Έκθεση Ελεγκτικής Υπ. για ΥΠΟΙΚ: Χορηγίες «κατά χάριν», αγορές σε ασύμφορες τιμές και παραβιάσεις νομοθεσιών

Την έκθεση που αφορά τον έλεγχο του Υπουργείου Οικονομικών έδωσε στη δημοσιότητα η Ελεγκτική Υπηρεσία.

Αναλυτικά τα κύρια ευρήματα της έκθεσης:

Διοίκηση

•  Διαπιστώσαμε ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο και παραχωρήθηκαν από το ΥΟ χορηγίες, που είχαν χαρακτηριστεί ως «κατά χάριν», των οποίων ο σκοπός προσκρούει στις διατάξεις του περί της Λογιστικής και Δημοσιονομικής Διαχείρισης και του Χρηματοοικονομικού Ελέγχου της Δημοκρατίας Νόμου (Ν.38(Ι)/2014), σύμφωνα με τον οποίο, «κατά χάριν» δωρεές δύνανται να παραχωρούνται μόνο όπου δεν βρίσκεται σε ισχύ οποιαδήποτε νομοθεσία που να διέπει το θέμα και η κάθε περίπτωση, λόγω των δικών της περιστατικών, κρίνεται ως επιβάλλουσα ηθική υποχρέωση της Δημοκρατίας να καταβάλει τέτοια δωρεά.

Συστήσαμε όπως το ΥΟ, ως το αρμόδιο Υπουργείο, μην προωθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο αιτήματα για έγκριση παροχής χορηγιών ως «κατά χάριν», όταν αυτές δεν συνάδουν με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο και ενδέχεται να μην είναι σύννομες.

• Διαπιστώσαμε αδυναμίες στην τήρηση των όρων της συμφωνίας άδειας χρήσης καταστήματος, μεταξύ ΥΟ και Τραπεζικού Ιδρύματος, ως προς την είσπραξη του δικαιώματος χρήσης και την τιμολόγηση για κοινόχρηστα έξοδα.

Εισηγηθήκαμε την τήρηση των προνοιών της συμφωνίας. 

• Διαπιστώσαμε αδυναμίες στην τήρηση των όρων του διαγωνισμού για τη διαχείριση της καφετέριας του ΥΟ, ως προς την ανανέωση της σύμβασης και την Εγγύηση Πληρωμής του Δικαιώματος Εκμετάλλευσης.

Εισηγηθήκαμε την εφαρμογή των όρων του διαγωνισμού. 

• Το ΥΟ ενοικιάζει, από ιδιωτική εταιρεία, αποθήκες εντός της Κυβερνητικής Βιομηχανικής Περιοχής Λεμεσού, για τις ανάγκες των Υπηρεσιών Κρατικών Αγορών και Προμηθειών (ΥΚΑΠ), οι οποίες κατασκευάστηκαν σε κυβερνητική γη που το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) εκμίσθωσε στην ιδιωτική εταιρεία για συγκεκριμένους σκοπούς, έναντι ενοικίου. Διαπιστώσαμε ότι το ενοίκιο που καταβάλλει το Κράτος είναι πολλαπλάσιο του ενοικίου που καταβάλλει η ιδιωτική εταιρεία προς το Κράτος.

Επίσης, η εταιρεία δεν έχει εξασφαλίσει όλες τις κατά Νόμο απαιτούμενες άδειες και πιστοποιητικά για τα εν λόγω υποστατικά. Η εταιρεία αιτήθηκε επιστροφή μέρους του ενοικιαζόμενου χώρου και το ΥΟ συναίνεσε, με μείωση του ενοικίου, η οποία, ωστόσο, ποσοστιαία, είναι μικρότερη της μείωσης του εμβαδού του ενοικιαζόμενου χώρου.

Πέραν των άλλων θεμάτων που προκύπτουν και τα οποία έχουμε περιλάβει σε άλλες εκθέσεις μας, συστήσαμε όπως το ΥΟ μην ενοικιάζει υποστατικά, τα οποία κατασκευάστηκαν από ιδιώτες σε κυβερνητική γη που τους έχει εκμισθωθεί για συγκεκριμένους σκοπούς, έναντι ενοικίου χαμηλότερου από το αγοραίο, ώστε να μην επιτρέπεται η κακοδιαχείριση της δημόσιας περιουσίας και η κερδοσκοπία ιδιωτικών συμφερόντων, εις βάρος του δημοσίου.

Εισηγηθήκαμε, επίσης, να επιλέγονται εξ αρχής μόνο αδειούχα υποστατικά για τις ανάγκες στέγασης Κρατικών Υπηρεσιών και να εντατικοποιηθούν οι ενέργειες για εξεύρεση νέου χώρου στέγασης των αποθηκών των ΥΚΑΠ.

• Η θέσπιση της αναγκαίας νομοθεσίας, για τους όρους οργάνωσης, λειτουργίας, διεξαγωγής και διαχείρισης των παιγνιδιών που διεξάγονται από τον ΟΠΑΠ ΑΕ στην Κύπρο, καθυστέρησε, αφού ο περί Ορισμένων Τυχερών Παιγνιδιών Νόμος ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2018. Έκτοτε, δρομολογήθηκαν οι διαδικασίες για την επιλογή του κατάλληλου παρόχου, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου, οι οποίες όμως παρουσιάζουν μεγάλη καθυστέρηση, με αποτέλεσμα να μην έχει συναφθεί ακόμα σχετική σύμβαση και η απώλεια σημαντικών εσόδων για το Κράτος, την οποία υποδείξαμε από το 2014, να συνεχίζεται.

Ζητήσαμε ενημέρωση για τους λόγους της τόσο μεγάλης καθυστέρησης στην ολοκλήρωση των διαδικασιών, ποιες διαδικασίες εκκρεμούν ακόμα και πότε αναμένεται να ολοκληρωθούν.

• Από τον έλεγχο που διεξήγαγε η Υπηρεσία μας, για την αγορά του κτηρίου Nicosia City Center (NCC), διαπιστώσαμε ότι το ΥΟ προχώρησε στη διαδικασία αγοράς του κτηρίου χωρίς να υπάρχουν διαθέσιμες πιστώσεις στον Κρατικό Προϋπολογισμό και χωρίς να υπάρχει επίσης σχετική πρόνοια για την αγορά του. Δεν τηρήθηκαν δηλαδή οι πρόνοιες του περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμου, που προβλέπει ότι κανένα Δημόσιο Επενδυτικό Έργο δεν μπορεί να προωθηθεί αν δεν ακολουθηθεί η διαδικασία που προβλέπεται στο Μέρος ΧΙ (Επιλογή και εφαρμογή των Δημόσιων Επενδυτικών Έργων) του Νόμου.

Το κτήριο θα ολοκληρωθεί μετά από τροποποίηση του αρχικού σχεδιασμού του, ώστε να ικανοποιεί τις κτηριολογικές απαιτήσεις του Κράτους, κάτι που επιβάλλει υπαγωγή της αγοράς του κτηρίου στη νομοθεσία των δημοσίων συμβάσεων και θα παραδοθεί, ως φαίνεται, για χρήση χωρίς να έχει εξασφαλιστεί πιστοποιητικό τελικής έγκρισης, πράξη ποινικά κολάσιμη.

Η αγορά του κτηρίου έγινε, κατά την άποψή μας, σε ασύμφορη, για το δημόσιο, τιμή, ενώ ανεγείρεται σε γη που θα εξακολουθήσει να ανήκει σε τρίτο πρόσωπο, στο οποίο θα καταβληθούν ενοίκια που υπερβαίνουν σε τιμή την εύλογη αξία της μίσθωσης, χωρίς στην ουσία το ακίνητο να περιέλθει στην κυριότητα του Κράτους.

Συστήσαμε όπως το ΥΟ εξετάζει διεξοδικά όλες τις προσφερόμενες επιλογές για κάλυψη των στεγαστικών αναγκών του δημοσίου, ώστε το Κράτος να επωμίζεται το μικρότερο δυνατό κόστος, διασφαλίζοντας το δημόσιο συμφέρον.

• Κατά τον έλεγχο για την ανάθεση της σύμβασης για την παροχή Συμβουλευτικών Υπηρεσιών από τον Νομικό Οίκο Freshfields Bruckhaus Deringer, σε σχέση με την πώληση της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας (ΣΚΤ) στην Ελληνική Τράπεζα, διαπιστώσαμε ότι το ΥΟ προχώρησε, κατά παράβαση, τόσο των προνοιών της σχετικής νομοθεσίας και των εγκυκλίων του Υπουργικού Συμβουλίου και του Γενικού Εισαγγελέα, όσο και των αρχών της χρηστής διοίκησης, της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της καλύτερης διαχείρισης των πόρων του δημοσίου, στην απευθείας ανάθεση της σύμβασης, χωρίς τη διεξαγωγή οποιασδήποτε ανταγωνιστικής διαδικασίας, στους Συμβούλους που ήδη παρείχαν χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στη ΣΚΤ, αποκλείοντας από τη διαδικασία άλλους τυχόν ενδιαφερόμενους Νομικούς Οίκους.

Ο Γενικός Εισαγγελέας αποφάνθηκε πως, παρόλο ότι η εν λόγω απόφαση του ΥΟ συνιστά μια συνταγματική εκτροπή, καθώς θα μπορούσε να ακολουθήσει μια σύντομη διαδικασία διαπραγμάτευσης με μικρό αριθμό κατάλληλων Νομικών Οίκων, δεν μπορούν να στοιχειοθετηθούν οποιαδήποτε ποινικά ή αστικά αδικήματα λόγω κατάχρησης εξουσίας.

Συστήσαμε όπως, στις περιπτώσεις που απαιτείται η λήψη επειγουσών υπηρεσιών από ιδιώτες, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει το χρονικό όριο να προκηρυχθεί ανοικτός διαγωνισμός, ζητούνται προσφορές από περιορισμένο αριθμό προεπιλεγέντων οικονομικών φορέων, νοουμένου όμως ότι οι κατεπείγουσες ανάγκες δεν απορρέουν από ευθύνη του Υπουργείου.

Επίσης, συστήσαμε όπως, στις περιπτώσεις αγοράς νομικών υπηρεσιών από το Υπουργείο, εξασφαλίζεται προηγουμένως η έγκριση του Γενικού Εισαγγελέα και, στη συνέχεια, να ζητούνται ανάλογα και οι θέσεις του Γενικού Λογιστηρίου.

• Το ΥΟ δεν πρόβηκε σε ορθό χειρισμό του θέματος της μεταστέγασης του Γραφείου της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα τόσο στην περίπτωση του κτηρίου της πρώην Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας, όσο και του κτηρίου της Επιτροπής Σιτηρών, αφού δεν λήφθηκε υπόψη η καταλληλότητα των συγκεκριμένων κτηρίων, αναφορικά με το απαιτούμενο εμβαδόν των γραφειακών χώρων, σε σύγκριση με τον αριθμό του προσωπικού που θα στεγαστεί, καθώς και το ύψος του μηνιαίου ενοικίου.

Συστήσαμε όπως το ΥΟ ακολουθεί όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες διαχείρισης θεμάτων που αφορούν στην ενοικίαση κτηρίων για κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των Υπουργείων/Τμημάτων /Υπηρεσιών, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση των αρχών της χρηστής διοίκησης, της διαφάνειας, της μη διάκρισης και της ίσης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων, για διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού (ΤΔΔΠ).

Από τον έλεγχο της διαδικασίας επιλογής συνεργατών–εκπαιδευτών της Κυπριακής Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης (ΚΑΔΔ), παρατηρήσαμε τα ακόλουθα:

• Δεν υπάρχει γραπτή εγκεκριμένη διαδικασία για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων στην εκπαίδευση και τον σχεδιασμό του ετήσιου προγράμματος εκπαίδευσης.
• Δεν υπάρχουν κατευθυντήριες γραμμές και κριτήρια για την επιλογή των συνεργατών– εκπαιδευτών.
• Δεν έχει καταρτιστεί μητρώο συνεργατών –εκπαιδευτών.
• Δεν έχει καθοριστεί επίσημα ετήσιο ανώτατο όριο των αμοιβών ανά εκπαιδευτή και δεν υπογράφεται, σε όλες τις περιπτώσεις, συμφωνία με τον εκπαιδευτή.

Εισηγηθήκαμε όπως καθοριστεί επίσημη γραπτή διαδικασία για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων εκπαίδευσης, θεσμοθετηθεί η διαδικασία για επιλογή των συνεργατώνεκπαιδευτών και δημιουργηθεί μητρώο συνεργατών-εκπαιδευτικών.

Επίσης, εισηγηθήκαμε όπως καθοριστεί επίσημα το ετήσιο ανώτατο όριο των αμοιβών των συνεργατών-εκπαιδευτών.

• Από τη διερεύνηση καταγγελίας που υποβλήθηκε στην Υπηρεσία μας και αφορούσε στον μη επαρκή έλεγχο για την τήρηση του θεσμοθετημένου ωραρίου από το προσωπικό της ΚΑΔΔ, διαπιστώσαμε αρκετές αδυναμίες, ως προς την τήρηση των προνοιών των Κανονισμών και εγκυκλίων του ΤΔΔΠ, που διέπουν την τήρηση του θεσμοθετημένου ωραρίου στη Δημόσια Υπηρεσία, από το προσωπικό της ΚΑΔΔ και ελλιπή έλεγχο.

Συστήσαμε όπως εφαρμόζονται πιστά οι πρόνοιες των Κανονισμών και εγκυκλίων του ΤΔΔΠ που διέπουν την τήρηση του θεσμοθετημένου ωραρίου στη Δημόσια Υπηρεσία.

• Από τη διερεύνηση καταγγελίας που υποβλήθηκε στην Υπηρεσία μας, σχετικά με την επιλογή συγκεκριμένης Βοηθού Γραμματειακού Λειτουργού, για μετάθεσή της στην Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα, διαπιστώσαμε κενά και αδυναμίες τόσο στις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, όσο και στην τεκμηρίωση και αιτιολόγηση των αποφάσεων που λήφθηκαν.

Συστήσαμε όπως οι διοικητικές πράξεις, οι οποίες εκδίδονται έπειτα από άσκηση διακριτικής εξουσίας, είναι επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένες και οι σχετικές διαδικασίες χαρακτηρίζονται από διαφάνεια και συμμόρφωση με τις Γενικές Αρχές του Διοικητικού Δικαίου.

Δείτε ολόκληρη την έκθεση εδώ: Έλεγχος Υπουργείου Οικονομικών