- Το µέλλον είναι στη χρήση των κυπριακών αποθεµάτων φυσικού αερίου στην περιοχή µας σε υποστήριξη διαλειπουσών Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας
- Η Ε.Ε. δεν χρειάζεται νέους αγωγούς φυσικού αερίου. Έχει κάνει ξεκάθαρο ότι στόχος της είναι η µείωση ανθρακούχων εκποµπών κατά 55% µέχρι το 2030 και η πλήρης απαλλαγή µέχρι το 2050
- Όταν πρωτοεµφανίστηκε, το 2012, η ιδέα για τον EastMed είχε κάποια βάση. Γι’ αυτό περιλήφθηκε από την ΕΕ σαν «έργο κοινού ενδιαφέροντος» το 2015. Προφανώς οι αρχηγοί των τριών κρατών κράτησαν το έργο ζωντανό για πολιτικές σκοπιµότητες
- Το πιθανό κέρδος για την Τουρκία από την εγκατάλειψη ενός έργου -που έτσι κι αλλιώς βρίσκεται στα τελευταία του- δεν µπορεί να συγκριθεί µε τις επιπτώσεις σηµαντικής ρήξης µε τη Ρωσία λόγω Ουκρανίας
Ο δρ Χαράλαμπος Έλληνας δικαιώνεται από τις εξελίξεις αναφορικά με το άδοξο τέλος που παίρνει το σχέδιο του αγωγού EastMed, αλλά δεν είναι αυτό που τον απασχολεί. Ξανατονίζει, μιλώντας στη «Χαραυγή», ότι «η ΕΕ δεν χρειάζεται νέους αγωγούς φυσικού αερίου» και ότι αυτή οδηγείται προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και το υδρογόνο με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Η στρατηγική λοιπόν της ΕΕ και οι τιμές του φυσικού αερίου καθιστούν το έργο μη βιώσιμο. Μαζί με τον EastMed φαίνεται πως έχουν χαθεί και οι προοπτικές για το Τερματικό… Στο ερώτημα τι να κάνουμε από δω και πέρα, ο κ. Έλληνας είναι σαφής: Να στραφούμε στη χρήση του φυσικού αερίου στην περιοχή και στη ραγδαία ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Συνέντευξη στη Νίκη Κουλέρµου
Τελικά το non paper από το αµερικανικό ΥΠΕΞ προς τα ΥΠΕΞ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για τον περίφηµο αγωγό µεταφοράς φυσικού αερίου EastMed δικαιώνει τις από καιρού εκτιµήσεις σας για τη µη οικονοµική και περιβαλλοντική βιωσιµότητα του έργου. Πώς όµως σχολιάζετε το γεγονός ότι «άργησε» αυτή η αξιολόγηση;
∆εν είναι θέµα δικαίωσης ή όχι. Τώρα σηµασία έχει να αποδεχτούµε αυτές τις εκτιµήσεις και να προχωρήσουµε µπροστά µε νέα στρατηγική βασισµένη στις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), σε συνδυασµό µε αποθήκευση ενέργειας, ηλεκτρικές διασυνδέσεις και χρήση του δικού µας φυσικού αερίου στην περιοχή µας, σε υποστήριξη των ΑΠΕ κατά τη διάρκεια της ενεργειακής µετάβασης.
Σε ένα βαθµό η αξιολόγηση από το State Department δεν άργησε. Συµπίπτει µε τη συµπλήρωση της µελέτης σκοπιµότητας που επιχορηγεί η Ε.Ε., και που αναµένεται µέχρι το τέλος του χρόνου. Αλλά δυστυχώς, για πολιτικές σκοπιµότητες, περιµέναµε το State Department να της πει το αυτονόητο.
Όταν για πρώτη φορά έγινε λόγος για παράκαµψη της Κύπρου για πολιτικούς λόγους, το επιχείρηµα της κυπριακής πλευράς ήταν ότι η Ε.Ε. χρηµατοδοτεί έτσι κι αλλιώς τη µελέτη για το έργο… Η Ε.Ε. εξακολουθεί να στηρίζει και τώρα το σχεδιασµό για τον αγωγό;
Κοιτάξετε. Παράκαµψη ή όχι, δεν έχει πια σηµασία. Η ΕΕ δεν χρειάζεται νέους αγωγούς φυσικού αερίου. To έχει κάνει ξεκάθαρο ότι στόχος της είναι η µείωση ανθρακούχων εκποµπών κατά 55% µέχρι το 2030 και η απαλλαγή τους µέχρι το 2050. Αυτοί οι στόχοι δεν µπορούν να επιτευχθούν µε τη συνεχή και αµείωτη χρήση φυσικού αερίου.
Η απόφαση χρηµατοδότησης της µελέτης σκοπιµότητας του EastMed πάρθηκε το 2015. Όπως είπα πιο πάνω, οι πολιτικές της Ε.Ε. για ΑΠΕ και φυσικό αέριο από τότε έχουν αλλάξει ριζικά. ∆εν στηρίζει πια νέους αγωγούς φυσικού αερίου.
Όπως έχουν αλλάξει και οι τιµές φυσικού αερίου. Κατά την περίοδο µέχρι που να παρθεί η απόφαση, η τιµή φυσικού αερίου στην Ευρώπη κυµαινόταν γύρω στα $10/mmBTU (ανά χίλια κυβικά πόδια). Από τότε µέχρι το 2019 -προ πανδηµίας- ο µέσος όρος έπεσε σε λιγότερο από $6/mmBTU, τιµή µε την οποία σίγουρα ο EastMed δεν είναι οικονοµικά βιώσιµος. Τώρα, λόγω της ενεργειακής κρίσης, οι τιµές ανέβηκαν σε πολύ υψηλά επίπεδα. Αλλά, στις αρχές του 2022 έπεσαν περίπου 60% από την κορύφωση που σηµειώθηκε τον Οκτώβριο του 2021 και εξακολουθούν να είναι σε πτωτική τάση. Η προσδοκία είναι ότι θα επανέλθουν πιο κοντά στα φυσιολογικά επίπεδα µέχρι τα µέσα του 2022 και στα προ-πανδηµικά επίπεδα έως το 2023. Με τον αγωγό να χρειάζεται τιµές γύρω στα $8/mmBTU για τα επόµενα 20-25 χρόνια για να είναι επικερδές έργο, αυτές και η στρατηγική της ΕΕ για µείωση χρήσης και απεξάρτηση από φυσικό αέριο, καθιστούν τον EastMed µη βιώσιµο.
Επίσης, η ΕΕ εισάγει νέα νοµοθεσία για το φυσικό αέριο που στοχεύει να «οδηγήσει την Ευρώπη µακριά από τα ορυκτά καύσιµα και το φυσικό αέριο προς τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και το υδρογόνο µε χαµηλές εκποµπές άνθρακα».
Μόνο µια δραµατική και µόνιµη ρήξη µεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας µπορεί, ίσως, να τον επαναφέρει.
Λέγεται πως ο όλος σχεδιασµός µέχρι και την υπογραφή της διακυβερνητικής συµφωνίας από τους αρχηγούς των τριών κρατών είχε περισσότερο στόχο την προώθηση εκλογικών σκοπιµοτήτων από τον κ. Νετανιάχου…
Όταν η ιδέα για τον EastMed πρωτοεµφανίστηκε το 2012, είχε κάποια βάση. Γι’ αυτό περιλήφθηκε από την ΕΕ σαν «έργο κοινού ενδιαφέροντος» το 2015. Όπως είπα προηγουµένως, από τότε η Ευρώπη άλλαξε την ενεργειακή στρατηγική της µε επίκεντρο τη µετάβαση σε πράσινη ενέργεια, µε το Green Deal και το πακέτο Fit-for-55. Προφανώς οι αρχηγοί των τριών κρατών κράτησαν το έργο ζωντανό για πολιτικές σκοπιµότητες.
Οι ΗΠΑ πήραν αυτήν τη θέση προς υποστήριξη της ευρωπαϊκής πράσινης πολιτικής, αλλά και λόγω της στροφής της προεδρίας Μπάιντεν προς καθαρή ενέργεια. Ίσως, επίσης, να είναι και η επιθυµία των ΗΠΑ να επιφέρουν µια αποκλιµάκωση στην περιοχή, τουλάχιστον όσον αφορά ένα έργο που δεν πρόκειται να υλοποιηθεί. Απλά, αναγνωρίζουν την πραγµατικότητα, κάτι που οι τρεις χώρες βρίσκουν πολιτικά δύσκολο.
Όµως οι τελευταίες δηλώσεις από την ελληνική κυβέρνηση δείχνουν µια αλλαγή γραµµής και µια προετοιµασία να αποδεχτούν το αναπόφευκτο. Ξαφνικά ανακάλυψαν ότι καµία φορά δεν υποστήριξαν τον EastMed και ότι πάντα ήταν µία από τις εναλλακτικές επιλογές για εκµετάλλευση του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου. Οι πολλές συµφωνίες που υπέγραψαν -η τελευταία το 2020- και οι πολλαπλές ανακοινώσεις που έκαναν, κάτι άλλο δείχνουν.
Άλλοι λένε πως η άρση της στήριξης της Ουάσινγκτον προς το έργο στοχεύει, κυρίως, στην εξασφάλιση της στήριξης της Τουρκίας στο Ουκρανικό. Ποια είναι η αλήθεια;
Είναι δύσκολο να σταθεί η θέση ότι οι ΗΠΑ το κάνουν µόνο για πολιτικές σκοπιµότητες, και κυρίως την εξασφάλιση της στήριξης της Τουρκίας στο Ουκρανικό. ∆εν είναι προς το συµφέρον της Τουρκίας να κλιµακωθεί η κρίση στην Ουκρανία. Σε µια τέτοια περίπτωση µπορεί να χάσει πολλά. Ξέρει επίσης ότι οι πιθανότητες υλοποίησης του EastMed είναι πολύ χαµηλές. Το πιθανό κέρδος εγκατάλειψης ενός έργου -που έτσι κι αλλιώς βρίσκεται στα τελευταία του- στην Τουρκία, δεν µπορεί να συγκριθεί µε τις επιπτώσεις σηµαντικής ρήξης µε τη Ρωσία λόγω Ουκρανίας.
Ασχέτως όµως. Τώρα φαίνεται να υπάρχει µια κοινή βούληση στην περιοχή να αφήσουν τα παλιά πίσω και να προχωρήσουν µε επιλογές καθαρής ενέργειας. Η Ελλάδα έχει θέσει στόχο να παράγει 61% της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ µέχρι το 2030. Το Ισραήλ φέτος παγώνει τις έρευνες για υδρογονάνθρακες και επικεντρώνεται στις ΑΠΕ, µε στόχο 30% µέχρι το 2030. Εκεί είναι το µέλλον. Αλλά θέλει πράξεις και όχι µόνο λόγια.
Τι νοµίζετε ότι πήγε στραβά στην όλη προσπάθεια;
∆εν είναι θέµα του τι πήγε στραβά. Απλά είναι ένα έργο που άρχισε µε καλές προϋποθέσεις, αλλά έχασε το δρόµο του. Οι καταστάσεις έχουν αλλάξει ριζικά, αλλά το έργο έµεινε στάσιµο, κόλλησε σε αιτιολογήσεις που τώρα έχουν ξεπεραστεί. Και στη διαδικασία έκανε και ζηµιά διότι συνέβαλε στην καθυστέρηση µετάβασης προς ΑΠΕ. Κοιτάζαµε µεγαλεπήβολες εξαγωγές φυσικού αερίου αντί να εστιάζουµε στην πράσινη ενέργεια.
Aκολουθήστε μας στο Google News
