Έκθεση ΕΥ για πολιτογραφήσεις: Από «Νick» σε «Νιck» – Ονόματα σε ελεύθερη μετάφραση και αλλαγές ονομάτων επενδυτών

Στη δημοσιότητα έδωσε η Ελεγκτική Υπηρεσία την έκθεση της σε σχέση με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα και τις πολιτογραφήσεις 3500 χιλιάδων αλλοδαπών οι οποίοι έλαβαν διαβατήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η έκθεση 192 σελίδων που ολοκληρώθηκε τον περασμένο Ιούλιο, διεξήχθη μετά από το πέρας της έρευνας που διεξήγαγε η ερευνητική επιτροπή υπό τον Μύρωνα Νικολάτο, προκαλώντας πολιτική αναταραχή, αφού η Κυβέρνηση μετά από γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, δεν έδινε πρόσβαση στους φακέλους στην Ελεγκτική Υπηρεσία.

Με βάση τα ευρήματα της Έκθεσης, του Γενικού Ελεγκτή, από τις 3.517 περιπτώσεις προσώπων που πολιτογραφήθηκαν ως επενδυτές, υπήρξε πολύ μεγάλος αριθμός πολιτογραφήσεων που δεν πληρούσε τα εν ισχύι κριτήρια. Επιπλέον, 3.810 τουλάχιστον πρόσωπα πολιτογραφήθηκαν ως συγγενείς των επενδυτών χωρίς να υπάρχει σχετική εξουσιοδότηση στον σχετικό Νόμο (εξαιρούνται αυτοί που πολιτογραφήθηκαν μετά τις 18.8.2020, αλλά αυτό μόνο για όσες περιπτώσεις εφαρμόστηκε το νομικό πλαίσιο που ίσχυσε μετά την ημερομηνία αυτή, αφού το ΥΣ συνέχισε επί μακρόν να εφαρμόζει το προηγούμενο νομικό καθεστώς).

 

Ο παρών έλεγχος βασίστηκε στα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το ΥΠΕΣ, το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας, το ΤΚΧ, το μητρώο του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, το Τμήμα Φορολογίας και τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Στο ΥΠΕΣ δεν τηρείται επίσημο μητρώο πολιτογραφήσεων και όλες οι αιτήσεις διεκπεραιώνονταν μέσω των φακέλων του Υπουργείου. Αυτό που τηρείται από την αρμόδια Λειτουργό είναι αρχείο σε μορφή excel, το οποίο δεν συσχετίζεται, ούτε και διασυνδέεται με το επίσημο μητρώο του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης.

Ομοίως, στο ΤΚΧ, η καταχώριση των ιδιοκτητών γίνεται κατά κανόνα με αναφορά στον αριθμό δελτίου Κυπριακής ταυτότητας. Σε όσους δεν έχουν Κυπριακή ταυτότητα, η καταχώριση γίνεται με έναν διακριτικό αριθμό (στο εξής ονομαζόμενου «ψευδοταυτότητα»), που δίνει το ίδιο το ΤΚΧ. Η πρακτική αυτή ακολουθείτο και στις περιπτώσεις των αλλοδαπών που αποκτούσαν ακίνητη ιδιοκτησία, ως προϋπόθεση για την απόκτηση Κυπριακής υπηκοότητας (και άρα προτού αποκτήσουν Κυπριακή ταυτότητα). Μάλιστα, σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων, μπορούσε στο ίδιο φυσικό πρόσωπο να δοθούν, σε ξεχωριστές περιπτώσεις απόκτησης ακίνητης ιδιοκτησίας, περισσότερες της μίας ψευδοταυτότητες. Επίσης, πολλές φορές η καταχώριση του ιδιοκτήτη γινόταν χωρίς καταχώριση της ημερομηνίας γέννησης. Το όνομα των αλλοδαπών ιδιοκτητών καταχωρείτο με λατινικούς χαρακτήρες σε ελεύθερη απόδοση, αλλά πολλές φορές η καταχώριση γίνεται με χρήση του ελληνικού και αγγλικού πληκτρολογίου, με αποτέλεσμα να μην είναι καθόλου ευχερής η ηλεκτρονική αναζήτηση ενός ονόματος. Για παράδειγμα, στο όνομα NICK μπορεί να γραφτεί το ”NI” με τη χρήση ελληνικού πληκτρολογίου και το “CK” με τη χρήση αγγλικού πληκτρολογίου. Ως αποτέλεσμα, εάν γραφτεί στις αναζητήσεις η λέξη “NICK” με τη χρήση μόνο αγγλικού πληκτρολογίου, η εγγραφή στο ΤΚΧ δεν θα εντοπιστεί. Ο τρόπος καταχώρισης των ονομάτων επίσης δεν συσχετίζεται, ούτε και διασυνδέεται με το επίσημο μητρώο του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης.

 

 

 

Παρόμοιο πρόβλημα υφίσταται και ως προς το αρχείο που τηρεί, ανά Επαρχία, η Υπηρεσία ΦΠΑ του Τμήματος Φορολογίας. Το αρχείο είναι πρόχειρο, ελλιπές και μη αξιόπιστο, κυρίως όσον αφορά στα κτηματολογικά δεδομένα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και ως προς τα δηλωθέντα ποσά. Τα δεδομένα των διαφόρων Επαρχιών δεν είναι διασυνδεμένα μεταξύ τους.

Αναλυτικά από την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας: 

Από το ΥΠΕΣ μάς είχαν αρχικά δοθεί 3361 ονόματα προσώπων που έχουν λάβει υπηκοότητα. Προσπαθήσαμε, σε συνεργασία με το ΥΠΕΣ, να εντοπίσουμε για τα εν λόγω πρόσωπα την ημερομηνία γέννησής τους και αν έχουν προχωρήσει στην έκδοση δελτίου ταυτότητας, μέσω στοιχείων που λάβαμε από το σύστημα του Αρχείου Πληθυσμού (ΑΠ). Ζητήθηκε από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού να μας δοθούν και τυχόν προηγούμενα ονόματα των επενδυτών, εφόσον ορισμένοι είχαν αλλάξει το όνομά τους στο ΑΠ (μετονομασίες).

Εντοπίστηκαν 116 περιπτώσεις επενδυτών που είχαν αλλάξει το όνομά τους εκ των οποίων οι 10 είχαν αλλάξει δύο φορές το όνομά τους. Για το θέμα αυτό, ζητήσαμε τα σχόλια του ΥΠΕΣ ως προς τις δικλίδες που εφαρμόστηκαν για την αποτροπή φαινομένων απάτης από πρόσωπα που, με νέο διαβατήριο και νέο όνομα, θα μπορούσαν να αποφύγουν τον εντοπισμό τους σε περίπτωση κατάταξής τους σε καταλόγους απαγορευμένων προσώπων (stop list). Το ΥΠΕΣ δεν υπέβαλε οποιαδήποτε σχόλια.

Πέραν των εν λόγω προσώπων, έγινε προσπάθεια μέσα από το Αρχείο Πληθυσμού να εντοπιστούν οι σύζυγοι των εν λόγω προσώπων που έχουν εξασφαλίσει δελτίο ταυτότητας. Σημειώνουμε ότι ουσιαστικά ο μόνος τρόπος για να εντοπιστεί σύζυγος κάποιου στο σύστημα του Αρχείου Πληθυσμού, είναι να υπάρχει τέκνο με αριθμό ταυτότητας, το οποίο να συνδέει τους δύο συζύγους. Παρά τον εν λόγω περιορισμό εντοπίστηκαν 1.531 σύζυγοι επενδυτών.

Για τους 3.361 επενδυτές και τους συζύγους που εντοπίστηκαν, έγινε προσπάθεια να εντοπιστούν, από τα στοιχεία του ΤΚΧ τα οποία μεταφέρονται καθημερινά στο μηχανογραφικό σύστημα της Κυβερνητικής Αποθήκης Πληροφοριών (ΚΑΠ), τα αγοραπωλητήρια συμβόλαια ακινήτων (ΠΩΕ), οι μεταβιβάσεις που έγιναν από τα εν λόγω πρόσωπα είτε ατομικά, είτε μέσω εταιρειών στις οποίες συμμετείχαν ως μέτοχοι.

Για τους λόγους που εξηγούνται πιο κάτω, οι κατάλογοι ΠΩΕ και οι κατάλογοι μεταβιβάσεων δεν είναι αξιόπιστοι. Αυτό δημιουργεί αμφιβολία ως προς την πληρότητα (completeness) των προβληματικών περιπτώσεων που έχουμε εντοπίσει. Αυτό σημαίνει ότι ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλες προβληματικές περιπτώσεις που να μην τις έχουμε εντοπίσει. Τούτο δεν επηρεάζει την ορθότητα των ευρημάτων μας για όσες προβληματικές περιπτώσεις έχουμε εντοπίσει, αφού για αυτές τα ευρήματά μας είναι ουσιωδώς αξιόπιστα.

 Κατάλογος ΠΩΕ. (ΠΩΕ Αγοραπωλητήριο συμβόλαιο ακινήτων)

Έγινε εξαγωγή των ΠΩΕ με τη λεγόμενη ψευδοταυτότητα για την περίοδο από 1.1.2006 μέχρι 31.1.2022 (γενικά και όχι μόνο για πολιτογραφηθέντες μέσω του ΚΕΠ). Εξήχθησαν 108.412 εγγραφές. Στις 63.789 εγγραφές υπάρχει καταχωρισμένη ημερομηνία γέννησης, ενώ στις υπόλοιπες 44.623 ή σε ποσοστό 41,16%, δεν έχει καταχωριστεί ημερομηνία γέννησης. Το γεγονός αυτό καθιστά πολύ δύσκολο το έργο ταυτοποίησης προσώπων και συνεπώς μη αξιόπιστη τη βάση δεδομένων σχετικά με την προστασία του δικαιώματος περιουσίας και ως προς τον εντοπισμό της συνολικής περιουσίας που είναι εγγεγραμμένη στο όνομα ενός προσώπου.

Επιπλέον, σχετικά με το έργο ταυτοποίησης, ένας ακόμη προβληματικός παράγοντας είναι ο τρόπος καταχώρισης των ονομάτων εφόσον αυτά καταχωρούνταν κατά το δοκούν. Δηλαδή, για παράδειγμα ένα όνομα όπως «NICK» μπορεί να καταχωρείται αρχικά με ελληνικούς χαρακτήρες, μέχρι το γράμμα «C» και μετά με λατινικούς. Συγκεκριμένα ενώ στην πρώτη περίπτωση το όνομα NICK είναι γραμμένο όλο με λατινικούς χαρακτήρες, στη δεύτερη είναι γραμμένο με τον τρόπο που αναφέρθηκε πιο πάνω.

 

Ψευδοταυτότητα	Όνομα Αγοραστή	Αρ. Φακ. ΠΩΕ
90434353	ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ NICK	1|ΠΩΕ|2857|2011
90446024	ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΝΙCK	3|ΠΩΕ|153|2013

Είναι σημαντικό ότι στο ίδιο πρόσωπο έχουν δοθεί δύο διαφορετικοί αριθμοί ψευδοταυτότητας.

 

 

 

Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο διαφορετικός τρόπος γραφής ονομάτων στα ελληνικά που είναι συνήθως προϊόν ελεύθερης μετάφρασης.

Συνοπτικά, για τους επενδυτές που δεν έχουν εξασφαλίσει αριθμό ταυτότητας, παρατηρήσαμε ότι στα δεδομένα του ΤΚΧ για κάθε ΠΩΕ καταχωρείται ένας προσωρινός αριθμός (ψευδοταυτότητα) ο οποίος μπορεί να διαφέρει από εγγραφή σε εγγραφή για τον ίδιο αιτητή, το όνομά του και σε κάποιες εγγραφές και η ημερομηνία γέννησής του.

Το αποτέλεσμα των πιο πάνω είναι η πολύ δύσκολη και μη αξιόπιστη ταυτοποίηση της περιουσίας κάποιου προσώπου και αυτό ισχύει φυσικά και για τα πρόσωπα που πολιτογραφήθηκαν μέσω του ΚΕΠ.

Αντίστοιχη δυσκολία υπήρξε και στον εντοπισμό των επενδυτών ή/και των συζύγων τους στο σύστημα του Τμήματος Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη ως μέτοχοι εταιρειών, εφόσον και σε αυτό το σύστημα, είτε δεν υπάρχει ημερομηνία γέννησης είτε το όνομα είναι γραμμένο με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που είναι γραμμένο στο Αρχείο Πληθυσμού.

Τονίζουμε επίσης ότι τα ονόματα που μας δόθηκαν από το ΥΠΕΣ σε πολλές περιπτώσεις επενδυτών δεν ταιριάζουν επακριβώς με το όνομα στο Αρχείο Πληθυσμού.

 

 Σχετικά με τις μεταβιβάσεις περιουσίας έγινε εξαγωγή των πωλητήριων εγγράφων με ψευδοταυτότητα για την περίοδο από 1.1.2006 μέχρι 31.1.2022 (γενικά και όχι μόνο για πολιτογραφηθέντες μέσω του ΚΕΠ). Εξήχθησαν 65.683 εγγραφές. Στις

51.105 εγγραφές υπάρχει καταχωρισμένη ημερομηνία γέννησης ενώ στις υπόλοιπες 14.578 ή σε ποσοστό 22,19%, δεν έχει καταχωριστεί ημερομηνία γέννησης. Το γεγονός αυτό καθιστά ακόμη πιο δύσκολο το έργο της ταυτοποίησης προσώπων.

Το σύνολο της αποδεχθείσας αξίας όλων των εγγραφών ανέρχεται σε €12.968.448.814, ήτοι

€12,97 δις (ενώ το σύνολο της δηλωθείσας αξίας είναι €12.348.395.647 ήτοι €12,35 δις). Σύμφωνα με πληροφόρηση από το ΤΚΧ, όλες οι μεταβιβάσεις με ψευδοταυτότητα μέχρι τον Μάρτιο του 2022 ήταν περίπου €17 δις.

ε.   Παραδείγματα επιπλέον προβλημάτων ταυτοποίησης επενδυτών.

Στα ΠΩΕ εντοπίσαμε περιπτώσεις όπου για το ίδιο όνομα έχουμε τα ακόλουθα:

• διαφορετική ψευδοταυτότητα, ή/και
• διαφορετική ημερομηνία γέννησης ανεξαρτήτως ψευδοταυτότητας.

Για το (i) εντοπίσαμε πολλές περιπτώσεις, όπου για το ίδιο άτομο είχαμε αριθμό διαφορετικών ψευδοταυτοτήτων.

Για το (ii) εντοπίσαμε πολλές περιπτώσεις, όπου για το ίδιο άτομο είχαμε εγγραφές ΠΩΕ χωρίς ημερομηνία γέννησης, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εντοπιστούν με βεβαιότητα οι εγγραφές του εφόσον μπορεί να έχουμε συνωνυμίες.

Επιπλέον, εντοπίσαμε εγγραφές ΠΩΕ/μεταβιβάσεων, όπου η καταχώρηση της ημερομηνίας γέννησης του αιτητή είχε γίνει λανθασμένα.

 

Πιο κάτω παρατίθενται ορισμένα παραδείγματα (με αλλοίωση στοιχείων για σκοπούς προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα) για τα πιο πάνω.

 

Όνομα	Ψευδοταυτότητα	Ημερ. γέννησης	Έτος ΠΩΕ
ΧΧΧΧΧΧΧΧ OLGA	90435158	05/09/69	2012
ΧΧΧΧΧΧΧΧ OLGA	90435158	05/09/69	2017
ΧΧΧΧΧΧΧΧ OLGA	90474167	19/11/69	2017
ΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨ OLGA	90437465	2/10/68	2016
ΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨ OLGA	90426484

Η εγγραφή με έτος ΠΩΕ 2012 ακυρώθηκε στις 12/5/2015, πριν την πολιτογράφηση. Όμως η εγγραφή μπορεί να αφορά στη συνώνυμη της ΟΛΓΑ ΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨ (με άλλη ημερ. γέννησης (9/11/1982).