Ε.Ε: Τρία κυρίαρχα στρατόπεδα προσπαθούν να συμπλεύσουν στο φλέγον ζήτημα για πλαφόν στο Φ.Α

Xωρίς αποφάσεις, όπως άλλωστε αναμενόταν, αλλά με μεγαλύτερες ελπίδες ότι μέσα στις επόμενες βδομάδες θα βρεθεί τελικά μια συμφωνία για την αντιμετώπιση των τιμών του φυσικού αερίου, ολοκληρώθηκε την Παρασκευή η άτυπη Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της ΕΕ στην Πράγα.

Του ειδικού μας συνεργάτη Βαγγέλη Αρεταίου

Η ΕΕ ταλανίζεται ακόμα από διαστάσεις απόψεων, με τρία κυρίαρχα στρατόπεδα να προσπαθούν να συμπλεύσουν στο φλέγον αυτό ζήτημα και όλα δείχνουν ότι στις επόμενες βδομάδες θα διεξαχθούν πυρετώδεις ζυμώσεις ενόψει πια της επίσημης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες στα τέλη Οκτωβρίου.

Πάντως ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίστηκε αισιόδοξος μετά το τέλος της Συνόδου στην Πράγα, λέγοντας ότι «διαμορφώνεται κοινός τόπος στο Συμβούλιο ότι πρέπει να υπάρξει μια κοινή δραστική παρέμβαση για να πέσουν οι τιμές στο φυσικό αέριο». Αισιοδοξία εξέφρασαν και ο πρόεδρος του Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς και ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Ο Μάριο Ντράγκι ήταν ακόμα πιο σαφής, λέγοντας ότι «σε ό,τι αφορά την ενέργεια, τα πράγματα κινούνται. Η Κομισιόν θα παρουσιάσει στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής πρόταση στην οποία θα περιέχονται τρία στοιχεία: η καταβολή προσπάθειας με στόχο την μείωση των τιμών, η εισαγωγή ενός στοιχείου αλληλεγγύης στον όλο μηχανισμό και η έναρξη της διαδικασίας μεταρρύθμιση της αγοράς της ενέργειας».

Οι διαπραγματεύσεις πάντως δεν αναμένεται να είναι εύκολες, καθώς οι αποκλίσεις ανάμεσα στις χώρες-μέλη εξακολουθούν να είναι σημαντικές, αλλά στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι τελικά θα βρεθεί μια λύση που ίσως να μην είναι μια άμεση και καθολική επιβολή πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου, αλλά θα κινείται σαφώς προς αυτήν την κατεύθυνση. Και σημειώνουν ότι παρόλο που οι ρυθμοί της ΕΕ εξακολουθούν να είναι χαμηλότεροι από ό,τι απαιτούν οι συγκυρίες, η Ένωση θα προχωρήσει προς τη σωστή κατεύθυνση και μέσα στους επόμενους μήνες οι Ευρωπαίοι πολίτες θα είναι σε θέση να δουν τη διαφορά.

Το πρώτο στρατόπεδο είναι των χωρών όπως η Γερμανία, η Δανία και η Ολλανδία, οι οποίες μέχρι πρότινος απέκλειαν κάθε ενδεχόμενο επιβολής συνολικού πλαφόν στο φυσικό αέριο, αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα μόνο για επιβολή πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο όμως σήμερα δεν αποτελεί παρά το 9% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Οι χώρες αυτές φαίνεται πάντως ότι είναι έτοιμες να αλλάξουν στάση. Επιπλέον, σύμφωνα με τη Ισπανίδα Υπουργό Ενέργειας Τερέσα Ριμπέρα, ενώ χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία ήταν αντίθετες στην επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, οι ηγέτες της Ε.Ε. κινούνται προς μια «συναίνεση» για μια εναλλακτική τιμή αναφοράς σε σχέση με το TTF (Title Transfer Facility ή Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων), το οποίο αποτελεί σήμερα την τιμή αναφοράς φυσικού αερίου για την Ευρώπη.

Το δεύτερο στρατόπεδο αποτελείται από χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, το Βέλγιο και η Πολωνία, το οποίο υποστηρίζει η πλειοψηφία των χωρών-μελών, που ζητούν την επιβολή πλαφόν σε όλες τις συναλλαγές χονδρικής φυσικού αερίου σε μια τιμή που θα αναθεωρείται τακτικά. Η πρόταση προβλέπει ότι οι αναθεωρήσεις της τιμής θα γίνεται βάσει εξωτερικών κριτηρίων αναφοράς, όπως οι τιμές πετρελαίου ή φυσικού αερίου στην Ασία ή άνθρακα. Η πρόταση προβλέπει και διαφοροποιήσεις με τρία πιθανά σενάρια, ανάλογα με την έλλειψη ή όχι φυσικού αερίου: Καθόλου φυσική έλλειψη, πιθανή φυσική έλλειψη και φυσική έλλειψη. Στην περίπτωση του δεύτερου σεναρίου, υπάρχει η δυνατότητα να ενεργοποιηθούν προγράμματα μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου και αλληλεγγύης.

Τέλος, υπάρχει η πρόταση της Γαλλίας, η οποία προβλέπει την επιβολή πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά αφήνει εκτός το φυσικό αέριο που καταναλώνουν τα νοικοκυριά και οι βιομηχανίες.

Η ΕΕ βρίσκεται ακόμα εν μέσω ενός μεγάλου ρήγματος ανάμεσα στη Γερμανία, η οποία αποφάσισε να προωθήσει δικό της πρόγραμμα ενίσχυσης απέναντι στην ενεργειακή κρίση, ενώ την ίδια ώρα εμποδίζει μια ευρύτερη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Παράλληλα, στις Βρυξέλλες κάνουν λόγο για εντάσεις ανάμεσα στο Παρίσι και το Βερολίνο, καθώς υπάρχουν διαρκώς μεγαλύτερες αποκλίσεις σε θέματα πολιτικών ενέργειας αλλά και διαφορετικών αναγκών. Η κόπωση αυτή της «γαλλο-γερμανικής ατμομηχανής» ανησυχεί ιδιαίτερα τις Βρυξέλλες, καθώς σήμερα η ΕΕ έχει ανάγκη από πολύ μεγαλύτερη σύμπνοια από κάθε άλλη περίοδο.