Εγκαιρη αντιμετώπιση βαρηκοΐας

Tης Δρος Χρυσούλας Θώδη*

Για πολλά χρόνια οι επιστήμονες γνωρίζουν τα οφέλη της αποκατάστασης της βαρηκοΐας στην ποιότητα ζωής. Ατομα με βαρηκοΐα μπορούν να καλυτερέψουν την ακοή τους σε διάφορες καταστάσεις, να βελτιώσουν την επικοινωνία και τις σχέσεις τους στη δουλειά και στο σπίτι, και να νιώσουν καλύτερα για τον εαυτό τους. Πρόσφατα βρίσκουμε σημαντική σχέση μεταξύ βαρηκοΐας και άνοιας, κατάθλιψης, πτώσεων, νοσηλείας, θνησιμότητας, και συνολικά ψυχικής και σωματικής υγείας. Τα πιο πρόσφατα ευρήματα δείχνουν την ανάγκη της έγκαιρης αποκατάστασης της ακοής με ενδείξεις από διάφορες πλευρές της υγείας μας.

-Γνωστική λειτουργία: Η βαρηκοΐα που δεν αποκαθίσταται επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να προσλάβει αρκετούς ήχους και επηρεάζει υψηλότερες νοητικές λειτουργίες. Ατομα της τρίτης ηλικίας με μέτριου βαθμού απώλεια ακοής είχαν χαμηλότερες επιδόσεις σε εξετάσεις νοητικής λειτουργίας από συνομήλικους με φυσιολογική ακοή. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι «η ακουστική οξύτητα επηρεάζει τη νοητική λειτουργία με διαφόρους τρόπους. Ακόμη και ελαφρά βαρηκοΐα αυξάνει σημαντικά την ανάγκη συγκέντρωσης και την προσπάθεια για κατανόηση. Το άτομο πρέπει να καταβάλλει τόση προσπάθεια για να συλλάβει την ομιλία, ώστε να μειώνεται η δυνατότητα αποθήκευσης στη μνήμη, άρα και η δυνατότητα βαθύτερης και γρήγορης κατανόησης, και ανάκλησης της πληροφορίας».

-Κίνδυνος άνοιας: Ατομα με βαρηκοΐα έχουν πιο πολλές πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια από εκείνους με φυσιολογική ακοή, με κύριο σύμπτωμα τις δυσκολίες στην ανάκληση πληροφοριών.

-Συρρίκνωση του εγκεφάλου: Ο εγκέφαλος συρρικνώνεται με την ηλικία, αλλά το φαινόμενο επέρχεται πιο γρήγορα σε άτομα με βαρηκοΐα. Μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν ότι άτομα με απώλεια ακοής είχαν μειωμένη φαιά ουσία στην ακουστική περιοχή του εγκεφάλου που χρησιμοποιούμε για κατανόηση ομιλίας. Η μείωση των ερεθισμάτων λόγω βαρηκοΐας οδηγεί στην αναδιάρθρωση αυτών των περιοχών.

-Κίνδυνος πτώσης: Ενήλικες 40-69 ετών και έστω και ελαφρού βαθμού απώλεια ακοής είχαν τριπλάσιο ποσοστό ιστορικού με πτώση. Η έντονη προσπάθεια που καταβάλλουν για την ακοή μπορεί να αφαιρεί από λειτουργίες που είναι απαραίτητες για ισορροπία και βάδισμα.

-Αυξημένη νοσηλεία: Ηλικιωμένοι με βαρηκοΐα έχουν 32% μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν νοσηλευτεί από συνομηλίκους με φυσιολογική ακοή, ενώ έχουν 36% μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν παρατεταμένη ασθένεια ή τραυματισμό (πάνω από 10 ημέρες).

-Θνησιμότητα: Η απώλεια ακοής σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα θανάτου για ηλικιωμένους άνδρες με διάφορες παθήσεις, και κυρίως με καρδιαγγειακά προβλήματα. Ανδρες και γυναίκες τρίτης ηλικίας που χρησιμοποιούσαν ακουστικά βοηθήματα, ακόμα και μεγαλύτεροι και με χειρότερη ακοή, είχαν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν αποκαταστήσει την ακοή τους.

-Κατάθλιψη: Αρκετές μελέτες συνδέουν την κατάθλιψη με την απώλεια ακοής. Ηλικιωμένα άτομα με βαρηκοΐα έχουν 57% υψηλότερη πιθανότητα να έχουν σοβαρά επεισόδια κατάθλιψης ή κακής διάθεσης σε σχέση με συνομήλικους που έχουν φυσιολογική ακοή. Η βαρηκοΐα συνδέεται με κατάθλιψη σε άτομα όλων των ηλικιών, αλλά η σχέση είναι πιο ισχυρή για άτομα 18-69 ετών. Εργαζόμενοι 35-55 ετών με βαρηκοΐα που δεν είχε αποκατασταθεί είχαν πιο πολλά επεισόδια κατάθλιψης, άγχους και διαπροσωπικών συγκρούσεων από συνομηλίκους με φυσιολογική ακοή.

Η έγκαιρη αντιμετώπιση της βαρηκοΐας είναι εξαιρετικά σημαντική διότι βελτιώνει την ποιότητα ζωής και προστατεύει από αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Η ακοή είναι λειτουργία του εγκεφάλου, ενώ η βαρηκοΐα επιφέρει αναδιάρθρωση των εγκεφαλικών συνδέσεων που σχετίζονται με την ακοή. Τα ακουστικά βοηθήματα παρέχουν ερεθίσματα ήχου απαραίτητα ώστε να μην αλλοιώνεται η οργάνωση και λειτουργία των εγκεφαλικών κέντρων ακοής, και το άτομο να αντιλαμβάνεται τους ήχους που αφαιρεί η βαρηκοΐα. Η αποκατάσταση της ακοής επιφέρει σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής και καλύτερη μακροπρόθεσμη πρόγνωση.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το www.cyprusaudiology.com

*Ακουολόγος, Αν. Καθηγήτρια, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου