο, την απόδειξη πληρωμής, αντίγραφο της ιατρικής έκθεσης από το ιατρικό κέντρο ή τον αρμόδιο παροχέα υγείας ή και οποιαδήποτε άλλα έγγραφα κρίνονται αναγκαία και καθορίζονται στο έντυπο. Το ΕΣΕ παραλαμβάνει την αίτηση και παραπέμπει για εξέταση σε επιτροπή ειδικών κατάλληλης ειδικότητας για κλινική αξιολόγηση της υγειονομικής περίθαλψης που έχει λάβει το άτομο που είναι ασφαλισμένο στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Ακολούθως το ΕΣΕ θα μεταβιβάσει τη γνωμοδότηση των ειδικών στον γενικό διευθυντή και θα ενημερώσει μετά γραπτώς τον αιτητή εάν η αίτησή του εγκρίθηκε ή απορρίφθηκε. Το ΕΣΕ οφείλει να ενημερώσει τον αιτητή, στην περίπτωση απόρριψης της αίτησής του, για τα ένδικα μέσα που του παρέχονται. Νοείται ότι ο Λειτουργός Δικαιωμάτων των Ασθενών και η Επιτροπή Εξέτασης Παραπόνων δεν διαχειρίζονται την εξέταση θεμάτων που αφορούν ιατρική πραγματογνωμοσύνη ή ιατρική αμέλεια, ή αίτημα για καταβολή αποζημιώσεων, ή λήψη πειθαρχικών μέτρων για οποιοδήποτε θέμα για το οποίο αρμοδιότητα έχει το Πειθαρχικό Συμβούλιο, ή το Συμβούλιο Εγγραφής νομοθετικά κατοχυρωμένων επαγγελμάτων, ή άλλη αρχή.

Για την εξέταση θεμάτων που αφορούν σε ιατρική αμέλεια, οι ασθενείς μπορούν να αποταθούν είτε στην Αστυνομία για υποβολή παραπόνου είτε σε καταχώριση Αγωγής ενώπιον Επαρχιακού Δικαστηρίου.

Επιστροφή εξόδων

Επιστροφή εξόδων, υπό τον όρο ότι τα έξοδα αυτά τεκμηριώνονται επαρκώς, εφαρμόζεται ως ακολούθως:

• Όταν τα ναύλα βαρύνουν τον ασφαλισμένο, εκτός αν αυτός είναι άπορος ή άπορο ανήλικο τέκνο κάτω των 18 ετών, όπου θα καταβάλλονται επίσης τα ναύλα για ένα συνοδό.

• Σε άπορους ασφαλισμένους ασθενείς, για τους οποίους παρίσταται ανάγκη να παραμείνουν για θεραπεία στο κράτος μέλος, μπορεί να καταβληθεί επιστροφή εξόδων για κάλυψη διαμονής και συντήρησης, περιλαμβανομένων και των εξόδων διακίνησης από και προς το ιατρικό ίδρυμα. Το επίδομα αυτό δεν θα υπερβαίνει το 50% του επιδόματος συντήρησης που καταβάλλεται σε δημόσιους υπαλλήλους όταν μεταβαίνουν στην αντίστοιχη χώρα για υπηρεσιακούς λόγους.

Να προσθέσουμε ότι «άπορος» σημαίνει πρόσωπο του οποίου το ετήσιο εισόδημα δεν υπερβαίνει τις €8.543 ή μέλος οικογένειας της οποίας το ετήσιο εισόδημα δεν υπερβαίνει τις €17.086 πλέον €854 για κάθε εξαρτώμενο τέκνο

Πότε δεν επιστρέφονται έξοδα

Υπάρχουν και κάποιες περιπτώσεις όπου η επιστροφή των εξόδων δεν καλύπτεται σύμφωνα με τη νομοθεσία.

Συγκεκριμένα αυτό γίνεται όταν:

• Ο ασφαλισμένος ασθενής, σύμφωνα με κλινική αξιολόγηση, έχει εκτεθεί με εύλογη βεβαιότητα σε κίνδυνο για την ασφάλειά του, που δεν μπορεί να θεωρηθεί αποδεκτός, συνεκτιμώντας το πιθανό όφελος που είχε η επιδιωκόμενη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη·

• Το ευρύ κοινό έχει εκτεθεί με εύλογη βεβαιότητα σε σημαντικό κίνδυνο ασφάλειας, ως αποτέλεσμα της συγκεκριμένης διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης·

• Η εν λόγω διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη έχει παρασχεθεί από παρόχους υγειονομικής περίθαλψης που εγείρουν σοβαρές και συγκεκριμένες ανησυχίες αναφορικά με τη συμμόρφωση ως προς τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές ποιότητας και ασφάλειας των ασθενών, καθώς και στις διατάξεις για την εποπτεία, είτε τα εν λόγω πρότυπα και οι κατευθυντήριες γραμμές καθορίζονται από νομοθετικές ρυθμίσεις και διατάξεις είτε μέσω συστημάτων αξιολόγησης που έχει θεσπίσει το κράτος μέλος θεραπείας.