Συναντήσεις / Ορίζοντας / Φωτογραφίες@Παύλος Βρυωνίδης
Συνέντευξη στον Αντώνη Γεωργίου
O Δημητρής Σπύρου ετοίμαζε το Ενδοσκόπιο, τον καινούργιο του δίσκο, εδώ και περίπου πέντε-έξι χρόνια αλλά μέσα στην καραντίνα λόγω κορονοίου σκέφτηκε να βγάλει «το δίσκο στο διαδίκτυο, δωρεάν και αποσπασματικά σαν δωράκι για τον κόσμο». Το Ενδοσκόπιο φτιάχτηκε με βασικό συνεργάτη τον Ανδρέας Ροδοσθένους και είναι «σε νέα μουσικά μονοπάτια» σε σχέση με την προηγούμενη δουλειά του συνθέτη κάτι που «είναι φυσιολογικό, να υπάρχει αλλαγή και εξέλιξη, γιατί αλλάζουμε σαν άνθρωποι, μεγαλώνουμε, δεν μένουμε στάσιμοι.» Σταθερή όμως είναι η αγάπη του για την ποίηση και τους ποιητές, και η μελοποίηση τους αφού όπως μας λέει ο Δημήτρης Σπύρου «η ποίηση θα έπρεπε να είναι για όλους τους ανθρώπους και όχι μόνο για την ελίτ ή τους διανοούμενους. Η ποίηση είναι παντού. Τέλος μιλώντας για τις μέρες της καραντίνας και τις σημερινές συνθήκες επισημαίνει πως είναι μια ευκαιρία «να δούμε και να διορθώσουμε όλα τα θέματα που προκύψαν και που θα προκύψουν στον χώρο της τέχνης γενικότερα και ότι η ‘’κανονικότητα’’ που τόσο ανυπομονούμε να επιστρέψουμε είχε και έχει τεράστια προβλήματα και ‘’τρύπες’’».
Δημήτρης Σπύρου
- Ενδοσκόπιο, ένας βιωματικός δίσκος που λειτουργεί σαν προσωπικό ημερολόγιο
- Η ποίηση θα έπρεπε να είναι για όλους τους ανθρώπους, η ποίηση είναι παντού
Έχεις ήδη κοινοποιήσει κομμάτια από το καινούργιο σου δίσκο που ετοιμάζεται. Τι θα περιλαμβάνει;
Το «ενδοσκόπιο» το ετοιμάζω εδώ και περίπου 5-6 χρόνια και η αρχική ιδέα ήταν πως το τελικό αποτέλεσμα θα έβγαινε σε κάποια αντίτυπα ψηφιακής μορφής, κάποια ίσως και σε βινύλιο και πως θα γίνονταν κάποιες παρουσιάσεις όπου θα μπορούσε κάποιος να προμηθευτεί τον δίσκο. Ήρθε όμως η ταινία επιστημονικής φαντασίας που όλοι ζήσαμε υπό τη μορφή της «καραντίνας» και αλλάξανε τα πλάνα. Μέσα σε όλη την παράνοια και αβεβαιότητα που όλοι ζήσαμε σκέφτηκα πως ίσως να ήταν καλή ιδέα να βγάλω το δίσκο στο διαδίκτυο, δωρεάν και αποσπασματικά σαν δωράκι για τον κόσμο για να υπάρχει κάτι για να ακούσει κάποιος και ίσως να ξεφύγει λίγο από τις σκέψεις και το άγχος. Δεν ζω σε ψευδαισθήσεις ότι η μουσική μου θα λειτουργήσει σαν βάλσαμο για τα προβλήματα της ανθρωπότητας ή ότι είναι τόσο σημαντικό αυτό που κάνω, όμως είναι καλό να συνεχίζουμε να σκαρώνουμε πραγματάκια, όσο μπορούμε, όποιες και να είναι οι συνθήκες και να ελισσόμαστε ανάλογα. Πολλά τραγούδια του δίσκου ολοκληρώθηκαν ή γράφτηκαν και ηχογραφηθήκαν μέσα στην περίοδο της καραντίνας.
Αν μελετάς και ασχολείσαι συνειδητά και σε βάθος με την τέχνη σου θα κατανοήσεις τι είναι αυτό που κάνεις και γιατί το κάνεις και κατά συνέπεια θα εξελιχθείς.
Γιατί τον ονόμασες ενδοσκόπιο;
Ο δίσκος ονομάστηκε ενδοσκόπιο γιατί είναι βιωματικός και λειτουργεί σαν προσωπικό ημερολόγιο για πράγματα που συμβαίνουν και έχουν να κάνουν με την ψυχοσύνθεση του ατόμου, τους προβληματισμούς, τις χαρές, τις ευχές. Ο δίσκος θα περιλαμβάνει τραγούδια από διαφορετικά είδη μουσικής, όργανα και μουσικές φόρμες, όλα γύρω από τον κεντρικό άξονα που είναι ο άνθρωπος.
Ποιοι είναι οι βασικοί συντελεστές;
Οι βασικοί συντελεστές εκτός από εμένα είναι ο Ανδρέας Ροδοσθένους, σημαντικός συνεργάτης και φίλος. Πριν από κάποια χρόνια είχα πάει στο DogYard studio (το στούντιο του Ανδρέα) για να ηχογραφήσω κάποιες αρχικές ιδέες που είχα για το δίσκο. Στη συνέχεια όμως επειδή τα βρίσκαμε ήδη μεταξύ μας και αφού σταμάτησε να τρομάζει με τις ιδέες που του έπαιρνα, άρχισε και αυτός να προσθέτει τις δικές του πινελιές και ιδέες δίνοντας ένα νέο χρώμα στη μουσική. Έχουμε πολλές ομοιότητες μεταξύ μας, στον τρόπο σκέψης, σε βασικές θεμελιώδεις αρχές αλλά και πολλές διαφορές αφού ερχόμαστε από διαφορετικό υπόβαθρο, με διαφορετικά βιώματα, κάτι που βοηθά στο να μαθαίνει ο ένας από τον άλλο.
Πέρα από τον Ανδρέα υπάρχουν κάποιες όμορφες συνεργασίες όπως π.χ τον D.j Booker, μάστορα στην τέχνη του scratching καθώς και άλλοι φίλοι-εκπλήξεις.
Θεωρείς πως υπάρχει αλλαγή/εξέλιξη στο ύφος της μουσικής σου όλα αυτά τα χρόνια;
Ο πρώτος δίσκος που είχα βγάλει ως acapella solo loop, οι ‘’Ανησυχίες ενός ήρεμου μυαλού’’ ήταν ένα σόλο εγχείρημα που είχε ως κύριο (και μοναδικό) όργανο τη φωνή. Το ‘’ενδοσκόπιο΄΄ από την άλλη κρατάει ως πυρήνα τη φωνή (φωνές) και το στίχο αλλά συνοδεύεται από μουσικά όργανα, beat και sampling : Διατηρεί φυσικά τα στοιχεία του πειραματισμού και του παιχνιδιού, αλλά βαδίζει σε νέα μουσικά μονοπάτια σε σχέση με την προηγούμενη δουλειά. Είναι φυσιολογικό να υπάρχει αλλαγή και εξέλιξη, γιατί αλλάζουμε σαν άνθρωποι, μεγαλώνουμε, δεν μένουμε στάσιμοι. Αν μελετάς και ασχολείσαι συνειδητά και σε βάθος με την τέχνη σου θα κατανοήσεις τι είναι αυτό που κάνεις και γιατί το κάνεις και κατά συνέπεια θα εξελιχθείς. Αν βρεις μια «μαγική φόρμουλα» η οποία σου φέρνει πάντα αποτέλεσμα και σε κάνει κοσμαγάπητο νομίζω την πάτησες. Όπως, απ’ την άλλη, αν συνέχεια θες να κάνεις κάτι ‘’καινούριο’’ για χάρη της αυτοχαρακτηρισμένης ‘’καινοτομίας’’ πάλι την πάτησες. Η εξέλιξη έχει σημασία και αξία αν έχει μια φυσική ροή, πειθαρχεία , αιτία και δεν είναι επιτηδευμένη.
Η ποίηση θα έπρεπε να είναι για όλους τους ανθρώπους και όχι μόνο για την ελίτ ή τους διανοούμενους. Η ποίηση είναι παντού
Από τα κομμάτια που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο υπάρχει ένα σε ποίηση Βασίλη Μιχαηλίδη και ένα άλλο σε ποίηση Μίλτου Σαχτούρη. Έχεις ασχοληθεί ξανά με την μελοποίηση σύγχρονων κύπριων ποιητών. Διαβάζεις συστηματικά ποίηση; Τι είναι για σένα ποίηση;
Αγαπώ την ποίηση και τους ποιητές, και πιστεύω ότι είναι η πιο δύσκολη μορφή τέχνης ως προς την επικοινωνία και την ευκαιρία για αμεσότητα με τον δέκτη της. Γράφεις μόνος και σε διαβάζει κάποιος μόνος του. Αυτό που απεχθάνομαι είναι σίγουρα ο μουσειακός τρόπος παρουσίασης της, που και αυτός κατά την γνώμη μου είναι ο κύριος λόγος που πολύ λίγος κόσμος ασχολείται με αυτή. Η ποίηση θα έπρεπε να είναι για όλους τους ανθρώπους και όχι μόνο για την ελίτ ή τους διανοούμενους. Η ποίηση είναι παντού, στη φύση, στις ανθρώπινες σχέσεις, στις οικοδομές, στο δρόμο, σε ένα ωραίο ποτήρι καφέ. Ο τρόπος που διδάσκεται η ποίηση στα σχολεία φυσικά (εκτός από λίγες φωτεινές εξαιρέσεις) είναι τουλάχιστον αποθαρρυντικός και ο εξαναγκασμός των σχολείων, βαθμολογίες κτλ δεν βοηθάν ιδιαίτερα, αυτός πιστεύω ήταν και ο λόγος που αν και από παιδί αγαπούσα τις τέχνες άρχισα να διαβάσω γενικά σε μεγαλύτερη ηλικία.
Πως επιλέγεις την ποίηση που μελοποιείς ή μήπως αυτή σε επιλεγεί;
Οι λόγοι που επιλέγεται ένα ποίημα είναι διάφοροι και διαφορετικοί. Κάποτε το ίδιο το ποίημα σου δείχνει τον τρόπο, κάποτε ο ίδιος ο ποιητής είτε με το βίο του είτε με το πώς τον εκμεταλλεύτηκαν άδικα οι επόμενες γενιές. Π.χ ο Βασίλης Μιχαηλίδης με συγκινεί πιο πολύ η ζωή του, η αποτυχημένη προσπάθεια γραφής του στην καθαρεύουσα, παρά «η Χιώτισσα» ή η «9η Ιουλίου». Επίσης το ότι εκ των υστέρων θεωρήθηκε ως ο εθνικός ποιητής ενώ έζησε μια ζωή περιθωριοποιημένος και πάμφτωχος λέει πολλά για την κοινωνία τότε και τώρα. Έτσι προτίμησα να μελοποιήσω τα ποιήματα του «αεράκι και σιγάρο» με ένα διαφορετικό τρόπο που δεν θα άρμοζε στον εθνικό ποιητή αλλά πιο πολύ σε ένα φτωχό νέο που ερωτεύτηκε σφοδρά, χωρίς ανταπόκριση, τους ανθρώπους.
Η ‘’κανονικότητα’’ που τόσο ανυπομονούμε να επιστρέψουμε είχε και έχει τεράστια προβλήματα και τρύπες’.
Αυτές τις μέρες της πανδημίας και της καραντίνας πως τις βίωσες;
Όσο πιο ψύχραιμα μπορούσα. Δεν μπορώ να πω ότι ήταν κάτι που με χαροποιούσε ιδιαίτερα όσο αφορά το κομμάτι του αναγκαστικού εγκλεισμού, ούτε θέλω να πω ότι εκεί βρήκα τον εαυτό μου, όμως προσπάθησα να το περάσω όσο πιο εποικοδομητικά και όμορφα μπορούσα φτιάχνοντας πράγματα.
Είχα κάνει ένα κάλεσμα σε Κύπριους μουσικούς για να βρεθούμε έστω διαδικτυακά και σε συνθήκες εγκλεισμού για να παίξουμε μαζί μουσική με πρωταρχικό στόχο να μην ‘’αποκοιμηθούμε’’. Κάπως έτσι γεννήθηκε η “Coalition orchestra” όπου ηχογραφήσαμε όλοι μαζί με ότι είχε ο καθένας στη διάθεση του (κινητά τηλέφωνα, μαγνητόφωνα, υπολογιστές) και ανεβάσαμε ένα διαδικτυακό τζαμάρισμα. Στη συνέχεια, σε συνεννόηση με τον φίλο ηθοποιό/σκηνοθέτη Χάρη Χαραλάμπους, όπου κάλεσε αυτός με τη σειρά του Κύπριους και Έλληνες ηθοποιούς και συνεργαστήκαμε ως ‘’Coalition Orchestra ft Coactors” σε ένα σχεδίασμα πάνω στους ‘’Ελεύθερους Πολιορκημένους’’ του Δ. Σολωμού.
Αυτές τις μέρες ετοιμάζεται ένα καινούργιο βίντεο που γυρίστηκε στην καραντίνα, πάνω στο ποίημα οι ‘’Λεοπαρδάλεις’’ του Φ. Μπάρλα που μάλλον θα είναι το τελευταίο (ελπίζω και εύχομαι) βίντεο εγκλεισμού. Το μοντάζ έχει αναλάβει ο Λουκάς Σταύρου και ο Ανδρέας Ροδοσθένους τη μίξη ήχου.
Επίσης συνέχισα τις ηχογραφήσεις για το Ενδοσκόπιο όπως ανάφερα και πριν σε περίεργες συνθήκες, όπου έπρεπε να εφευρίσκουμε τρόπους με τον Ανδρέα για να συνεργαζόμαστε από απόσταση διατηρώντας την ίδια αίσθηση και ζωντάνια που θα είχαμε αν δουλεύαμε από κοντά.
Αυτή η περίοδος ήταν μια τεράστια ευκαιρία για σκέψη, παρατήρηση και ανασύνταξη. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι ο άνθρωπος έχει κοντή μνήμη.
Οι νέες συνθήκες πόσο επηρέασαν και επηρεάζουν τη δημιουργία και τους καλλιτέχνες, ειδικότερα τους μουσικούς;
Το πόσο επηρεάστηκε η δημιουργία (χωρίς να αναφέρομαι στην επιβίωση), έχει να κάνει με τον κάθε καλλιτέχνη ξεχωριστά και το πώς αντιλαμβάνεται και χειρίζεται τα πράγματα. Οι εκάστοτε συνθήκες βγάζουν σε κάποιους τα καλύτερα στοιχεία του εαυτούς τους και σε κάποιους τα χείριστα. Κάποιους τους βοήθα να γράψουν μουσική και να πειραματιστούν, κάποιους να συνυπάρχουν με άλλους, κάποιους άλλους στο να κάνουν ένα τεράστιο διάλειμμα για ανασύνταξη και να απολαύσουν την τεμπελιά, κάποιους δεν τους αγγίζει τίποτα και κάποιους τους καταπλακώνουν. Ταπεινή άποψη μου είναι ότι ποτέ δεν θα υπάρχουν ιδανικές συνθήκες για δημιουργία, γι’ αυτό είναι καλά κάποιος να συνεχίζει να δημιουργεί επί καθημερινής βάσης ακόμη και ως άσκηση. Σίγουρα νηστικό αρκούδι δεν χορεύει, αλλά στην ανάγκη θα περπατήσει.
Οι νέες συνθήκες είναι μια ευκαιρία πιστεύω να δούμε και να διορθώσουμε όλα τα θέματα που προκύψαν και που θα προκύψουν στον χώρο της τέχνης γενικότερα και ότι η ‘’κανονικότητα’’ που τόσο ανυπομονούμε να επιστρέψουμε είχε και έχει τεράστια προβλήματα και ‘’τρύπες’’ .
Πιστεύεις πως μας αφήνει «διαφορετικούς» αυτή η περίοδος εμάς και τον κόσμο γενικότερα;
Ελπίζω πως θα μας αφήσει διαφορετικούς προς το καλύτερο. Ήταν μια τεράστια ευκαιρία για σκέψη, παρατήρηση και ανασύνταξη. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι ο άνθρωπος έχει κοντή μνήμη.
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy