Δημήτρης Λαμπριανίδης: Ίσες ευκαιρίες συμμετοχής στη ζωή

Συνέντευξη στη Μαρία Φράγκου

Η πρόσβαση στο δομημένο περιβάλλον είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα ανάπηρα άτομα στον τόπο μας
Πόσες φορές δεν αντικρίσαμε αυτοκίνητα σταθμευμένα σε χώρους για αναπηρικά οχήματα; Πόσες φορές δεν είδαμε οχήματα σταθμευμένα πάνω σε ράμπες ή να εμποδίζουν την είσοδο σε ανάπηρα άτομα; Πόρτες εισόδου στενές ή σπίτια/πολυκατοικίες που δεν είναι προσβάσιμες σε ανάπηρα άτομα; Η πρόσβαση στο δομημένο περιβάλλον, λοιπόν, αποτελεί το μεγαλύτερο, το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα ανάπηρα άτομα. Ο πρόεδρος της Οργάνωσης Παραπληγικών Κύπρου, Δημήτρης Λαμπριανίδης, μιλά στη «Χαραυγή» για το επίπεδο προστασίας, έγνοιας και θαλπωρής που τυγχάνουν τα παραπληγικά άτομα στην Κύπρο, αναφέρεται στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, τα περισσότερα από τα οποία είναι γνωστά και αποτελούν προμετωπίδα του αγώνα τους και υπογραμμίζει το αυτονόητο: Αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των παραπληγικών ατόμων.

Το «μπλε δελτίο» στάθμευσης για άτομα με αναπηρίες, από ευεργέτημα τείνει να εξελιχθεί σε κατάχρηση. Από ποιους, για ποιους και γιατί παρατηρείται αυτό το φαινόμενο;

Παρατηρούμε ότι μη δικαιούχοι κάνουν χρήση του δελτίου, είτε είναι άτομα συγγενείς του δικαιούχου που όμως δεν δικαιούνται να το χρησιμοποιούν ενώ δεν μεταφέρουν τον δικαιούχο με το όχημά τους, είτε σε κάποιες περιπτώσεις είναι πλαστό. Επίσης θεωρούμε ότι τα κριτήρια και οι δικαιούχοι χρήζουν εκσυχρονισμού για να εξυπηρετείται καλύτερα ο σκοπός του δελτίου που δεν είναι άλλος από το να προσφέρει εύκολη στάθμευση σε άτομα που αντιμετωπίζουν μειωμένη κινητικότητα. Μόνιμα ή προσωρινά.

Ζητάτε τη λήψη μέτρων για προστασία ανάπηρων ατόμων, εξαιτίας αυτής της κατάστασης. Ποια μπορεί να είναι αυτά τα μέτρα;
Η κάρτα να αποκτήσει ηλεκτρονική ταυτότητα (με τεχνολογία π.χ. RF id) για να μην μπορεί να αντιγραφεί, ή να τυπώνεται σε αυτή λογότυπο το οποίο να την προστατεύει από αντιγραφή (σαν αυτό στις ταυτότητες και διαβατήρια).

Πέρα από τα πλαστά «μπλε δελτία» είναι και η παράνομη στάθμευση σε χώρους αναπήρων. Είναι και η στάθμευση σε πεζοδρόμια και εισόδους που κλείνουν την πρόσβαση σε ανάπηρα άτομα. Πώς μπορεί να καταπολεμηθεί αυτό;

Πολύ εύκολα, με αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας και με νέες ποινές που θα είναι πραγματικά αποτρεπτικές. Εκκρεμεί στη Βουλή αίτημά μας για νομοθεσία που να επιτρέπει ρυμούλκηση οχημάτων, κλείδωμα τροχού/ακινητοποίηση μέχρι να πληρωθεί το εξώδικο, πιο ακριβά εξώδικα… Και αυτό για να πετύχει χρειάζεται περισσότερη αστυνόμευση τόσο από την Αστυνομία όσο και από τις Τοπικές Αρχές. Σημειώνουμε επίσης ότι ζητήσαμε να μελετηθεί το ενδεχόμενο να επιτρέπεται σε αστυνομικούς και τροχονόμους να καταγγέλλουν μόνο με λήψη φωτογραφίας και ταχυδρομική αποστολή του προστίμου, κάτι που θα τους επιτρέψει να κάνουν τη δουλειά τους πολύ πιο αποδοτικά.

Η δημιουργία ραμπών σε δημοσίους χώρους, οι ράμπες σε εισόδους κατοικιών/ πολυκατοικιών, η διαπλάτυνση θυρών, τα λειτουργικά σπίτια για ανάπηρα άτομα είναι μερικά από τα ζητήματα που τίθενται στους αρμοδίους. Τι απαντήσεις παίρνετε;

Υπάρχει αδυναμία εφαρμογής της νομοθεσίας, ειδικά από τις Τοπικές Αρχές. Μια αδυναμία που εντόπισε και η επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών που εξέτασε πέρσι το βαθμό υλοποίησης των προνοιών της σύμβασης του ΟΗΕ στη χώρα μας. Ζητήσαμε να εφαρμοστεί εξώδικο πρόστιμο για παραβάσεις της νομοθεσίας προσβασιμότητας για να λειτουργήσει σαν εργαλείο άμεσης εφαρμογής του νόμου με σκοπό τη συμμόρφωση χωρίς καθυστέρηση. Η πρόσβαση στο δομημένο περιβάλλον είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα μέλη μας στην προσπάθεια για απόλαυση ίσων ευκαιριών συμμετοχής στη ζωή. Κτίρια και πεζοδρόμια πρέπει να γίνουν προσβάσιμα στο μέγιστο. Στα πεζοδρόμια πρέπει να αφαιρέσουμε εμπόδια ακόμα και δέντρα εκεί που πρέπει και κάθε δέντρο που αφαιρούμε επειδή εμποδίζει ΑμεΑ να φυτεύουμε δύο άλ
λα σε σημεία που δεν ενοχλούν.

Διαχρονικά δραστηριοποιούμαστε για να γίνει η χώρα μας πιο προσβάσιμη και μας απογοητεύει συχνά που παρατηρούμε την ανικανότητα Τοπικών Αρχών και Πολιτείας να επιβάλουν άμεση συμμόρφωση με τη νομοθεσία σε όσους παρανομούν. Συμμετέχουμε διαχρονικά στην αναβάθμιση σχετικών νομοθεσιών με αποκορύφωμα την περσινή ψήφιση του νέου νόμου και κανονισμών για την προσβασιμότητα στα κτίρια όπου συμμετείχαμε στην ομάδα εργασίας.

Μας ενόχλησε όμως και μας απογοήτευσε ότι δεν μας έχουν συμπεριλάβει στην επιτροπή προσβασιμότητας που συμβουλεύει τον Υπουργό Εσωτερικών για αλλαγές στους σχετικούς κανονισμούς. Αν δεν συμπεριλάβουν εμάς, την οργάνωση που εκπροσωπεί παραπληγικά και τετραπληγικά άτομα που διαχρονικά δραστηριοποιούμαστε για το θέμα, πώς μπορεί να θεωρούν ότι αυτή η επιτροπή μπορεί να είναι αποδοτική στον καλύτερο βαθμό; Και ποιος θα προστατέψει τα δικαιώματά μας αν δεν είμαστε εμείς ενήμεροι και δεν συμμετέχουμε στο σχεδιασμό τέτοιων πολιτικών; Αντιλαμβάνεστε ότι ένα σκαλί είναι ικανό για να μας αποκλείσει.

Αυτό μας έχει εκπλήξει αρνητικά και περιμένουμε από την Επιτροπή Εσωτερικών να προστατέψει το δικαίωμά μας για συμμετοχή και εκπροσώπηση όπως προνοεί και η σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες την οποία η χώρα μας κύρωσε σε νόμο.

 

Ένα στεγαστικό σχέδιο που λειτουργούσε στο Υπουργείο Εσωτερικών, αλλά απενεργοποιήθηκε το 2014, μπορούσε να συμβάλει στην επιχορήγηση εργασιών για τροποποιήσεις σε σπίτια ανάπηρων ατόμων για να καταστεί ευκολότερη η διαμονή τους. Με μόνο τη χορηγία από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης για αγορά τεχνικών μέσων, μπορείτε να αντεπεξέλθετε;

Όχι. Είναι μεγάλο το κενό που δημιουργεί η ανυπαρξία στεγαστικού σχεδίου, ειδικά για τα άτομα με αναπηρίες σε τροχοκάθισμα. Τόσο για κάλυψη κόστους μετατροπών μετά από απόκτηση αναπηρίας, αλλά και για απόκτηση κατοικίας. Η αναπηρία και το τροχοκάθισμα μάς δημιουργεί αυξημένο κόστος στέγασης, είτε για ανέγερση οικίας είτε για ενοίκιο. Περιμένουμε ότι το κράτος σύντομα θα εφαρμόσει στεγαστική πολιτική για να εξυπηρετήσει αυτές τις ανάγκες, είναι σημαντικό κομμάτι της κοινωνικής πολιτικής κάθε κράτους να λειτουργεί στεγαστικά σχέδια στήριξης ΑμεΑ και άλλων ευάλωτων ομάδων.

Η απόκτηση κατάλληλης κατοικίας είναι βασικό και καθοριστικό μέρος της ποιότητας ζωής που απολαμβάνουμε. Είναι απαράδεκτο ότι σήμερα πολλά άτομα με αναπηρίες είτε δαπανούν μεγάλο μέρος των επιδομάτων τους για ενοίκιο το οποίο θα μπορούσε να διατίθεται σαν δόση για απόκτηση κατάλληλης κατοικίας.

Επιπλέον πρέπει να τονίσουμε ότι η λειτουργία του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες έχει λειτουργήσει θετικά για εξυπηρέτηση των δικαιωμάτων μας και η πρόσφατη στελέχωσή του με επιπλέον προσωπικό περιμένουμε να αναβαθμίσει και να επιταχύνει την ποιότητα διαχείρισης αιτημάτων.

Το τμήμα αυτό έχει φιλοσοφία εξυπηρέτησης δικαιωμάτων και κατανοούν ότι η αναπηρία δημιουργεί δικαιώματα στο άτομο που οφείλει το κράτος να εξυπηρετήσει. Θέλουμε να ενισχυθεί η λειτουργία του τόσο οικονομικά όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό και ίσως στο μέλλον να γίνει ένα Υφυπουργείο Αναπηρίας που να επιλαμβάνεται και να συντονίζει για θέματα αναπηρίας στη χώρα μας.

Τόσο η λειτουργία του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης ΑμεΑ όσο και ο σχεδιασμός του νέου συστήματος αξιολόγησης αναπηρίας ξεκίνησαν όταν Υπουργός Εργασίας ήταν η κα Σωτηρούλα Χαραλάμπους, η οποία αναγνώρισε την ανάγκη για δημιουργία του Τμήματος και υπεύθυνα στήριξε αυτή την προσπάθεια όπως και την αναβάθμιση των διαδικασιών αξιολόγησης αναπηρίας για καλύτερη εξυπηρέτηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ.

Αδήριτη ανάγκη η εφαρμογή του ΓεΣΥ

Ποιας προστασίας, έγνοιας και θαλπωρής τυγχάνουν τα παραπληγικά άτομα στην Κύπρο;

Τις προηγούμενες δεκαετίες κερδίσαμε την παραχώρηση επιδομάτων που προστατεύουν τα παραπληγικά και τετραπληγικά άτομα από τη φτώχεια και την εξαθλίωση. Επιδόματα που παρέχονται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια για κάλυψη του κόστους αναπηρίας. Αυτά χρειάζεται να αυξηθούν για να συνάδουν με την αύξηση του κόστους ζωής και υπηρεσιών γενικά.

Επίσης χρειάζεται επιτέλους οι δημόσιες μεταφορές να γίνουν πλήρως προσβάσιμες για να προσφέρουν εύκολη και φθηνή διακίνηση στα ΑμεΑ σε τροχοκάθισμα, ενώ είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν υπηρεσίες διακίνησης ΑμεΑ.

Χρειαζόμαστε άμεσα Κοινωνική Πολιτική Στέγασης, αφού το κόστος στέγασης μέσω αγοράς ή ενοικίου έχει ακριβύνει πολύ. Χρειαζόμαστε επίσης πιο υπεύθυνη ενεργειακή πολιτική προς τα άτομα με αναπηρίες για μείωση του κόστους ηλεκτρισμού
όχι μόνο με έκπτωση στο ρεύμα, αλλά με εφαρμογή πολιτικών που θα μειώσουν τόσο το κόστος (ενισχυμένα μέτρα για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών), αλλά και την κατανάλωση (κίνητρα για αντικατάσταση ενεργοβόρων οικιακών συσκευών), μείωση του κόστους καυσίμων αφού αναγκαζόμαστε να καταναλώνουμε περισσότερα καύσιμα λόγω της εξάρτησης στο ιδιωτικό αυτοκίνητο με αποτέλεσμα να πληρώνουμε και περισσότερους φόρους χωρίς να υπάρχουν αντισταθμιστικά μέτρα.

Το ΓεΣΥ είναι αδήριτη ανάγκη για τα παραπληγικά/τετραπληγικά άτομα, όπως και για όλους τους χρόνια πάσχοντες. Παλέψατε πολύ για το πρόγραμμα εργοδότησης ανέργων ως φροντιστών για παραπληγικά/τετραπληγικά άτομα…

Εξαιρετικά θετική εξέλιξη και αναβάθμιση στην ποιότητα ζωής των μελών μας αποτελεί η πιλοτική λειτουργία φέτος προγράμματος εργοδότησης ανέργων που καταρτίστηκαν σαν φροντιστές και προσφέρουν δωρεάν υπηρεσίες κατ’ οίκον φροντίδας και υποστήριξης του παραπληγικού/τετραπληγικού ατόμου για κοινωνική ενσωμάτωση. Το θεωρούμε ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Οργάνωσής μας και ιστορική στιγμή για τα άτομα με αναπηρία στη χώρα μας, αφού όραμά μας είναι να δημιουργηθεί οργανισμός ανεξάρτητης διαβίωσης που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες όλων των ατόμων με αναπηρίες με παροχή ποιοτικών υπηρεσιών. Ένα έργο με προϋπολογισμό 2,5 εκατομμύρια ευρώ που υλοποιείται μετά από ιδέα της Υπουργού Εργασίας και με τη στήριξη της Τράπεζας Κύπρου.

Σημαντικό να αναφέρουμε ότι έχουμε διαπιστώσει τη διάθεση της Υπουργού Εργασίας για ανάπτυξη απαραίτητων υπηρεσιών προς τα ΑμεΑ, κάτι που θεωρούμε απαραίτητο για αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και εξυπηρέτησης των δικαιωμάτων μας και αυτή τη διάθεση και κατανόηση εκ μέρους της πρέπει να την αξιοποιήσουν και άλλες οργανώσεις που εκπροσωπούν ΑμεΑ.