
Διεθνές Συμπόσιο Ψυχολογίας Κρίσεων, Καταστροφών, Επειγόντων Περιστατικών και Τραύματος, πραγματοποιήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2022, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας. Στο συμπόσιο συμμετείχαν 280 άτομα (με φυσική παρουσία και διαδικτυακά) από 22 χώρες.
Το συμπόσιο συνδιοργανώθηκε από την Ειδική Επιτροπή για Θέματα Κρίσιμων Συμβάντων, Καταστροφών και Τραύματος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ψυχολόγων (EFPA), τον Σύνδεσμο Ψυχολόγων Κύπρου (ΣΨΚ), και το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου, πρόκειται για τη δεύτερη φορά που διοργανώνεται το συγκεκριμένο συμπόσιο με αφορμή την συνάντηση της Ειδικής Επιτροπής στην Κύπρο μετά από ειδική πρόσκληση του ΣΨΚ.
Στο συμπόσιο παρευρέθηκαν η Κλέλια Βασιλείου, Επίτροπος Περιβάλλοντος, και εκπρόσωποι της Πολιτικής Άμυνας του Υπουργείου Εσωτερικών, της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (ΥΕΨ) του ΥΠΑΝΝ, των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (ΥΨΥ) του Υπουργείου Υγείας, της Αστυνομίας Κύπρου, της Πυροσβεστικής Κύπρου, του Κυπριακού Ερυθρού Σταυρού (ΚΕΣ), του Σωματείου «ΦΟΙΝΙΞ» – Ομάδα Αναζωογόνησης και Πρότυπου Αειφόρου Ανάπτυξης πυρόπληκτων χωριών, καθώς και άλλων ΜΚΟ.
Η φετινή θεματική είχε τίτλο «Global Emergencies, Local Preparedness». Συγκεκριμένα, εστίασε στις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις που προκύπτουν μετά από κρίσιμα περιστατικά στην κοινότητα, ιδίως αυτά που σχετίζονται με παγκόσμιες κρίσεις/απειλές όπως η κλιματική αλλαγή, ο πόλεμος, πυρκαγιές και άλλα.
Στόχος, σημειώνεται, ήταν η προώθηση της ψυχολογίας ως επιστημονικό κλάδο και επάγγελμα, το οποίο μπορεί να υπηρετήσει αποτελεσματικές πρακτικές για τον σχεδιασμό και την παροχή ψυχοκοινωνικής/ανθρωπιστικής ανταπόκρισης στην κοινότητα μετά από κρίσιμα συμβάντα.
Το συμπόσιο προσφώνησαν η Εβίτα Κατσιμίχα, Αντιπρόεδρος του ΣΨΚ, η Δρ Ελένη Καραγιάννη, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της EFPA, ο Δρ Αντώνης Έλληνας, Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών, Εκπαιδευτικών και Κοινωνικών Επιστημών, η Magda Rooze, συντονίστρια της Ειδικής Επιτροπής, και η Δρ Ανθή Λούτσιου, εθνική εκπρόσωπος του ΣΨΚ στην Ειδική Επιτροπή εκ μέρους των διοργανωτών.
Κύρια ομιλήτρια ήταν η Melita Murko, εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Ευρώπης, η οποία αναφέρθηκε στον Πανευρωπαϊκό Συνασπισμό Ψυχικής Υγείας του ΠΟΥ, το πλάνο για διαχείριση θεμάτων ψυχικής υγείας για το 2021-2025, και έκανε ειδική αναφορά στην ενσωμάτωση της ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής στήριξης σε επείγοντα συμβάντα.
Η δεύτερη ενότητα αφορούσε σε θέματα τοπικής ετοιμότητας στην Κύπρο με παρουσιάσεις από τον Νίκο Παπαδόπουλο, Λειτουργό Ψυχοκοινωνικής Στήριξης και Άντια Ντόα, κλινική ψυχολόγος από τον Κυπριακό Ερυθρό Σταυρό, και την Πωλίνα Θεμιστοκλέους, σχολική ψυχολόγος εκ μέρους της ΥΕΨ.
Ο κος Παπαδόπουλος και η κα Ντόα παρουσίασαν τις πιο πρόσφατες δράσεις του ΚΕΣ γύρω από θέματα ψυχοκοινωνικής στήριξης με ειδική αναφορά στα προγράμματα ενσωμάτωσης και προαγωγής της κοινωνικής αποδοχής παιδιών με μεταναστατευτικό βιογραφικό στην Κύπρο, ενώ η κα Θεμιστοκλέους παρουσίασε την πολυσχιδή δράση σε θέματα ψυχοκοινωνικής παρέμβασης της ΥΕΨ τόσο εντός σχολικού πλαισίου, όσο και εκτός.
Η τρίτη ενότητα αφορούσε στην παρουσίαση εκ μέρους Ευρωπαίων εταίρων για τις βέλτιστες πρακτικές και την εφαρμογή τους σε άλλες χώρες. Ο Δρ Stepan Vymetal, Πρώτος Υπουργικός Σύμβουλος στο Τμήμα Πολιτικής Ασφάλειας του Υπουργείου Εσωτερικών της Τσεχίας, μίλησε για την εφαρμογή στρατηγικών επικοινωνίας ως μέρος της αποτελεσματικής διαχείρισης κρίσεων στη χώρα του εστιάζοντας στην πρόσφατη εμπειρία με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο κος Marc Stein, Προϊστάμενος των Ψυχολογικών Υπηρεσιών της Αστυνομίας του Λουξεμβούργου και Πρόεδρος του Συνδέσμου Ψυχολόγων του Λουξεμβούργου, μίλησε για τους παράγοντες και τις βέλτιστες πρακτικές όπως η διαβαθμισμένη ανταπόκριση που πρέπει να ληφθούν υπόψη και να εφαρμοστούν για αποτελεσματικό προγραμματισμό διαχείρισης ψυχοκοινωνικών καταστροφών.
Ο Δρ Vitalii Klymchuk, Αντιπρόεδρος του Εθνικού Συνδέσμου Ψυχολόγων της Ουκρανίας και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου, παρουσίασε τις υπηρεσίες παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής στήριξης σε εμπόλεμες ζώνες με ειδική αναφορά στις πρακτικές ανάγκες όπως την ανάγκη για πόρους και οικονομική στήριξη που προκύπτουν και που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν ώστε η διαχείριση να έχει αποτέλεσμα.
Η κα Andrea Apostol, εκ μέρους του οργανισμού EMDR Europe, παρουσίασε τη μέθοδο EMDR ως παρέμβαση για βραχυπρόθεσμη υποστήριξη των αναγκών των θυμάτων πολέμου.
Η τελευταία ενότητα αφορούσε σε θέματα κλιματικής αλλαγής με εστίαση στις πυρκαγιές. Η Δρ Csilla Αgoston-Kostyal, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Eotvos Lorand, Ουγγαρία για την σύνδεση της ψυχολογίας και της κλιματικής κρίσης ως μέρος της διαχείρισης του φαινομένου ως παγκόσμιο επείγον συμβάν.
Η Δρ Χριστίνα Μιχαήλ, τέως Πρόεδρος του Σωματείου «ΦΟΙΝΙΞ» παρουσίασε ως μελέτη περίπτωσης την αντίδραση των κατοίκων και της κοινότητας των χωριών που επηρεάστηκαν από τις θανατηφόρες πυρκαγιές το 2021, και το πως η κοινότητα συσπειρώθηκε ώστε να ανταποκριθεί στις αναδυόμενες ανάγκες ειδικότερα όταν ήρθαν αντιμέτωποι με τις προκλήσεις αποτελεσματικής διαχείρισης εκ μέρους του κράτους.
Τέλος, πραγματοποιήθηκε σύντομη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με τη συμμετοχή του Δρ Vymetal, της Δρ Μιχαήλ, της Ειρήνης Σελεάρη εκ μέρους της Πολιτικής Άμυνας, και της Δρ Ελένης Καραγιάννη εκ μέρους του ΣΨΚ.
Η συζήτηση ανέδειξε ανάγκες και κενά που υπάρχουν σε πολιτικό και πρακτικό επίπεδο συντονισμού εργασιών και προσπαθειών αποτελεσματικής διαχείρισης κρίσεων στην Κύπρο με εστίαση στις πυρκαγιές. Έγινε ειδική αναφορά στην απαραίτητη εμπλοκή του κράτους ως αρωγός για τη δημιουργία πολιτικής και εθνικής στρατηγικής, καθώς και συντονισμού των υπηρεσιών.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, σημαντικό σημείο αναφοράς αποτελεί η πρωτοβουλία και δημόσια δέσμευση της κας Βασιλείου, Επιτρόπου Περιβάλλοντος, για δημιουργία πολυθεματικής ομάδας για την άμεση ανταπόκριση μετά από μια κρίση.
Συγκεκριμένα, η κα Βασιλείου αναφέρθηκε σε προγραμματισμό συνάντησης εμπλεκόμενων φορέων με την κα Αναστασία Ανθούση, Υφυπουργό Ευημερίας και τον κο Παναγιώτη Σεντόνα, Επίτροπο για τον Πολίτη, ώστε να συζητηθούν διεξοδικά οι ανάγκες και τα κενά που επεσήμαναν οι ομιλητές και να οδηγηθούμε προς μια εθνική στρατηγική για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών στην Κύπρο στη βάση των βέλτιστων πρακτικών που παρουσιάστηκαν στο συμπόσιο.
