Έκθεση State Department για τα ανθρώπινα δικαιώματα

Με δύο χωριστές εκθέσεις, μία για την Κυπριακή Δημοκρατία και μία για την «διοικούμενη από τους Τουρκοκύπριους περιοχή», όπως αποκαλεί τα κατεχόμενα, περιγράφει, και φέτος, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κύπρο, στην έκθεσή του για τα ανθρώπινα δικαιώματα σ’ όλο τον κόσμο, που παρουσίασε το βράδυ της Τετάρτης, ο Υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι.

Η έκθεση χαρακτηρίζει την Κύπρο συνταγματική δημοκρατία και πολυκομματική προεδρική δημοκρατία. Το 2013, γράφει, οι εκλογείς εξέλεξαν τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, σε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Το 2011 οι ψηφοφόροι εξέλεξαν 56 αντιπροσώπους στη Βουλή των Αντιπροσώπων (που συνολικά έχει 80 έδρες), σε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Οι πολιτικές αρχές διατηρούν πραγματικό έλεγχο επί των δυνάμεων ασφαλείας, προστίθεται.

Τα σημαντικότερα προβλήματα που καταγράφηκαν τη χρονιά που πέρασε παρέμειναν, όπως αναφέρεται, “η εμπορία ανθρώπων για σεξουαλική εκμετάλλευση και εργασία, η κατάχρηση εξουσίας από την αστυνομία και η εξευτελιστική μεταχείριση ατόμων υπό κράτηση και αιτούντων άσυλο και η βία κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της συζυγικής βίας”.

Άλλα προβλήματα που καταγράφηκαν, με βάση την έκθεση, στη διάρκεια του έτους περιλαμβάνουν, τον υπερπληθυσμό των φυλακών, την έλλειψη διαχωρισμού των προφυλακισμένων από τους καταδικασμένους εγκληματίες, την παρατεταμένη κράτηση των αιτούντων άσυλο και των παράνομων μεταναστών, σε συνθήκες που μοιάζουν με αυτές της φυλακής, την απέλαση ατόμων, των οποίων η αίτηση ασύλου έχει απορριφθεί, πριν να έχουν την ευκαιρία να ασκήσουν έφεση επί της απόφασης.

Επίσης, την έλλειψη πλήρους πρόσβασης και διαχείρισης ορισμένων θρησκευτικών χώρων, την κυβερνητική διαφθορά, τα περιστατικά βίας κατά των παιδιών, περιπτώσεις διακρίσεων και βίας εναντίον μελών μειονοτικών, εθνοτικών και εθνικών ομάδων και κοινωνικές διακρίσεις εναντίον λεσβιών, γκέι, αμφισεξουαλικών, τρανσέξουαλ και διαφυλικών (LGBTI) ατόμων.

Στην έκθεση τονίζεται ότι η κυβέρνηση ερεύνησε και άσκησε δίωξη για υποθέσεις διαφθοράς και εναντίον αξιωματούχων που παρανόμησαν.

Οι εκθέσεις είναι 54 σελίδων, εκ των οποίων οι 31 για την Κυπριακή Δημοκρατία, και παραθέτουν λεπτομερώς περιστατικά για τα προβλήματα που περιγράφηκαν πιο πάνω και έλαβαν χώρα το 2015.

Χωριστό κεφάλαιο υπάρχει για τις προσπάθειες Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι μετά το 1974 δεν είχαν μόνιμη κατοικία στις υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης περιοχές, να επανακτήσουν τις περιουσίες τους. Η έκθεση αναφέρει ότι τη χρονιά που πέρασε 22 Τουρκοκύπριοι κατέθεσαν δικαστικές υποθέσεις, επιδιώκοντας να ανακτήσουν περιουσίες που βρίσκονται στην ελεγχόμενη από την κυβέρνηση περιοχή, συμπεριλαμβανομένων 17 που κατατέθηκαν στο Ανώτατο Δικαστήριο. Έξι εκ των υποθέσεων που παρουσιάστηκαν στο Ανώτατο απερρίφθησαν για τεχνικούς ή διαδικαστικούς λόγους και οι υπόλοιπες εκκρεμούν, αναφέρεται.

Στην έκθεση σημειώνεται ότι με νόμο του 2013 διώκεται η χρήση γεωγραφικών ονομάτων και τοπωνυμίων της χώρων, πλην αυτών που παρουσιάστηκαν από την κυβέρνηση στην 5η σύνοδο του ΟΗΕ το 1987. Ωστόσο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ παραλείπει να διευκρινίσει ότι η αλλαγή δια της βίας των τοπωνυμίων μιας χώρας (όπως στην περίπτωση της Κύπρου μετά την εισβολή) αποτελεί έγκλημα πολέμου βάσει διεθνών συνθηκών.

Στα θέματα αντιμετώπισης της διαφθοράς, η έκθεση γράφει ότι «κατά τη διάρκεια του έτους, η κυβέρνηση ξεκίνησε πολλές έρευνες εναντίον δημοσίων υπαλλήλων με την υποψία της διαφθοράς, και ο Πρόεδρος διακήρυξε δημοσίως μηδενική ανοχή στη διαφθορά. Τον Ιανουάριο, καταδικάστηκαν από το Ποινικό Δικαστήριο Λάρνακας πέντε άτομα για διάφορες κατηγορίες διαφθοράς και απάτης, σε μια υψηλού προφίλ διαπραγμάτευση ακίνητων περιουσιών αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ που αφορούσαν μέλη του διοικητικού συμβουλίου ενός ημικρατικού οργανισμού και υψηλόβαθμο κομματικό αξιωματούχο. Το δικαστήριο καταδίκασε τον πρώην Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (ΑΤΗΚ) σε οκτώ χρόνια φυλάκιση και ανώτερο διευθυντή της εταιρείας σε εννέα χρόνια, ενώ υπάλληλο του Κτηματολογίου σε 6,5 χρόνια φυλάκισης», προστίθεται.

Στα περιστατικά βίας κατά μειονοτήτων, παραθέτει το λιθοβολισμό αυτοκινήτων με τ/κ πινακίδες από νεαρούς, στις 16 Νοεμβρίου και την ανάρτηση πανό με σύνθημα «Πρόσφυγες να πάτε στα σπίτια σας», που αναφερόταν σε Σύρους και Παλαιστίνιους.

Κατεχόμενα
Στο τμήμα για «διοικούμενη από τους Τουρκοκύπριους περιοχή», το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αφού επαναλαμβάνει ότι ούτε οι ΗΠΑ ούτε καμία άλλη χώρα πλην της Τουρκίας αναγνωρίζουν το ψευδοκράτος, γράφει ότι «το 2015 ο Μουσταφά Ακιντζί εξελέγη `πρόεδρος` σε ελεύθερες δίκαιες εκλογές».

Σημειώνει ότι βάσει «του συντάγματος της `’ΤΔΒΚ’ οι τ/κ `δυνάμεις ασφαλείας` τίθενται υπό την επιχειρησιακή διοίκηση του τουρκικού στρατού».

Στα πιο σημαντικά προβλήματα που αναφέρθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους περιλαμβάνονται, σύμφωνα με την έκθεση η εμπορία ανθρώπων, οι κοινωνικές διακρίσεις εναντίον των λεσβιών, γκέι, αμφισεξουαλικών, τρανσέξουαλ και διαφυλικών (LGBTI) ατόμων, και η απουσία ενός συστήματος για χειρισμό των αιτήσεων ασύλου ή την προστασία των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο.

Διπλωματική πηγή ανέφερε στο ΚΥΠΕ ότι και μετά την περσινή έκθεση, τέθηκε το ερώτημα στους Αμερικανούς πώς είναι δυνατόν να ζητούν από μία παράνομη οντότητα να παρέχει άσυλο. Πάντως προστέθηκε στην έκθεση ότι τις αιτήσεις ασύλου διαχειρίζεται «απουσία νόμου» η Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών.

`Αλλα προβλήματα που καταγράφονται αφορούν κακομεταχείριση κρατουμένων, υπερπληθυσμό στις φυλακές, και περιορισμό στη χρήση ορισμένων τόπων λατρείας, συμπεριλαμβανομένων και περιοχών που υπέστησαν βανδαλισμό στα πρόθυρα της κατάρρευσης ή που η χρήση τους τροποποιήθηκε, όπως αναφέρεται.

Η έκθεση σημειώνει ακόμη πως οι “αρχές” έκαναν βήματα για να ερευνηθούν “αξιωματούχοι” της “αστυνομίας”, ύστερα από ισχυρισμούς του Τύπου για κατάχρηση εξουσίας και πρακτικές διαφθοράς.

«Υπάρχουν όμως πειστήρια ότι ορισμένες φορές υπάρχει ατιμωρησία για `αξιωματούχους` που εμπλέκονται σε πρακτικές διαφθοράς», αναφέρεται.

Ειδικό κεφάλαιο υπάρχει για τις συνθήκες διαβίωσης των 335 Ελληνοκυπρίων και 93 Μαρωνιτών εγκλωβισμένων, τους οποίους βάσει της συμφωνίας της 3ης Βιέννης επισκέπτεται η ΟΥΝΦΙΚΥΠ δύο φορές το μήνα.

«Αν και η συμφωνία της 3ης Βιέννης προνοεί ιατρική περίθαλψη από γιατρό από την ελληνοκυπριακή κοινότητα, οι `αρχές` επιτρέπουν τη σχετική φροντίδα μόνο από εγγεγραμμένους Τουρκοκύπριους ιατρούς», αναφέρεται

Γράφει επίσης πως εγκλωβισμένοι μεταβαίνουν στις περιοχές υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης για την ιατρική τους φροντίδα.
«Ελληνοκύπριοι και Μαρωνίτες ήταν σε θέση να πάρουν στην κατοχή τους κάποιες από τις ιδιοκτησίες τους, αλλά δεν ήταν σε θέση να αφήσουν τις περιουσίες τους σε κληρονόμους που κατοικούν στην υπό κυβερνητικό έλεγχο περιοχή», γράφει η έκθεση.
Καταγράφονται επίσης περιστατικά κοινωνικών και εργασιακών διακρίσεων σε βάρος μελών της μικρής κουρδικής μειονότητας, που κατοικούν στα κατεχόμενα μετά το 1980, καθώς και καταγγελίες για αστυνομική παρακολούθηση δραστηριοτήτων τους.

Των δύο χωριστών εκθέσεων προηγείται μία σύντομη εισαγωγή, που αναφέρει ότι «από το 1974 το νότιο τμήμα της Κύπρου βρίσκεται υπό τον έλεγχο της κυβερνήσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ το βόρειο τμήμα διοικείται από Τουρκοκυπρίους, της αυτοανακηρυχθείσας το 1983 `Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου`”, και σημειώνεται πως “οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν την `ΤΔΒΚ`, ούτε οποιαδήποτε άλλη χώρα πλην της Τουρκίας. Σημαντικός αριθμός τουρκικών στρατευμάτων παρέμειναν στο νησί. Μία ουδέτερη ζώνη ή `πράσινη γραμμή`, ελεγχόμενη από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ χωρίζει τα δύο τμήματα», αναφέρεται.

ΚΥΠΕ