Δυσμενής διάκριση σε βάρος των ηλικιωμένων

Του Αγαμέμνονος Ξενοφώντος*

Η ηλικία αναπόφευκτα επιφέρει στον άνθρωπο φυσική φθορά. Και η φθορά αυτή μπορεί, σε κάποιο προχωρημένο στάδιο της ζωής του, να επηρεάσει δυσμενώς την οδική του συμπεριφορά ώστε να μην μπορεί πλέον να οδηγεί με ασφάλεια. Ίσως τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που δημιουργούνται με τη φυσική φθορά να είναι αυτά που σχετίζονται με το νευρικό σύστημα, όπως π.χ. όταν τα αντανακλαστικά δεν λειτουργούν ικανοποιητικά. Βέβαια υπάρχουν και ασθένειες που δεν επιτρέπουν πλέον στον οδηγό να οδηγεί προσεκτικά όπως π.χ. το Αλτσχάιμερ.

Για τούτο, το κράτος έχει, από καιρό, καθιερώσει την τριετή ανανέωση της άδειας σε οδηγούς άνω των 70. Αυτή εκδίδεται κατόπιν ιατρικής εξέτασης από παθολόγο ώστε να πιστοποιείται η ικανότητά τους να οδηγούν με ασφάλεια. Παρ’ όλο που τα προληπτικά αυτά μέτρα φαίνονται λογικά, δεν υπάρχει καθόλου μαρτυρία που να τα συνδέει θετικά με τη ασφαλή οδήγηση των ηλικιωμένων.

Σαν να μη φτάνουν αυτά, το κράτος επανέρχεται και επιμένει πως η ιατρική αυτή εξέταση δεν αρκεί. Θέλει να επιβάλει περισσότερους περιοριστικούς όρους. Και οι πολίτες δικαιολογημένα αμφιβάλλουν για την αναγκαιότητα αυτή και δυσανασχετούν.

Σίγουρα αρκετές από τις ασθένειες που είναι αποτέλεσμα της φθοράς που επιφέρει ο χρόνος, έχουν, με την πρόοδο της επιστήμης, γίνει θεραπεύσιμες ή μπορούν να αντιμετωπισθούν με επιτυχία. Κλασικά παραδείγματα είναι αυτά της όρασης και της ακοής.

Επομένως, από τη στιγμή που μια φυσική φθορά παύει να προκαλεί κώλυμα στην οδήγηση, το οδήγημα των ηλικιωμένων (αναφορικά με τη φθορά αυτή) πρέπει να θεωρείται το ίδιο ασφαλές όσο και των λοιπών οδηγών, το δε κράτος οφείλει να τους χειρίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Συνεπώς η εξέταση από παθολόγο είναι υπεραρκετή. Δεν δικαιολογούνται περαιτέρω ιατρικές εξετάσεις. Εάν βέβαια, ο παθολόγος θεωρήσει ότι κάποια συγκεκριμένη περίπτωση χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, μπορεί κάλλιστα να παραπέμψει τον αιτητή σε ειδικό ιατρό.

Ας μην ξεχνούμε και την ασφαλιστική δικλίδα που παρέχει το έντυπο για ανανέωση της άδειας οδηγού, όπου ο αιτητής καλείται να απαντήσει σε ερωτήσεις που αφορούν την ικανότητά του να οδηγήσει. Εάν δεν απαντήσει ορθά, υπόκειται σε κυρώσεις.

Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνούμε (και είναι γενικά αποδεκτό) ότι οι ηλικιωμένοι οδηγούν με περισσότερη σύνεση και προσοχή, και σέβονται τους κανονισμούς της τροχαίας περισσότερο από τους νέους. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν το αντίθετο.

Ξέρετε αγαπητοί μου; Σχετική έρευνα σε 7 ευρωπαϊκές χώρες (Βρετανία, Γαλλία, Κάτω Χώρες, Δανία, Φινλανδία, Νορβηγία και Σουηδία) κατέδειξε, μεταξύ άλλων, ότι τόσο οι διαδικασίες ανανεώσεως αδειών όσο και οι αναγκαστικές ιατρικές εξετάσεις σε ηλικιωμένους οδηγούς, δεν έχουν επιφέρει μείωση των θανατηφόρων δυστυχημάτων.

Τουναντίον, σε Βρετανία, Γαλλία και Κάτω Χώρες, όπου τα περιοριστικά μέτρα για ανανέωση άδειας είναι ελάχιστα, τα θανατηφόρα δυστυχήματα από ηλικιωμένους έχουν μειωθεί, παρ’ όλο που το ποσοστό των αδειούχων ηλικιωμένων οδηγών ευρίσκεται σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα. Στη Βρετανία π.χ. το μόνο περιοριστικό μέτρο είναι ότι η ανανέωση της άδειας γίνεται κάθε τρία χρόνια, χωρίς ιατρική εξέταση.

Το κράτος απλά αποδέχεται την υπεύθυνη δήλωση του αιτητή που περιέχεται στο έντυπο (το οποίο μπορεί να σταλεί και μέσω διαδικτύου).

Έχοντας κατά νου όλα τα πιο πάνω, δεν νομίζετε, αγαπητοί μου, ότι στην Κύπρο οδεύουμε προς λανθασμένη κατεύθυνση; Σίγουρα, η επιβολή επιπρόσθετων περιοριστικών όρων στους ηλικιωμένους οδηγούς δεν πρόκειται να προσφέρει τίποτε το θετικό. Αλλού είναι τα προβλήματα και το γνωρίζουν οι υπεύθυνοι.
Προσωπικά, δεν μπορώ να δικαιολογήσω αυτή τη δυσμενή αντιμετώπιση των ηλικιωμένων οδηγών από το κράτος. Ούτε μπορώ να βρω λογική στην εμμονή του κράτους να θέλει να μεταχειρίζεται τους ηλικιωμένους σαν να είναι άχρηστοι ή σαν να τους κάνει χάρη που τους επιτρέπει να οδηγούν.

*Πολιτικός επιστήμονας και νομικός