Διπλή Συνέντευξη: Προστασία από άλλα μοντέλα λύσης η επανέναρξη διαλόγου

Απαραίτητη προϋπόθεση για να δημιουργηθούν θετικές προοπτικές αναθέρμανσης του διαλόγου είναι η μετακίνηση της τουρκικής πλευράς από τη σημερινή αδιάλλακτη στάση της, τονίζει ο υπεύθυνος Διεύθυνσης Κυπριακού του ΔΗΣΥ, Χαράλαμπος Σταυρίδης. Την ίδια ώρα η διεθνολόγος, μέλος του Γραφείου Κυπριακού της ΚΕ του ΑΚΕΛ, Σταύρη Καλοψιδιώτου, τονίζει πως η επανέναρξη του διαλόγου από κει που έμεινε αποτελεί ασπίδα προστασίας απέναντι όχι μόνο στις απαράδεκτες τουρκικές θέσεις, αλλά και σε όσους φλερτάρουν με μοντέλα λύσης που δήθεν γεφυρώνουν το χάσμα ανάμεσα στις τουρκικές προτάσεις και την ομοσπονδία. 

 

Συνεντεύξεις στη Νίκη Κουλέρμου 

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: 

 

1. Θεωρείτε εμπαιγμό της ΕΕ το γεγονός ότι αποτυγχάνει για μια ακόμα φορά η αλληλεγγύη της προς την Κύπρο να μεταφραστεί σε έμπρακτη στήριξη με επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας; Ή μήπως αποτυχία της εξωτερικής πολιτικής της ΚΔ;  

 

2. Υπάρχει η πληροφορία ότι η ΕΕ και ο ΟΗΕ προσανατολίζονται σε μια πολιτική πρωτοβουλία ώστε να επαναρχίσουν οι συνομιλίες και να αντιμετωπιστούν συνολικά οι προκλήσεις επί κυπριακού εδάφους. Πώς τη σχολιάζετε;  

 

3 .Με την άφιξη του νέου ειδικού αντιπροσώπου του ΓΓ του ΟΗΕ δημιουργούνται νέες προοπτικές για αναθέρμανση του διαλόγου στο Κυπριακό;  

 

4. Ποια ΜΟΕ μπορούν να πραγματωθούν στην κατάσταση που είναι σήμερα το Κυπριακό; Η συζήτησή τους μπορεί να δώσει ελπίδα για δημιουργία κλίματος συνεννόησης μεταξύ των δύο πλευρών έχοντας υπόψιν τη σκληρή γραμμή της τ/κής πλευράς;  

  

Σταύρη Καλοψιδιώτου: Η αναθέρμανση του διαλόγου προϋποθέτει χειροπιαστά βήματα προόδου 

 

 

1. Τα «πυροτεχνήματα» μάς τελείωσαν πολύ άδοξα, ελπίζω κι η δημαγωγία. Εδώ και τέσσερα χρόνια, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο Υπουργός Εξωτερικών μάς έχουν φλομώσει στη δημοκοπία για τις ευρωπαϊκές κυρώσεις και τη θωράκιση τάχατες των συμφερόντων μας. Τα αποτελέσματα της πολιτικής Προεδρικού-Πινδάρου αποκρυσταλλώνονται καθημερινά. Όσο η κυβέρνηση επιδιδόταν μονοδιάστατα σε αυτή την προσπάθεια και ο κ. Αναστασιάδης φλέρταρε με τα δύο κράτη, η Τουρκία συνέχιζε να εμβαθύνει τη διχοτόμηση σε εδάφη και θάλασσα. Όσο καλλιεργούσε ψευδαισθήσεις στους πολίτες, δεν αναλάμβανε πρωτοβουλίες που να δημιουργούν προοπτική για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, αλλά αντίθετα αμφισβητούσε βασικές συγκλίσεις προτάσσοντας «νέες ιδέες», ο Τατάρ συνέχιζε να δίνει ιθαγένειες σε έποικους, η Τουρκία να μεθοδεύει τον εποικισμό των Βαρωσίων και να προωθεί τη λύση δύο κρατών. Το πρώτιστο, λοιπόν, που πρέπει ν’ απαντηθεί είναι ποιον στόχο υπηρετεί η πολιτική Αναστασιάδη-Αβέρωφ-Χριστοδουλίδη και όχι ποιες σκοπιμότητες υπηρετούν τρίτοι. Ανέκαθεν γνώριζαν εξάλλου πως όσο δίκαιες κι αν είναι οι κυρώσεις, δεν αρκούν για να ανατρέψουν την κατοχή.  

 

2. Καθίσταται ξεκάθαρο μέσα από αλλεπάλληλες τοποθετήσεις αρμόδιων αξιωματούχων ότι ΟΗΕ και ΕΕ θεωρούν σημαντική τη λύση του Κυπριακού. Γιατί αναγνωρίζουν πως οι παρενέργειες στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, στους ενεργειακούς σχεδιασμούς στην περιοχή, στην οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης και άλλα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς επίλυση του Κυπριακού. Πως το σημερινό στάτους κβο ανατροφοδοτεί τον φαύλο κύκλο των παράνομων ενεργειών, των προκλήσεων και της κλιμάκωσης των εντάσεων. Το ΑΚΕΛ επιδιώκει τη στήριξή τους στο υφιστάμενο διαπραγματευτικό κεκτημένο, όπως αυτό προδιαγράφηκε στο Κραν Μοντανά και αξιώνει την άσκηση πίεσης στην Τουρκία. Δεν εγκαταλείπεται όμως η αυτονόητη ευθύνη της δικής μας πλευράς να απαντήσει στις απαράδεκτες τουρκικές θέσεις, αναλαμβάνοντας πειστικές πρωτοβουλίες για επανέναρξη του διαλόγου από κει που έμεινε το 2017. Κι επιμένουμε στη θέση που τουλάχιστον ο ΓΓ του ΟΗΕ συμμερίζεται πως η αξιοποίηση -όσο προσφέρεται ακόμα- του φυσικού αερίου αποτελεί κλειδί για όποιον θέλει να ξεκλειδώσει την πόρτα και να δοκιμάσει τις προθέσεις της κατοχικής δύναμης.  

  

3. Η ελπίδα δεν χάνεται, αλλά η αναθέρμανση του διαλόγου προϋποθέτει χειροπιαστά βήματα προόδου. Από μόνη της η άφιξή του δεν μπορεί να σηματοδοτήσει εξελίξεις. Και με δεδομένη την επίσημη στροφή της τουρκικής πλευράς στη λύση δύο κρατών, ουδείς μπορεί να προκρίνει τη συνέχεια. Υπάρχει όμως μια βεβαιότητα. Πως η επανέναρξη του διαλόγου από κει που έμεινε αποτελεί ασπίδα προστασίας απέναντι όχι μόνο στις απαράδεκτες τουρκικές θέσεις, αλλά και σε όσους φλερτάρουν με μοντέλα λύσης που δήθεν γεφυρώνουν το χάσμα ανάμεσα στις τουρκικές προτάσεις και την ομοσπονδία -εκτός και εντός Κύπρου. Αν δεν επικοινωνήσουμε ξεκάθαρα αυτή τη θέση, που συνάδει με την προσέγγιση του ίδιου του ΓΓ του ΟΗΕ, κι αντίθετα συνεχίσουμε με τοποθετήσεις και ενέργειές μας να σπέρνουμε αμφιβολίες, όχι μόνο δεν θα συμβάλουμε θετικά στην προοπτική επανέναρξης του διαλόγου, αλλά θα υποβαθμιστούν οι τεράστιες ευθύνες της τουρκικής πλευράς και θα επωμιστεί ξανά η πλευρά μας σοβαρό μερίδιο ευθύνης για το αδιέξοδο.   

 

4. Πάντοτε τα ΜΟΕ είναι ευπρόσδεκτα όταν σκοπούν στην ουσιαστική επαναπροσέγγιση των δύο κοινοτήτων, διευκολύνουν την καθημερινότητα όλων των Κυπρίων και υποβοηθούν την προσπάθεια για συνολική λύση. Όταν όμως η συζήτηση για ΜΟΕ μετατρέπεται σε υποκατάστατο της προσπάθειας για επανέναρξη των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, εμείς ανησυχούμε. Όταν το Προεδρικό και η Πινδάρου αποκαθηλώνουν με ψευδείς ισχυρισμούς την πρόταση του ΑΚΕΛ που μπορεί να δημιουργήσει δυναμική επίλυσης του Κυπριακού, αλλά υποβάλλουν προτάσεις για ΜΟΕ που αποδεδειγμένα δεν οδηγούν πουθενά, πώς να μην ανησυχούμε; Είτε για τις προθέσεις τους, είτε για την επικίνδυνη πλέον αδυναμία τους να κατανοήσουν ότι το ατελέσφορο ροκάνισμα του χρόνου λειτουργεί παρελκυστικά. Την οδό παρόμοιας φύσης ΜΟΕ είχε στο παρελθόν ακολουθήσει και ο Κληρίδης επιδιώκοντας να αποφύγει τις Ιδέες Γκάλι. Σπαταλήθηκε πολύτιμος χρόνος σε αχρείαστες περιπλανήσεις. Ούτε το Βαρώσι σώθηκε, ούτε το Κυπριακό λύθηκε. Οι αντιστοιχίες βοούν. Οι εξαγγελίες Αναστασιάδη για τα ίδια μεγαλεπήβολα ΜΟΕ ανασύρθηκαν όταν τεχνηέντως αμφισβήτησε το πλαίσιο Γκουτέρες και εγκατέλειψε βασικές συγκλίσεις. Τούτων λεχθέντων, όποια κι αν είναι η τ/κ ηγεσία το ΑΚΕΛ δεν θα φεισθεί προσπαθειών για εφαρμογή μέτρων που μεταφέρουν θετικούς συμβολισμούς, υπηρετούν ουσιαστικά την προσέγγιση των δύο κοινοτήτων και υποστηρίζουν την προσπάθεια για συνολική λύση. Σε αντίθεση με Προεδρικό-Πινδάρου που άλλα διακηρύσσουν κι άλλα κάνουν στην πράξη. Κλείνουν οδοφράγματα, προσθέτουν συρματοπλέγματα δίπλα σ’ εκείνα του Αττίλα, προκαλώντας προβλήματα στις σχέσεις ακόμη και με τον ΟΗΕ, και ταλαιπωρούν παιδιά Τ/κ που νόμιμα δικαιούνται διαβατήρια της Δημοκρατίας.    

 

Χαράλαμπος Σταυρίδης: Προϋπόθεση για αναθέρμανση του διαλόγου η μετακίνηση της τουρκικής πλευράς  

 

1. Αναμφίβολα δεν μας ικανοποιεί η αναβλητικότητα που επιδεικνύεται ως προς την έμπρακτη υλοποίηση της δεδηλωμένης ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς την ΚΔ. Αναβλητικότητα που προκύπτει από προσκόμματα που παρεμβάλλουν συγκεκριμένα κράτη-μέλη, τα οποία διατηρούν ισχυρά συμφέροντα με την Τουρκία (οικονομικά, προσφυγικό, ρωσικός παράγοντας, ουκρανική κρίση και ρόλος Τουρκίας ως μέλος ΝΑΤΟ κ.α.). Παράγοντες που δυσχεραίνουν διαχρονικά την απόλυτα δικαιολογημένη προσπάθεια της ΚΔ για επιβολή ουσιαστικών κυρώσεων. Και παρά το ότι ως ΔΗΣΥ ουδέποτε υιοθετήσαμε την άποψη ότι η επιβολή ευρωπαϊκών κυρώσεων είναι από μόνη της αρκετή για να εξαναγκάσει την Τουρκία να εγκαταλείψει την επιθετική και προκλητική της στρατηγική, οφείλουμε να συνεχίσουμε να αξιοποιούμε -κάτι που γίνεται- κάθε πολιτικό, διπλωματικό και νομικό μέσο που διαθέτουμε, πρωτίστως σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για να αποτρέψουμε ή τουλάχιστον να περιορίσουμε τους σχεδιασμούς της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ και στην Αμμόχωστο, αλλά και για να αντιμετωπίσουμε τις τουρκικές μεθοδεύσεις για αλλαγή της συμφωνημένης βάσης επίλυσης του Κυπριακού. Η ομόφωνη καταδίκη των τουρκικών ενεργειών έχει σημασία, ακόμη και αν λανθασμένα δεν συνοδεύεται από ισχυρές κυρώσεις. Ενισχύει τα νομικά και διπλωματικά μας επιχειρήματα προς τον διεθνή παράγοντα, ενώ η απόρριψη της θέσης για λύση δύο κρατών, κατά τρόπο απόλυτο από την ΕΕ, αποτελεί σημαντικό πλήγμα στις τουρκικές προσπάθειες για αλλαγή της βάσης λύσης. Ταυτόχρονα θα πρέπει να σημειώσουμε πως η πλειονότητα των κρατών-μελών στηρίζουν το δίκαιο αίτημα για έμπρακτη αλληλεγγύη, ενώ παράλληλα αντιλαμβάνονται πως ενόσω η στάση της Τουρκίας παραμένει αναλλοίωτη, δεν είναι εφικτή η περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας (υλοποίηση θετικής ατζέντας).  

 

2. Είναι γεγονός πως μόνο μέσα από τη λύση μπορεί να αντιμετωπιστεί το σύνολο των προκλήσεων και κινδύνων που δημιουργεί το υφιστάμενο στάτους κβο. Συνεπώς κάθε προσπάθεια και πρωτοβουλία θα πρέπει να εξυπηρετεί το στόχο δημιουργίας προϋποθέσεων για επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, στη βάση των ψηφισμάτων και του πλαισίου του ΣΑ, με τη θεσμική συμβολή της ΕΕ της οποίας αποτελούμε μέλος. Εκεί στοχεύουν και οι προσπάθειες που γίνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ως εκ τούτου, ορθά ο ΠτΔ διαμηνύει προς κάθε κατεύθυνση την προσήλωσή μας στη συμφωνημένη βάση λύσης της ΔΔΟ με πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίζεται στα ψηφίσματα και αποφάσεις του ΣΑ, καθώς και την ετοιμότητα και ειλικρινή μας βούληση για άμεση επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων. Μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε στην ενεργοποίηση του συνόλου της διεθνούς κοινότητας, είτε αυτών που προσβλέπουν στην πολιτική, οικονομική και ενεργειακή ανάπτυξη της Αν. Μεσογείου, είτε όσων επιθυμούν να αποσοβήσουν ευρύτερες μελλοντικές εντάσεις, είτε ακόμη και όσων επιθυμούν την εμβάθυνση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Συνεπώς θα στηρίξουμε κάθε νέα πρωτοβουλία που προέρχεται από τον ΟΗΕ, ιδιαίτερα εάν σε αυτή συμμετέχει και η ΕΕ.  

 

3. Η άφιξη του κ. Κόλιν Στιούαρτ στην Κύπρο με ενισχυμένο ρόλο αποτελεί αναμφίβολα μια θετική εξέλιξη, ιδιαίτερα μετά την απόρριψη από την Τουρκία της πρόθεσης του ΓΓ του ΟΗΕ για διορισμό ειδικού του αντιπροσώπου για το Κυπριακό. Ο κ. Στιούαρτ πέραν της ιδιότητας του ειδικού αντιπροσώπου του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο και επικεφαλής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, έχει διοριστεί και ως αναπληρωτής ειδικός σύμβουλος του ΓΓ για την Κύπρο. Ελπίζουμε ότι ο αναβαθμισμένος αυτός ρόλος θα συμβάλει στις προσπάθειες για επανέναρξη της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού.  Φυσικά, απαραίτητη προϋπόθεση για να δημιουργηθούν αυτές οι θετικές προοπτικές αναθέρμανσης του διαλόγου είναι η μετακίνηση της τουρκικής πλευράς από τη σημερινή αδιάλλακτη στάση της. Ως ΔΗΣΥ θα συμβάλουμε θετικά με κάθε δυνατό τρόπο στις προσπάθειες του νέου ειδικού αντιπροσώπου του ΟΗΕ.    

 

4. Η συζήτηση και υλοποίηση ΜΟΕ έχει θετική αξία, όχι απλά επειδή συμβάλλει στη δημιουργία ενός θετικότερου κλίματος, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει υποβοηθητικά στη δημιουργία προϋποθέσεων επανέναρξης μιας ουσιαστικής διαδικασίας, αλλά και επειδή επιλύει μικρά και μεγάλα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν Ε/κ και Τ/κ, ενισχύοντας το αίσθημα εμπιστοσύνης και δίνοντας τη δυνατότητα συνεργασίας. Στο παρελθόν έχουν υλοποιηθεί σημαντικά ΜΟΕ, όπως η σύσταση και λειτουργία τεχνικών επιτροπών, η διασύνδεση του ηλεκτρικού δικτύου για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, η συνδεσιμότητα των δικτύων κινητής τηλεφωνίας κ.α. Τα νέα ΜΟΕ που προτείνει στην παρούσα συγκυρία ο ΠτΔ θα μπορούσαν να έχουν πολύ θετική επίπτωση στην ευρύτερη προσπάθεια. Ωστόσο, από μόνα τους τα ΜΟΕ δεν μπορούν να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για επίλυση του Κυπριακού. Η παρούσα σκληρή γραμμή της Τουρκίας μπορεί να αλλάξει μόνο με πολιτική απόφαση της τουρκικής ηγεσίας για αναθεώρηση της υφιστάμενης τουρκικής στρατηγικής για την Κύπρο.