Εάν μας προσπεράσουν οι εξελίξεις, η βόρεια Κύπρος θα τουρκοποιηθεί πλήρως

Γαλλία – Τουρκία διεκδικούν μερίδιο από τη μερική αποχώρηση των ΗΠΑ από την Ανατολική Μεσόγειο

Του Κωστή Πιτσιλλούδη

Τρεις επιστήμονες αναλύουν στη «Χαραυγή» τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και το Κυπριακό, ενώ προβλέπουν ότι δεν θα επιφέρει κάποιο σημαντικό αποτέλεσμα η επικείμενη Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θεωρούν ότι υπάρχει ένα κενό εξουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, από τη μερική αποχώρηση των ΗΠΑ, το οποίο διεκδικείται από τη Γαλλία και την Τουρκία. Υπογραμμίζουν, επίσης, ότι η σύγκλιση των απόψεων Γαλλίας – Ελλάδας δημιουργήθηκε μέσα σε αυτόν τον ανταγωνισμό.

 

Αντώνης Χατζηκυριάκου: Ο Ερντογάν μπορεί να τεντώσει ακόμη περισσότερο το σχοινί…

Ο διδάσκων Οθωμανική Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Αντώνης Χατζηκυριάκου, τονίζει ότι ο Ερντογάν είναι διατεθειμένος να επωμιστεί το ρίσκο σε ένα επικείμενο θερμό επεισόδιο, για δύο κύριους λόγους.

«Ο Ερντογάν μπορεί να τεντώσει ακόμη περισσότερο το σχοινί, πρώτον για να εισπράξει εσωτερικό πολιτικό όφελος, έχοντας ως ορίζοντα τις προεδρικές εκλογές του 2023. Θέλει να μετατρέψει την επεκτατική πολιτική που εφαρμόζει σε ψήφους, αντλώντας εκλογική επιρροή από το εθνικιστικό ακροατήριο, ενώ παράλληλα ‘‘φλερτάρει’’ για μία επικείμενη συγκυβέρνηση με το ‘‘Καλό Κόμμα’’ (İyi Party) της Μεράλ Ακσενέρ, το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην αντιπολίτευση. Στην περίπτωση αυτή, δυνητικά μπορεί να εξασφαλίσει ο Ερντογάν το ποσοστό που απαιτείται για την επανεκλογή του, καθώς εάν προσθέσουμε το ποσοστό του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP) και του Εθνικιστικού Κινήματος (σ.σ. τα δύο κόμματα που αποτελούν την κυβέρνηση), με αυτό του ‘‘Καλού Κόμματος’’, τότε μία εκλογική νίκη είναι σχεδόν βέβαιη».

 

Κινήσεις στη βάση ενός συμπλέγματος στρατιωτικού, κατασκευαστικού και τραπεζικού τομέα

Σύμφωνα με τον κ. Χατζηκυριάκου, ο δεύτερος λόγος που προβαίνει στις κινήσεις αυτές η κυβέρνηση του Ερντογάν είναι οικονομικός, μέσω ενός συμπλέγματος στρατιωτικού, κατασκευαστικού και τραπεζικού τομέα.

«Ο Ερντογάν προσπαθεί να αντιμετωπίσει την οικονομική αστάθεια που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία, που επέφερε και τη ραγδαία πτώση της τουρκικής λίρας, μέσω της στρατιωτικής και κατασκευαστικής βιομηχανίας. Στο εσωτερικό, εφαρμόζει την πολιτική των ‘‘χαμηλών δανείων’’ για τη στεγαστική ανάπτυξη, δίνοντας την αίσθηση της ευημερίας. Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, ο Ερντογάν προσπαθεί να πετύχει την οικονομική ανάκαμψη, μέσω του επεκτατισμού. Στην παρούσα φάση, η Τουρκία έχει στρατό σε Συρία, Λιβύη και Ιράκ, οπόταν η στρατιωτική βιομηχανία γνωρίζει μία σημαντική ανάπτυξη, που βοηθά την οικονομία του κράτους. Επίσης, μία άλλη διάσταση στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, είναι αυτή του κατασκευαστικού τομέα, καθώς έχουν εκπονηθεί αρκετά σχέδια για το κτίσιμο νέων πόλεων που θα στεγάζουν πρόσφυγες στη Συρία».

 

«Ο Ερντογάν κτίζει στα θεμέλια της Χούντας του Εβρέν»

Ο καθηγητής επισημαίνει ότι ο Ερντογάν θέλει να δημιουργήσει μία «Νέα Τουρκία», απαλλαγμένη από τον κεμαλισμό και κατ’ επέκταση την κοσμικότητα και τα δυτικά χαρακτηριστικά στον τρόπο ζωής.

«Ο Τούρκος Πρόεδρος, θέλει μία ‘‘Νέα Τουρκία’’, βασισμένη στα χαρακτηριστικά της Χούντας του Εβρέν (1980-89) και πιο συγκεκριμένα στον τουρκο-ισλαμικό πολιτισμό. Ο Ερντογάν έχει θέσει ως ημερομηνία-ορόσημο για την επίτευξη του σκοπού αυτού το 2023, όπου οι εκλογές θα διεξαχθούν υπό τη σκιά των 100 χρόνων από την ίδρυση του κράτους. Θέλει να καταστήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως ένα ένδοξο παρελθόν της Τουρκίας και όχι μία ιστορική παρένθεση, όπως την πρόβαλε ο Κεμάλ Ατατούρκ. Μία νίκη του στις προεδρικές εκλογές θα είχε τεράστια συμβολική σημασία, για αυτόν το λόγο».

Σχολιάζοντας το ρόλο που διαδραματίζει η ΕΕ στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο κ. Χατζηκυριάκου δήλωσε ότι φαίνεται να διαμορφώνονται δύο πόλοι, αποτελούμενοι από τη Γαλλία και τη Γερμανία.

«Η αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, που τις θέλει να μην έχουν άμεση παρουσία στα κράτη που την αποτελούν, οδήγησε σε ένα κενό εξουσίας, που προσπαθούν να αναλάβουν η Γαλλία και η Τουρκία. Ο ανταγωνισμός αυτός χρονολογείται μερικά χρόνια πίσω και συγκεκριμένα στη Λιβύη, όπου οι χώρες αυτές προσπαθούν να καρπωθούν τις ενεργειακές πηγές της αφρικανικής χώρας. Φυσικά, ο ανταγωνισμός αυτός δεν σταματάει εκεί, καθώς εξαπλώνεται στη Συρία, στον Λίβανο, στη Σομαλία, αλλά και στο Σουδάν. Η Γαλλία έχει έρθει τόσο κοντά στην Ελλάδα, για να την καταστήσει ως ένα μοχλό πίεσης προς την Τουρκία, που πέραν της πολιτικής διάστασης λαμβάνει και μία οικονομική διάσταση, καθώς πρόκειται να της πουλήσει μαχητικά αεροσκάφη τύπου ‘‘Rafale’’».

 

Πάμπος Χρυσοστόμου: Αποκλιμάκωση για να μη δημιουργηθούν προβλήματα συνοχής στο ΝΑΤΟ

«Κατά τους τελευταίους δύο μήνες, γινόμαστε μάρτυρες μίας άνευ προηγουμένου κλιμάκωσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς η Τουρκία έχει εντείνει τις παράνομες κινήσεις και τις διεκδικήσεις της», δηλώνει στη «Χαραυγή» ο διεθνολόγος και μέλος της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Πάμπος Χρυσοστόμου. Τόνισε ότι η ένταση, η οποία είναι η μεγαλύτερη σε χρονική διάρκεια των τελευταίων 45 χρόνων, δημιούργησε μία έντονη ανησυχία στους κόλπους του ΝΑΤΟ.

«Ένα ενδεχόμενο επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας θα επιφέρει τεράστιες συνέπειες στη συνοχή του ΝΑΤΟ. Ο κυριότερος στόχος λοιπόν του ΝΑΤΟ είναι η αποκλιμάκωση. Ταυτόχρονα, η ΕΕ δεν θέλει να αναγκαστεί να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία, οι οποίες μπορεί να διαταράξουν ζωτικά συμφέροντα κρατών-μελών όπως της Γερμανίας, που έχει στενές οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία. Όσον αφορά τη σύγκλιση της Γαλλίας με την Ελλάδα, πρωτίστως γίνεται για να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα και να μην αφήσει την Τουρκία να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο».

Σχολιάζοντας τη στάση της ΕΕ για τις εξελίξεις στην Αν. Μεσόγειο, ο Π. Χρυσοστόμου ανέφερε ότι εφαρμόζει πολιτική «δύο μέτρων και δύο σταθμών». «Την ίδια στιγμή που το Ορούτς Ρέις εγκαταλείπει τα ελληνικά χωρικά ύδατα, η Τουρκία ανανεώνει Navtex στην κυπριακή ΑΟΖ και συνεχίζει τις παράνομες γεωτρήσεις στο οικόπεδο 6. Επειδή η Τουρκία αποκλιμάκωσε την ένταση στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα συνεχίζει στην ΑΟΖ μας, δικαιολογείται να πέσει στα μαλακά για την ΕΕ, λες και δεν υπάρχει οτιδήποτε μεμπτό;»

Ο Π. Χρυσοστόμου συμπεραίνει ότι τα άνωθεν γεγονότα δημιουργούν τεράστια προβλήματα στην επίλυση του Κυπριακού. «Στην παρούσα φάση, το Κυπριακό τοποθετείται σε δεύτερη μοίρα και για την Τουρκία, αλλά και για την ΕΕ, καθώς θεωρούν ότι η αποκλιμάκωση και η αποφυγή των τριγμών στο ΝΑΤΟ προέχει». Υπογράμμισε ότι οι επισκέψεις των Λαβρόφ, Πομπέο και Μισέλ έχουν ως κύριο στόχο τη διασφάλιση των συμφερόντων των κρατών και οργανισμών τους. «Είναι θεμιτό να αναπτύσσουμε τις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ, όμως να μην είναι με την προϋπόθεση να διαταραχθούν οι σχέσεις μας με άλλα κράτη. Η Κύπρος λόγω του μεγέθους της, αλλά και του εθνικού προβλήματος, δεν έχει την πολυτέλεια να διασαλεύσει τις σχέσεις της με οποιοδήποτε κράτος, πόσω μάλλον με τη Ρωσία και την Κίνα, που αποτελούν και μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας».

 

Γιώργος Κουμουλής: Δεν προβλέπεται σύγκλιση απόψεων μεταξύ των «27»

Την αμφιβολία του για ένα θετικό αποτέλεσμα από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, εξέφρασε ο κοινωνικός επιστήμονας και οικονομολόγος Γιώργος Κουμουλής, καθώς δεν θεωρεί ότι θα υπάρξει σύγκλιση απόψεων μεταξύ των «27». «Η Τουρκία κρατάει έναν άσο στο μανίκι, που δεν είναι άλλος από τους ίδιους τους πρόσφυγες που διαμένουν στη χώρα αυτή και τους χρησιμοποιεί ως μοχλό πίεσης έναντι της ΕΕ και για αυτόν το λόγο δεν θεωρώ ότι η ΕΕ θα προβεί σε οποιεσδήποτε σημαντικές κινήσεις».

Ερωτηθείς ποιες είναι οι πιθανότητες να οδηγηθούν Ελλάδα και Τουρκία σε ένα διάλογο, ο κ. Κουμουλής απάντησε ότι προς το παρόν είναι ένα απομακρυσμένο σενάριο. «Η Τουρκία θέλει να συμπεριλάβει στο διάλογο θέματα, τα οποία η Ελλάδα δεν αποδέχεται. Παραδείγματος χάριν, την αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών που γειτνιάζουν με την Τουρκία. Από την άλλη, βρίσκω να έχει ένα δίκαιο η Ελλάδα να προστατεύει τη συγκεκριμένη περιοχή. Εάν δεν βρεθεί μία ελάχιστη συνισταμένη και να διεξαχθεί ένας διάλογος, δεν θα οδηγήσει πουθενά».

Τόνισε ότι από την πλευρά μας πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι για τη λύση του Κυπριακού, έχοντας ως μοναδική βάση τη ΔΔΟ. «Εάν αφήσουμε τις εξελίξεις να μας προσπεράσουν, η βόρεια Κύπρος θα τουρκοποιηθεί πλήρως, ενώ θα διακυβεύεται και η υπόλοιπη με τη διαιώνιση του status quo».