Δρ. Λοΐζος Γ. Λοΐζου: ∆εν είναι πλέον ανίκητος ο παιδικός καρκίνος…

  • «Κάθε φορά που υπάρχει κάτι νέο, που προσθέτει στην ίαση των παιδιών, να το εφαρµόζουµε αµέσως και στη χώρα µας»
  •  Στην Κύπρο υπάρχει διαχρονικά µια στατιστικά σηµαντική αύξηση του καρκίνου θυρεοειδούς αδένα που καταγράφεται στην οµάδα των 15-19 χρόνων
  • Η κληρονοµικότητα εµπλέκεται σε περίπου 10% των περιπτώσεων παιδιών και εφήβων µε καρκίνο
  •  Η επιβίωση παιδιών µε οξεία λεµφοβλαστική λευχαιµία είναι 86%, από τις υψηλότερες στον κόσµο. Η ίαση των λεµφωµάτων των παιδιών µας ξεπερνά το 95%
  • Η πρόληψη στον καρκίνο του παιδιού είναι περιορισµένη. Αυτό πηγάζει από το ότι η αιτιολογία του καρκίνου των παιδιών είναι άγνωστη, σε πέραν του 90% των περιπτώσεων

Ο καρκίνος σε παιδιά και έφηβους είναι µια οικογένεια ετερογενών παθήσεων που κατατάσσονται σε 12 κατηγορίες µε 100 υποκατηγορίες.

Για τον παιδικό καρκίνο µιλάµε µε τον εγνωσµένου κύρους ιατρό ∆ρα Λοΐζο Γ. Λοΐζου, ο οποίος για χρόνια υπήρξε διευθυντής της Παιδογκολογικής – Παιδοαιµατολογικής Κλινικής του Νοσοκοµείου Αρχιεπισκόπου Μακάριος Γ’ και τώρα είναι κλινικός καθηγητής ιατρικής σχολής του Πανεπιστηµίου Κύπρου.

Συνέντευξη στον Νεόφυτο Νεοφύτου

Κύριε Λοΐζου, πόσο ανησυχητικά είναι τα ποσοστά του παιδικού καρκίνου στην Κύπρο;

Κάθε χρόνο καταγράφονται στην Κύπρο 42 νέα περιστατικά καρκίνων και λευχαιµίας σε παιδιά και εφήβους (ηλικιακή οµάδα 0-19 ετών). Ανά 100 χιλιάδες παιδιών, προσβάλλονται από καρκίνο 21. ∆εν υπάρχει έξαρση του αριθµού νέων περιστατικών ετησίως για όλες µαζί τις µορφές παιδικού και εφηβικού καρκίνου. Ούτε υπάρχει σηµαντική διακύµανση για τις επί µέρους µορφές καρκίνου, εκτός για τον καρκίνο θυροειδούς αδένα.

Έρευνα που δηµοσιεύσαµε τον Ιούλιο του 2021, τεκµηριώνει ότι στην Κύπρο υπάρχει διαχρονικά µια στατιστικά σηµαντική αύξηση του καρκίνου θυρεοειδούς αδένα που καταγράφεται στην οµάδα των 15-19 ετών. Τα κορίτσια επηρεάζονται περισσότερο, µε προσβολή περίπου 4 κοριτσιών για κάθε 1 αγόρι. Παρατηρήσαµε όµως ότι τώρα άρχισε να σηµειώνεται αύξηση της επίπτωσης, δηλαδή των νέων περιστατικών, και στα αγόρια.

∆ιακρίνω µια ανησυχία στην επισήµανση που κάνετε…

Υπάρχουν δύο παράγοντες που µας ανησυχούν και γι’ αυτό έχω εντείνει τις έρευνές µου προς την κατεύθυνση αυτή. Ο πρώτος παράγοντας, που αναδείχθηκε πρόσφατα από µελέτες της ερευνητικής µου οµάδας, είναι ότι παρά το ότι δεν υπάρχει έξαρση ή στατιστικά σηµαντική διαφοροποίηση της διαχρονικής τάσης στις τελευταίες δεκαετίες, εντούτοις η επίπτωση που έχουµε στη χώρα µας -21/100.000 παιδιών και εφήβων ετησίως- είναι από τις υψηλότερες που καταγράφονται διεθνώς. Ο δεύτερος παράγοντας που µας ανησυχεί είναι το γεγονός ότι ο καρκίνος θυρεοειδούς στους έφηβους στη χώρα µας παρουσιάζει επίπτωση και αύξηση της διαχρονικής τάσης της επίπτωσης, από τις υψηλότερες παγκοσµίως.

Συνεχίζουµε τις έρευνές µας προς την κατεύθυνση της αιτιολογίας. Έχουµε υποψίες που προέκυψαν από ευρήµατά µας στην περιγραφική επιδηµιολογία, αλλά είναι νωρίς για να εκφράσουµε συµπεράσµατα. Οι έρευνες αναλυτικής επιδηµιολογίας, που τώρα διευθύνω, ελπίζω να µας δώσουν τεκµηριωµένα, ασφαλή συµπεράσµατα, ώστε να µας οδηγήσουν, εάν είναι δυνατόν, σε µια καλύτερη πρόληψη στη χώρα µας και διεθνώς.

Ποια είδη καρκίνου συναντούµε στα παιδιά και ποιος ο βαθµός ίασης;

Ο καρκίνος σε παιδιά και έφηβους είναι µια οικογένεια ετερογενών παθήσεων που κατατάσσονται σε 12 κατηγορίες µε 100 υποκατηγορίες. Οι συχνότερες µορφές που αντιµετωπίζουµε είναι λευχαιµίες, εγκεφαλικοί όγκοι, λεµφώµατα (Hodgkin’s, Non Hodgkin’s) και καρκίνοι του θυρεοειδούς. Ακολουθούν µε χαµηλότερη συχνότητα όγκοι οστών, σαρκώµατα, νευροβλαστώµατα, καρκίνοι ήπατος, νεφρών, οφθαλµών και άλλες µορφές.

Το ποσοστό ίασης για όλους τους τύπους ανέρχεται στο 80%. Τα ποσοστά µας είναι ανάλογα αυτών των ανεπτυγµένων χωρών (∆υτική Ευρώπη, ΗΠΑ). Η επιβίωση παιδιών µε οξεία λεµφοβλαστική λευχαιµία είναι 86%, από τις υψηλότερες στον κόσµο. Η ίαση των λεµφωµάτων των παιδιών µας ξεπερνά το 95%. Η επιβίωση από καρκίνο του θυρεοειδούς αδένα για την περίοδο 1998-2017 στην οµάδα 0-19 ετών είναι 100%.

Το Νοσοκοµείο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ΙΙΙ είναι το µοναδικό κέντρο παγκύπρια για παιδιά µε καρκίνο και λευχαιµία. Πιστεύετε ότι µπορεί να αναβαθµιστεί και να µετατραπεί σε ιατρικό κέντρο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή;

Σίγουρα δεν πρέπει ποτέ να επαναπαυόµαστε. Απαιτείται συνεχής αναζήτηση προόδου. Αυτό ισχύει ακόµη περισσότερο σε έναν κρίσιµο τοµέα, όπως είναι η περίθαλψη παιδιών µε καρκίνο. Παρά την πρόοδο που πετύχαµε στα τελευταία 30 χρόνια, δεν είµαστε ευχαριστηµένοι, διότι κανένα παιδί µε καρκίνο δεν πρέπει να χάνει τη µάχη µε τον καρκίνο. Στην Κύπρο, όπως και στις άλλες ανεπτυγµένες χώρες, τα συνολικά ποσοστά ίασης για όλους τους καρκίνους της παιδικής και εφηβικής ηλικίας είναι µόνο 80%.

Παρακολουθούµε συνεχώς τις εξελίξεις και καινοτόµες θεραπείες. Με αυτή την προσέγγιση βελτιωνόµαστε συνεχώς και µπορούµε να προσφέρουµε υπηρεσίες ως κέντρο αναφοράς για παιδιά µε καρκίνο από άλλες χώρες.

Στον τοµέα της πρόληψης πώς τα πάµε; 

Η πρόληψη στον καρκίνο του παιδιού είναι περιορισµένη. Αυτό πηγάζει από το ότι η αιτιολογία του καρκίνου των παιδιών είναι άγνωστη, σε πέραν του 90% των περιπτώσεων.

Όταν οι αιτίες µιας πάθησης δεν είναι γνωστές, δεν µπορούν να εφαρµοστούν στρατηγικές πρόληψης. ∆εν υπάρχουν εξετάσεις προληπτικές ή προσυµπτωµατικού ελέγχου όπως υπάρχουν για τον καρκίνο ενήλικων, δηλαδή µαστογραφία, κολονοσκόπηση ή τεστ Παπανικολάου.

Παρά τους περιορισµούς αυτούς, υπάρχουν µερικά προληπτικά µέτρα που θέλω να υπενθυµίσω:

1) Ο µητρικός θηλασµός στους πρώτους 6 µήνες της ζωής των παιδιών αποδείχτηκε ότι µειώνει στατιστικά σηµαντικά τον κίνδυνο προσβολής από οξεία λευχαιµία.

2) Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες, που θέλουν να τεκνοποιήσουν, απαιτείται να έχουν έναν υγιεινό τρόπο ζωής (υγιεινή διατροφή, αποφυγή παχυσαρκίας, τακτική σωµατική άσκηση, αποφυγή καταχρήσεων, καλό ύπνο, αποφυγή ακτινοβολίας και υπερβολικού στρες), µε εξάλειψη κάθε µορφής καπνίσµατος, περιορισµό στο ελάχιστο κατανάλωσης αλκοόλ, αποκλεισµό χρήσης κάθε µορφής ναρκωτικών ουσιών και η λήψη φαρµάκων να γίνεται µόνο µετά από συµβουλή γιατρού, που πρέπει να τα χορηγεί µόνο όταν είναι απαραίτητα.

3) Απαιτείται περιορισµός των αχρείαστων ιατρικών εξετάσεων, ιδιαίτερα αυτών που χρησιµοποιούν ιονίζουσα ακτινοβολία, δηλαδή ακτινογραφίες, αξονική τοµογραφία και σπινθηρογραφήµατα µε ραδιενεργά ισότοπα. Τέτοιες εξετάσεις να γίνονται µόνο όταν το όφελος για τον ασθενούς πραγµατικά υπερτερεί των κινδύνων.

Κληρονομικότητα και… θεραπείες από μερικούς μήνες μέχρι και τρία χρόνια

Κύριε Λοΐζου, σε ποια ποσοστά οφείλεται η κληρονοµικότητα του καρκίνου; Ποιοι άλλοι γονιδιακοί παράγοντες επιδρούν για να εκδηλώσει ένα  παιδί καρκίνο;

Η κληρονοµικότητα εµπλέκεται σε περίπου 10% των περιπτώσεων παιδιών και εφήβων µε καρκίνο. Η εκπληκτική πρόοδος στη διερεύνηση του DNA, των γονιδίων και των αλλοιώσεών του, μας επιτρέπουν να ανιχνεύουµε νωρίτερα τους κληρονοµικούς καρκίνους. Φαίνεται ότι το πραγµατικό ποσοστό των καρκίνων που οφείλονται στην κληρονοµικότητα είναι µεγαλύτερο. Στα επόµενα χρόνια θα γνωρίζουµε καλύτερα. Εκείνο που έχει σηµασία είναι το ότι σήµερα µπορούµε να ανιχνεύουµε οικογένειες µε κληρονοµικό σύνδροµο προδιάθεσης για καρκίνο. Όταν διερευνούµε ένα παιδί µε καρκίνο, πάντοτε αναζητούµε στοιχεία στο ιστορικό, στην κλινική εξέταση ή στα χαρακτηριστικά του καρκίνου, που δηµιουργούν υποψία ύπαρξης συνδρόµου προδιάθεσης για καρκίνο. Έχει αποδειχθεί ότι σώζει ζωές η προσεκτική, συστηµατική κλινική παρακολούθηση µε εξατοµικευµένες εξετάσεις των ατόµων µε κληρονοµικό σύνδροµο προδιάθεσης καρκίνου. Είναι γι’ αυτούς τους λόγους που διερευνούµε σχολαστικά την κάθε περίπτωση παιδιού µε καρκίνο. Στην Κύπρο, στην Παιδογκολογική Κλινική, έχουµε ανάλογα περιστατικά.

Πόσο χρόνο διαρκούν οι θεραπείες;

Η διάρκεια θεραπειών εξαρτάται από το είδος της πάθησης και το βαθµό εξάπλωσής της στον οργανισµό (στάδιο, µεταστάσεις). Οι θεραπείες µπορεί να διαρκέσουν ανάλογα µε την περίπτωση, από µερικούς µήνες (λεµφώµατα, καρκίνος νεφρών) µέχρι 3 χρόνια (λευχαιµίες) ή σπάνια περισσότερο.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy