ELAτε να πούμε αλήθειες

ELAτε να εξετάσουμε τις ευθύνες. Ο διατραπεζικός δανεισμός της Μαρφίν Λαϊκής ήταν €10.5 δισεκατομμύρια από το 2009

Της Ειρήνης Χαραλαμπίδου*

Παρουσιάζω μια ανάλυση που κατά την ταπεινή μου άποψη αποδεικνύει ότι  η σπορά της θύελλας και της καταστροφής της Λαϊκής και του τόπου μας έγιναν πολύ νωρίτερα, στα έτη 2008-2011 όταν ο διατραπεζικός δανεισμός, περιλαμβανομένου και δανεισμού από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ανήλθε από τότε στα €10.5 δισεκατομμύρια, για να στηρίξει την υπέρμετρη επέκταση της Λαϊκής Τράπεζας στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια και όταν η Λαϊκή Τράπεζα απορροφούσε τη Μαρφίν Εγνατία Τράπεζα ΑΕ, μεταφέροντας όλο το βάρος και τη νομική ευθύνη για τέτοιο διατραπεζικό δανεισμό στην Κύπρο. Με αποτέλεσμα, όταν οι οικονομικές συνθήκες και η κακοδιαχείριση της Τράπεζας κυρίως στην Ελλάδα οδήγησαν σε σοβαρές οικονομικές ζημίες από τα ελληνικά ομόλογα και το δανειακό χαρτοφυλάκιο της Τράπεζας στην Ελλάδα, να υπάρξει σοβαρή απώλεια σε καταθέσεις, πρώτα στην Ελλάδα και μετά στην Κύπρο, με μόνη επιλογή το  ELA.    

Μεταξύ 2007 και 2011 το χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων της Μαρφίν Λαϊκής αυξήθηκε κατά €9.1δις ( δηλαδή κατά περίπου  50%) , φτάνοντας τα  €27.4 δις. Το αξιοσημείωτο όμως είναι ότι στην περίπτωση της Ελλάδας:

• Το χαρτοφυλάκιο δανείων περιλάμβανε όλα τα MIGοδάνεια και το υπόλοιπο προβληματικό χαρτοφυλάκιο που οδήγησαν σε τεράστιες προβλέψεις στην Τράπεζα χωρίς πηγές αποπληρωμής
• Τα δάνεια, από το 2009 υπερέβαιναν των καταθέσεων, φτάνοντας μάλιστα το 2011 – λόγω και της αβεβαιότητας που υπήρχε στην Ελλάδα και τη σοβαρή απώλεια καταθέσεων στην Ελλάδα – να αντιπροσωπεύουν (εξαιρουμένων των άλλων χωρών) στο τέλος του 2011 το 172% των καταθέσεων. Σημειώνεται η σοβαρή μείωση καταθέσεων στην Ελλάδα κατά το 2011, κατά περίπου €4 δισεκατομμύρια. 

Με αυτά τα δεδομένα, καθώς και λόγω της αγοράς ελληνικών ομολόγων για να καλυφθούν πρόσκαιρα οι χαμηλότερες οικονομικές αποδόσεις, που γενικά κατέγραφε η Τράπεζα,  η Μαρφίν Λαϊκή Τράπεζα και κυρίως η Μαρφίν Εγνατία ΑΕ, δεν είχαν άλλες επιλογές παρά να αυξάνουν συνεχώς την εξάρτησή τους από διατραπεζικό δανεισμό, κυρίως από εργαλεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπως καλυμμένα ομόλογα, τιτλοποίηση απαιτήσεων κλπ.

Σημειώνω τα εξής:

1. Μέχρι και το Σεπτέμβριο 2012, όπου υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, ο συνολικός διατραπεζικός δανεισμός, περιλαμβανομένου και του ELA – ανέρχεται στα περίπου ίδια επίπεδα όπως με το 2009. Αυτό που αλλάζει, είναι η μορφή χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αφού η ΕΚΤ περιόρισε την αξία εξασφαλίσεων σε υφιστάμενα χρηματοδοτικά προγράμματα (όπως προγράμματα χρηματοδότησης καλυμμένων ομολογιών), αναγκάζοντας έτσι την Τράπεζα να  ζητήσει ELA για να καλύψει τη διαφορετική προσέγγιση της ΕΚΤ σε τέτοια χρηματοδοτικά προγράμματα καθώς και την αυξανόμενη απώλεια καταθέσεων.

2. Η ραγδαία επέκταση του Ισολογισμού της Μαρφίν Λαϊκής οφείλεται κυρίως στην σημαντική αύξηση του χαρτοφυλακίου δανείων, όπως παρουσιάζεται πιο πάνω καθώς και σε αγορές χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, κυρίως ελληνικών ομολόγων, με σκοπό, και αγνοώντας την υπέρμετρη συσσώρευση κινδύνου σε μια μόνο τάξη επένδυσης, την πρόσκαιρη εγγραφή κερδών για αναστροφή της συνεχούς πτωτικής, από το 2007, πορείας των οικονομικών αποτελεσμάτων της Μαρφίν Λαϊκής.

ELAτε να δούμε την αλήθεια. 

1. Γιατί, κ Ορφανίδη ενέκρινες τη διασυνοριακή συγχώνευση;  

Η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου και ο κ. Ορφανίδης γνώριζαν από το 2009 την προβληματική κατάσταση της Μαρφίν Εγνατία ΑΕ και ιδιαίτερα το προβληματικό της χαρτοφυλάκιο. Αγνόησαν ουσιαστικά τις Εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, οι οποίες κατέγραφαν αναλυτικά την κατάσταση και τις τραπεζικές πρακτικές και τους κινδύνους από αυτές για τη Μαρφίν. 

Παρόλα αυτά, επέλεξε να εγκρίνει τη διασυνοριακή συγχώνευση μέσω απορρόφησης της Μαρφίν Εγνατία Τράπεζα ΑΕ, φορτώνοντας τεράστια βάρη στην Κύπρο, περιλαμβανομένων  της ευθύνης προστασίας των καταθετών Ελλάδας αλλά εξίσου – και πολύ σημαντικά – την ευθύνη παροχής ρευστότητας για την προβληματική κατάσταση της Μαρφίν Εγνατία στην Ελλάδα. Εκεί δηλαδή, που η Μαρφίν Εγνατία ΑΕ θα είχε το δικό της ΕLΑ , αυτό το μετέφερε στους ώμους της Κύπρου.

Μέσω της έγκρισης της διασυνοριακής συγχώνευσης, για την οποία επιμένω είχε πλήρη ευθύνη η τότε Διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας, ως και η σχετική επιστολή μου ημερομηνίας 7 Σεπτεμβρίου 2013, στην οποία καταγράφω τις σχετικές νομοθεσίες, που αφορούν στην εγκατάσταση και τερματισμό εργασιών υποκαταστημάτων, στην ιδιοκτησία και  διαχείριση  τραπεζών – συγχώνευση.

Ο κ. Ορφανίδης αγνόησε την φθίνουσα πορεία της Μαρφίν Εγνατία Τράπεζας στην Ελλάδα, και μετέφερε στην Κύπρο την ευθύνη παροχής ρευστότητας (και προστασίας των Ελλαδιτών καταθετών), για μια Τράπεζα, όπου ο Δείκτης Δάνεια προς Καταθέσεις (στην Ελλάδα) ήταν στο τέλος του 2010 στο 120% και το 2011 ανήλθε στο 172%.

• Ο κ Ορφανίδης μετέφερε τη νομική ευθύνη για τη ρευστότητα, που παρείχε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην Μαρφίν Εγνατία Τράπεζα από την Ελλάδα στην Κύπρο. Στη Σημείωση 31 των Οικονομικών Καταστάσεων της Μαρφίν Λαϊκής για το έτος 2011 αναφέρεται το εξής :

«Μετά τη διασυνοριακή συγχώνευση, οι καλυμμένες ομολογίες της Μαρφίν Εγνατία Τράπεζας ΑΕ θεωρούνται ότι έχουν εκδοθεί από τη Λαϊκή στην Κύπρο». 

Πρακτικά, αυτό σήμαινε ότι από το Μάρτιο του 2011, το νομικό βάρος έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε σχέση με τη ρευστότητα που παρείχε μέχρι τότε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη Μαρφίν Εγνατία ΑΕ μέσω προγραμμάτων για καλυμμένες ομολογίες και τιτλοποιήσεις απαιτήσεων, μεταφέρθηκε σε μια νύκτα στην Κύπρο, όπως φαίνεται και στο πιο κάτω Πίνακα όπου το 2011 μειώθηκε ο διατραπεζικός δανεισμός στην Ελλάδα κατά €3.7 δισεκατομμύρια και αυξήθηκε στην Κύπρο σχεδόν ισόποσα (και που πλέον στο τέλος του 2011 είχε διαμορφωθεί σε ELA λόγω και απώλειας καταθέσεων).

2. Πότε κατέστη η Μαρφίν Λαϊκή αφερέγγυα; 

3. Στις 29 Φεβρουαρίου 2012 η Μαρφίν Λαϊκή ανακοίνωσε τα προκαταρκτικά αποτελέσματα 2011, με ζημιές €3.6 δισεκατομμυρίων και Ίδια Κεφάλαια μόλις €600 εκατομμύρια.

• χωρίς να είναι σε θέση να ανακοινώσει το Δείκτη Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων, λέγοντας μόνο,  ότι προβαίνει σε ενέργειες για να πετύχει το Δείκτη Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων που θέτει η Κεντρική Τράπεζα,

• χωρίς να έχει συμφωνήσει με το Κυπριακό Κράτος την οποιαδήποτε συγκεκριμένη οικονομική στήριξη, τουναντίον οι μόνες αναφορές ήταν «περί ενδιαφέροντος από αξιόπιστους στρατηγικούς επενδυτές», δήλωση η οποία όλοι πλέον γνωρίζουμε, ότι δεν είχε οποιαδήποτε αξιοπιστία και η οποία δεν στήριζε με συγκεκριμένο τρόπο την φερεγγυότητα της Τράπεζας,

• χωρίς, κατά παράβαση του Άρθρου 169 του περί Εταιρειών Νόμου, να προβαίνει σε σύγκληση Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης για συνέχιση των εργασιών της  αφού είχε απωλέσει  πέραν του 50% του κεφαλαίου της, 

• και με τον ELA να ανέρχεται την ημέρα αυτή στα €5.2 δισεκατομμύρια.

Άρα, εάν θέλουμε να συζητούμε ως προς το ποιός παρείχε ρευστότητα στην Μαρφίν Λαϊκή, όταν ήταν αφερέγγυα, εάν θέλετε να πούμε  ποιός ήταν αυτός που έβαλε την Μαρφίν Λαϊκή στον αναπνευστήρα, αυτός δεν είναι άλλος από τον τέως  Διοικητή της Κεντρικής  κ. Αθανάσιο Ορφανίδη. Τουναντίον το Κυπριακό  Κράτος ενεργώντας με γνώμονα τη διάσταση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας στις 27 Απριλίου 2012 παρείχε δέσμευση στήριξης της φερεγγυότητας της Τράπεζας,  ούτως ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί ως δρώσα οικονομική μονάδα, ενώ στις 18 Μαΐου 2012 η Βουλή ενέκρινε την αναδοχή των δικαιωμάτων προτίμησης,  επαναφέροντας έτσι μέσω αυτών των ενεργειών και προθέσεων την φερεγγυότητα της Τράπεζας.

4. Αλήθεια, ακόμη λέμε πως δεν γνωρίζαμε για την προβληματική ρευστότητα στη Λαϊκή;  

Τότε με πιο σκεπτικό η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε τον Περί της Παραχώρησης Κυβερνητικών Εγγυήσεων για τη Σύναψη Δανείων ή / και Έκδοση Ομολόγων από Πιστωτικά Ιδρύματα Νόμο του 2012 στις 9 Νοεμβρίου 2012 και τον Τροποποιητικό αυτού  στις 23 Νοεμβρίου 2012; 

Δεν ψηφίστηκαν οι πιο πάνω Νόμοι, εκτάκτως, με το σκεπτικό να μπορεί η Λαϊκή Τράπεζα να εκδίδει ομόλογα εγγυημένα από το Κυπριακό Κράτος, και τα οποία στη συνέχεια να  χρησιμοποιούνται  ως εξασφάλιση για σκοπούς άντλησης ρευστότητας μέσω πράξεων αναχρηματοδότησης με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα; 

ELAτε να είμαστε ειλικρινείς με τι λέει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. 

Με πηχυαίους τίτλους, γίνεται αναφορά στο ότι η ΕΚΤ ανακοίνωσε, ότι ευθύνη για το ELA έχει η  Εθνική Κεντρική Τράπεζα σε κάθε μέλος της ευρωζώνης.  Πολύ σωστά. Δεν λέει πουθενά όμως ότι η παροχή ELA  γίνεται χωρίς παρακολούθηση από την ΕΚΤ, εξού και η ΕΚΤ σημειώνει τα εξής: 

«….However, Article 14.4 of the Statute of the European System of Central Banks and of the European Central Bank (Statute of the ESCB) assigns the Governing Council of the ECB responsibility for restricting ELA operations if it considers that these operations interfere with the objectives and tasks of the Eurosystem. Such decisions are taken by the Governing Council with a majority of two-thirds of the votes cast. To enable the Governing Council to adequately assess whether such interference is given, it has to be informed of such operations in a timely manner. A procedure to this end has been in place since 1999 – and it has been reviewed regularly since then. The key features of the current procedure are summarised below. As a rule, NCBs inform the ECB of the details of any ELA operation, at the latest, within two business days after the operation was carried out. The information needs to include, at least, the following elements:…»

Δηλαδή υπάρχει ίχνος σοβαρότητας στον ισχυρισμό, ότι η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου ξεγέλασε την ΕΚΤ σε σχέση με το ELA;   

Υπάρχει ίχνος σοβαρότητας στον ισχυρισμό  ότι η EKT και η ΤΡΟΪΚΑ δεν γνώριζαν από τη πρώτη στιγμή για το πώς είχε διαμορφωθεί το  ύψος του ELA;  – Όταν μάλιστα η ίδια η ΕΚΤ θέτει και χρηματοοικονομικά επίπεδα για ίδια εξέταση του ύψους του ELA σημειώνοντας ότι:  

In the event of the overall volume of the ELA operations envisaged for a given financial institution or group of financial institutions (on a consolidated basis and including its foreign branches) exceeding a threshold of €500 million, the NCB(s) involved must inform the ECB as early as possible prior to the extension of the intended assistance.

In the event of the overall volume of the ELA operations envisaged being expected to exceed a threshold of €2 billion, the Governing Council considers whether there is a risk that the ELA involved may interfere with the objectives and tasks of the Eurosystem.

ELAτε επιτέλους να σοβαρευτούμε ως προς το ποιοί έχουν πραγματικά ευθύνες για τη κατάντια του τραπεζικού μας συστήματος! 

*Βουλευτής ΑΚΕΛ