Διεθνής Ηλιακή Συμμαχία – Μια πρωτοβουλία της Ινδίας

Του Anil Trigunayat*

Η ιδέα της δημιουργίας της Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας (International Solar Alliance – ISA) ανακοινώθηκε επίσημα από τον Πρωθυπουργό της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι και τον τότε Πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, κατά τη διάρκεια της 21^ης Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (COP-21), που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι στις 30 Νοεμβρίου του 2015. Ακολούθως, η Ινδία ηγήθηκε της προσπάθειας για μια νέα εποχή αμοιβαίων επωφελών πολυεπίπεδων προσπαθειών, μέσω της ίδρυσης της Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας που πραγματοποιήθηκε στις 11 Μαρτίου 2018 στο Νέο Δελχί, από τον πρωθυπουργό Μόντι και τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, στην παρουσία περισσότερων από 20 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Πρόκειται για μια προσπάθεια που στοχεύει να φέρει την αλλαγή, καταπολεμώντας τις κλιματικές αλλαγές που απειλούν την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη, αποτελώντας παράλληλα ένα παράδειγμα καλής συνεργασίας μεταξύ Βορρά και Νότου. Όταν μάλιστα η ίδια η Συνθήκη των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή διακυβεύθηκε μετά την ανακοίνωση του Προέδρου Τραμπ για την αποχώρηση των ΗΠΑ, την ίδια ώρα έγιναν μέρος της Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας και επαίνεσαν τις προσπάθειες του Ινδού ηγέτη.

 

Στις 30 Νοεμβρίου 2015, η Ινδία και η Γαλλία ξεκίνησαν την πρωτοβουλία ISA με τη Διακήρυξη του Παρισιού – παρόλο που η Ινδία είχε ήδη τροχοδρομήσει τις προσπάθειες της από το 2010. Η διακήρυξη υποστήριζε την πρόταση της Ινδίας για μια Διεθνή Ηλιακή Συμμαχία που λειτουργεί ως κοινή πλατφόρμα συνεργασίας μεταξύ των πλουσίων σε ηλιακούς πόρους χωρών, που βρίσκονται πλήρως ή εν μέρει μεταξύ των τροπικών ζωνών. Περισσότερες από 89 χώρες έχουν ήδη υπογράψει το συμφωνητικό πλαίσιο για τη Διεθνή Ηλιακή Συμμαχία (ISA Framework Agreement) και 72 από αυτές την είχαν ήδη επικυρώσει μέχρι τα μέσα του 2020. Ανάμεσα στις χώρες που έχουν επικυρώσει τη συμφωνία, είναι η Αυστραλία, το Μπαγκλαντές, η Κούβα, η Γαλλία, η Γκάνα, η Ινδία, η Παπούα Νέα Γουινέα, το Σουδάν, η Σρι Λάνκα, το Τόγκο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Βενεζουέλα. Στη Διεθνή Ηλιακή Συμμαχία δόθηκε το καθεστώς πολυμερούς συνθήκης από τον ΟΗΕ, και τέθηκε σε ισχύ στις 6 Δεκεμβρίου 2020. Όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να δρουν συντονισμένα, έτσι ώστε οι χρηματοδοτικές απαιτήσεις και η ενίσχυση της τεχνολογικής ικανότητας να καθιστούν προσιτή την ηλιακή ενέργεια σε όλους. Ιδρύοντας την έδρα της στο Γκουργκαόν, η εστιασμένη προσέγγιση της Ινδίας αναμένεται ότι θα έχει την απαιτούμενη εξέλιξη στο επιθυμητό χρονικό περιθώριο, επιτυγχάνοντας τους στόχους που έχουν τεθεί.

Η Διεθνής Ηλιακή Συμμαχία στοχεύει στην ανάπτυξη 1000 GW ηλιακής χωρητικότητας. Ωστόσο, για να επιτευχθεί καθαρή και προσιτή ενέργεια για όλους, θα χρειαστεί επένδυση ύψους περίπου 1.000 δισ. δολαρίων έως το 2030 – κάτι που ναι μεν είναι ένα μεγάλο εγχείρημα, αλλά το όραμα είναι υποδειγματικό. Ο Πρόεδρος Μακρόν ανακοίνωσε χρηματοδότηση ύψους 700 εκατ. ευρώ για να επιτευχθούν οι στόχοι της Συμμαχίας. Η Ινδία έχει διαθέσει περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια για τη χρηματοδότηση των ηλιακών έργων από το Αναπτυξιακό Ταμείο Αφρικής (Africa Fund), με αρκετά projects στην ήπειρο να έχουν ήδη πάρει το πράσινο φως και άλλα να βρίσκονται στα σκαριά.

 

Ο Πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι κατά την ιδρυτική διάσκεψη της Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας υπογράμμισε ότι ο δρόμος προς την αξιοποίηση της ανανεώσιμης ενέργειας, προνοεί την προσβασιμότητα ηλιακής τεχνολογίας από όλες τις χώρες, την αύξηση του μεριδίου της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από φωτοβολταϊκά πάνελ, τη διαμόρφωση κανονισμών και προτύπων, την υποστήριξη από εξειδικευμένους συμβούλους για έργα αποθήκευσης ενέργειας, και τη δημιουργία ενός δικτύου από κέντρα αριστείας.

 

Ο Πρωθυπουργός Μόντι, στην εναρκτήρια ομιλία του ανακοίνωσε τη δέσμευση της Ινδίας να επεκτείνει κατά σχεδόν 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια τη χρηματοδότηση έργων που θα καλύψουν 27 έργα σε 15 χώρες. Αυτή η πρωτοβουλία επικροτήθηκε ευρέως από τα ιδρυτικά κράτη της Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας και τις δικαιούχες χώρες. Αυτή είναι πράγματι μια από τις μεγαλύτερες δεσμεύσεις για χρηματοδότηση έργων ηλιακής ενέργειας ανά το παγκόσμιο. Τα έργα σε αυτές τις 15 χώρες θα περιλαμβάνουν τη δημιουργία ηλιακών πάρκων, άρδευσης, ηλεκτροδότησης αγροτικών περιοχών, φωτισμού δρόμων, παροχής ηλιακής ενέργειας για αστικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων νοσοκομείων, κολλεγίων, σχολείων, κυβερνητικών κτηρίων, αλλά και σε οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα, κ.α.

Η Ινδία έχει διαφοροποιήσει τις δικές της ενεργειακές πηγές, κάνοντας τη μετάβαση από ορυκτά καύσιμα σε ανανεώσιμες πηγές. Έχει αυξήσει σημαντικά το ποσοστό ενέργειας που προέρχεται από ΑΠΕ, και στοχεύει μέχρι το 2022 να παράγει 175 GW εκ των οποίων τα 100 GW να είναι από την ηλιακή ενέργεια. Ήδη το 2017 η Ινδία ξεπέρασε τα 20 GW ηλιακής ενέργειας, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη αύξηση – σχεδόν 140% –  ανά το παγκόσμιο σε αυτόν τον τομέα. Η παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας στην Ινδία αυξήθηκε από 39 GW σε 63 GW τα τελευταία δύο χρόνια. Προκειμένου να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά συσκευές εξοικονόμησης ενέργειας και να συμπληρώσει την παραγωγή ηλιακής ενέργειας, η Ινδία έχει διανείμει 28 εκατομμύρια λαμπτήρες LED τα τελευταία τρία χρόνια που βοήθησαν στην εξοικονόμηση 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων και 4 GW ηλεκτρικής ενέργειας. Το Ντιού, μέρος της ενωσιακής επικράτειας της Ινδίας  έχει γίνει το πρώτο κράτος που λειτουργεί αποκλειστικά με ηλιακή ενέργεια, με παραγωγή ηλιακής ενέργειας κατά 100%.

 

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί που πρέπει να ξεπεραστούν μέσω ενός δυναμικού πολιτικού πλαισίου, που θα διευθετεί τα νόμιμα συμφέροντα των κατασκευαστών, των παραγωγών και των καταναλωτών. Οι κατασκευαστές και οι παραγωγοί ζητούν την ανάκληση της πρόσφατης επιβολής φόρου 5% που έρχεται μαζί με ενισχυμένους δασμούς στα εισαγόμενα φωτοβολταϊκά πάνελ. Επιπλέον, η ανταγωνιστικότητα τιμών και η μεγάλη απώλεια  μετάδοσης και διανομής (T&D), η επικέντρωση των κατασκευών σε φωτοβολταϊκά για εξαγωγές αντί για την τοπική αγορά, η διαθεσιμότητα γης, η σύνθετη δομή επιδοτήσεων, οι μπαταρίες αποθήκευσης, οι πολλοί κυβερνητικοί φορείς, η χρηματοδότηση, η τεχνολογία, οι χαμηλές δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη κ.λπ. θέτουν σημαντικούς περιορισμούς στην επίτευξη παραγωγής ηλιακής ενέργειας σε πραγματική και επιθυμητή κλίμακα.

 

Η Διεθνής Ηλιακή Συμμαχία θεσμοποίησε με επιτυχία τα ISA Solar Awards, αναγνωρίζοντας τους διακεκριμένους επιστήμονες και οργανισμούς που υπερέχουν στην παροχή προσιτής, αξιόπιστης και βιώσιμης ηλιακής ενέργειας. Παρά τους περιορισμούς που επήλθαν ως αποτέλεσμα του Covid-19, τα ISA Solar Awards 2020 ανακοινώθηκαν για να τιμήσουν τους επιτυχημένους, καινοτόμους και εφευρέτες της Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας. Η Ινδία επανεκλέχθηκε πέρσι πρόεδρος της ISA.

 

Η πανδημία του Covid -19 μας έχει διδάξει ότι πρέπει να επικεντρωθούμε στην υγεία, στο πρόβλημα της πείνας και το οικοσύστημα. Και τα τρία συνδέονται με την καθαρή ενέργεια, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενσωμάτωση στην αειφόρο ανάπτυξη. Για συνεχή εστίαση και εξέλιξη νεότερων τομέων συνεργασίας, η Διεθνής Ηλιακή Συμμαχία διοργανώνει την ετήσια εκδήλωση ‘Sun Meets’.  Η 31^η διεκπεραιώθηκε διαδικτυακά  τον περασμένο Ιανουάριο, και επίκεντρο  της φετινής εκδήλωσης ήταν η ηλιακή ενέργεια σε χωριά των χωρών του ISA.

 

*Ο Anil Trigunayat είναι ο πρώην Πρέσβης της Ινδίας στην Ιορδανία, τη Λιβύη και τη Μάλτα, και διακεκριμένο μέλος του Διεθνούς Ιδρύματος Vivekananda