Εκλογές στην Ολλανδία, ακροδεξιά, δεξιά και ΕΕ

Του Γιάννου Κατσουρίδη*

 

Η κυρίαρχη ετυμηγορία των ολλανδικών εκλογών είναι ότι κέρδισε ο (κεντρο)δεξιός Ρούντε και έχασε ο ακροδεξιός Βίλντερς και κάπως έτσι ανακουφίστηκε η ΕΕ. Βέβαια, ποια Ευρώπη από τις πολλές που υπάρχουν είναι ένα άλλο ερώτημα, διότι ακόμα και για τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές της είναι ξεκάθαρο ότι ο δρόμος που βαδίζει η ΕΕ είναι πολλαπλών ταχυτήτων, ποικίλων αναγνώσεων και συνολικά προβληματικός.

Μια εναλλακτική ανάγνωση, την οποία συμμερίζομαι, τοποθετεί τα ζητήματα των ολλανδικών εκλογών και κατ’ επέκταση των σύγχρονων εξελίξεων στην ΕΕ υπό ένα διαφορετικό πρίσμα. Η ανάγνωση αυτή αναγνωρίζει την μικρότερη του αναμενόμενου επιτυχία του ακροδεξιού κόμματος του Βίλντερς. Ξεχωρίζει, όμως, κάτι ακόμα πιο ουσιαστικό. Ο δεξιός Ρούντε κατάφερε να μην χάσει, ή να συγκρατήσει καλύτερα, το μεγαλύτερο μέρος των ποσοστών του (διότι έχασε και έδρες και εκλογική δύναμη) για ένα απλό λόγο: έπαιξε μπάλα στο γήπεδο του Βίλντερς. Κινήθηκε στο γήπεδο της ακροδεξιάς υιοθετώντας μεγάλο μέρος των δικών της επιχειρημάτων. Αυτό συνιστά ουσιαστικά νίκη της ακροδεξιάς.

Λέγοντας αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί αυστηρά ο αντιδημοκρατισμός, η αυταρχικότητα και ο γεωπολιτικός αναθεωρητισμός του Ερντογάν, ή ότι η όποια κριτική λίγο-πολύ εξισώνεται με εθνικισμό και αντι-τουρκισμό. Διότι υπάρχει και αυτή η προσέγγιση σε μερίδα αναλυτών και opinion leaders ό,τι κι αν σημαίνει αυτή η έκφραση!

Η βασική διαπίστωση που είναι ανησυχητική, είναι ότι η πολιτική σε πολλές χώρες της Ευρώπης κανονικοποιεί μεγάλο μέρος του πολιτικού λόγου της ακροδεξιάς (υπάρχουν πολλές αναλογίες με την Κύπρο εδώ) κάνοντας το αφήγημά της αποδεκτό από μεγάλο μέρος του πληθυσμού και άρα συμβάλλοντας στην περαιτέρω διάχυσή του. Αυτό βέβαια δεν αφορά μόνο σε ορισμένα πολιτικά κόμματα, αλλά περιλαμβάνει και πολλούς άλλους πολιτικούς και κοινωνικούς δρώντες: οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, μερίδα των ΜΜΕ, θρησκευτικούς οργανισμούς, αλλά κυρίως της ίδιας της ΕΕ ως θεσμός. Η ΕΕ με τις ανιστόρητες εξισώσεις κομμουνισμού-φασισμού και τις πολιτικές τύπου «Ευρώπη φρούριο» ή κατακρεούργησης κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων προκαλεί αντίδραση, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος της εργατικής και μεσαίας τάξης να στρέφεται προς την ακροδεξιά.

Η εκλογή Τραμπ και το Brexit από τη μια και η εκλογική τύχη των Ολλανδών «σοσιαλδημοκρατών» του Ντάισελμπλουμ, οι οποίοι καταποντίστηκαν, μας εξηγούν με διαφορετικό μεν τρόπο την άνοδο τέτοιων ακραίων πολιτικών κινημάτων. Η ακροδεξιά σε όλες της τις παραλλαγές θα αποτελεί διέξοδο σε μερίδες του πληθυσμού όσο η εναλλακτική θα είναι ένας δήθεν προοδευτικός, μετριοπαθής φιλελευθερισμός που είτε θα εξισώνει επίσης ανιστόρητα τον αντι-ιμπεριαλισμό με τον εθνικισμό, ή που θα υιοθετεί το (νεο)φιλελευθερισμό κάτω από δήθεν αριστερές ταμπέλες, όπως έκανε για χρόνια η ολλανδική και όχι μόνο δήθεν σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική αριστερά.

 

*Επιστημονικός Διευθυντής Ινστιτούτου Ερευνών «Προμηθέας»

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy