Ελεάνα Αλεξανδρου: Artist, Artist too: Ανοίγει την επικοινωνία μεταξύ δημιουργού και θεατή

Συνέντευξη στον Αντώνη Γεωργίου

Η Στέγη Χορού Λεμεσού διοργανώνει για 9η χρονιά το Open House Festival. Το φεστιβάλ το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 5-7 Οκτωβρίου θα φιλοξενήσει έργα σύγχρονου χορού και περφόρμανς από την εγχώρια και διεθνή σκηνή.

Στο πλαίσιο του φεστιβάλ η Ελεάνα Αλεξάνδρου παρουσιάζει το έργο Artist, Artist too.

Έξι άτομα τα οποία συνήθως παρακολουθούν παραστάσεις, δοκιμάζουν τους εαυτούς τους ως περφόρμερς στη σκηνή. «Είναι μια συνθήκη που στη διαδικασία της ανοίγει την επικοινωνία μεταξύ δημιουργού και θεατή με τον πιο ουσιαστικό τρόπο», μας αναφέρει η χορογράφος που θεωρεί ότι οι παραστατικές τέχνες είναι και «δημοκρατικές» και «ελιτίστικες» χωρίς αυτό να είναι σωστό ή λάθος. «Το σημαντικό είναι να εργάζομαι γενναιόδωρα και να έχω συγκεκριμένα ερωτήματα σε κάθε μου απόπειρα».

ΕΛΕΑΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 

• Artist, Artist too: Ανοίγει την επικοινωνία μεταξύ δημιουργού και θεατή με τον πιο ουσιαστικό τρόπο
• Το σημαντικό είναι να εργάζομαι γενναιόδωρα και να έχω συγκεκριμένα ερωτήματα

Πώς θα περιέγραφες το Artist, Artist too;

Έξι άτομα τα οποία συνήθως παρακολουθούν παραστάσεις δοκιμάζουν τους εαυτούς τους ως περφόρμερς στη σκηνή. Είναι μια συνθήκη που στη διαδικασία της ανοίγει την επικοινωνία μεταξύ δημιουργού και θεατή με τον πιο ουσιαστικό τρόπο. Συνάμα προσφέρει απλόχερα είσοδο στους συμμετέχοντες σε πρακτικές του στούντιο και τρόπους δημιουργίας και προσέγγισης μιας δουλειάς. Η παράσταση είναι καθαρά αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας και επικοινωνίας· το θάρρος και η επιθυμία για την εμπειρία της σκηνής, αλλά και η πορεία από την ασφάλεια του στούντιο στην έκθεση.

Γιατί ασχολήθηκες με αυτό το θέμα;

Η Στέγη Σύγχρονου Χορού Λεμεσού, ως παραγωγός του Open House Festival, μου πρότεινε να φτιάξω μια παράσταση για άτομα τα οποία δεν έχουν επαγγελματική σχέση με το χορό ή το θέατρο. Για τη Στέγη έχει να κάνει με μια σειρά δράσεων προς την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ κοινού και παραστατικών τεχνών. Σ’ εμένα πρόσφερε το έδαφος να έχω μια άμεση επικοινωνία με άτομα που παρακολουθούν παραστάσεις. Μπήκα στη διαδικασία να βρω λεξιλόγιο, τρόπους και συνθήκες που να καταφέρνουν να εισαγάγουν τους συμμετέχοντες γρήγορα και άμεσα σε έναν άλλο τρόπο σκέψης και αναστοχασμού για τις παραστατικές τέχνες και συγκεκριμένα για τον τρόπο που δουλεύω εγώ. Μου δίνει την ευκαιρία να βρω νέα σημεία επικοινωνίας και αναφοράς.

Είναι «δημοκρατικές» σήμερα οι παραστατικές τέχνες, ανοιχτές σε οποιονδήποτε ή παραμένουν με κάποιον τρόπο «ελιτίστικες»;

Και τα δύο. Δεν θεωρώ ότι αν είσαι δημοκρατικός ή ελιτιστής είναι σωστό ή λάθος. Κάθε φεστιβάλ έχει τη δική του ατζέντα και το δικό του κοινό. Οι ανάλογοι καλλιτέχνες προγραμματίζονται στα ανάλογα φεστιβάλ. Για μένα το σημαντικό είναι να εργάζομαι γενναιόδωρα και να έχω συγκεκριμένα ερωτήματα σε κάθε μου απόπειρα. Αν είμαι ειλικρινής με τις ανάγκες μου και γενναιόδωρη στη διαδικασία μου τότε θεωρώ ότι έχω ήδη δημιουργήσει τις συνθήκες για επικοινωνία με τον θεατή. Επιπρόσθετα, έχω πάντα στο νου μου ότι ένα έργο έχει κατά κάποιον τρόπο πολλούς ιδιοκτήτες γιατί ο καθένας μας μπορεί να δει την ίδια παράσταση διαφορετικά. Πάντα υπάρχει και η πιθανότητα να μην υπάρξει καθόλου επικοινωνία. Αυτό το γεγονός από μόνο του, είτε μιλούμε για ελιτισμό είτε για συνειδητά δημοκρατικές συνθήκες, είναι δημοκρατικό.

Μου προσφέρει τεράστιο ενδιαφέρον η μετάβαση μεταξύ του «νιώθω εκτεθειμένος και κομπλάρω και του νιώθω εκτεθειμένος και εργάζομαι». Εγώ ως χορογράφος έχω την ευθύνη να στηρίξω, να σπρώξω και να στήσω κάτι μέσα στο οποίο οι ίδιοι οι συμμετέχοντες να βρίσκουν χώρο να «εργάζονται» και συνάμα να υπάρχει είσοδος για τον θεατή

Στην τέχνη σήμερα είναι απολύτως διακριτά τα όρια κοινού – περφόρμερ;

Πολλές φορές το ίδιο το θέατρο ως κατασκευή ορίζει τα όρια μεταξύ περφόρμερ και κοινού. Η απόσταση, το ύψος της σκηνής συμβάλλουν αρκετά. Πλέον θεωρώ ότι πολλοί δημιουργοί μέσα από τη δουλειά τους πραγματεύονται αυτά τα όρια σε οποιαδήποτε σκηνή ή συνθήκη. Με τον ίδιο τρόπο οι θεατές αλλάζουν, αποκτούν περισσότερη άποψη, ανεξαρτησία, ανάγκες για έκφραση ή και συμμετοχή. Η κουλτούρα του σήμερα μεταφέρεται και χρησιμοποιείται στις τέχνες προσφέροντας περισσότερους τρόπους θέασης, αλλά και ρόλων.

Μπορεί όμως ο καθένας μας να γίνει περφόρμερ; Είναι θέμα εξάσκησης δεξιοτήτων ή κάτι πιο εσωτερικό;

Κάποιες μέρες απαντώ αμέσως όχι, κάποιες μέρες απαντώ αμέσως ναι. Νομίζω εξαρτάται και από ποια πλευρά ονομάζουμε κάποιον περφόρμερ. Από την πλευρά του ίδιου του περφόρμερ ή πιθανού περφόρμερ χρειάζεται μια συνειδητοποίηση, μια πρακτική και σίγουρα μια εσωτερική διαδικασία και αφοσίωση σε μια απόφαση. Αλλά αν εγώ αποφασίσω να ανεβάσω στη σκηνή τον παππού μου και του ζητήσω να καθαρίζει παπουτσόσυκα και να μιλά για το σπίτι του, τότε και χωρίς καμιά διαδικασία από τον ίδιο, εκλαμβάνεται ως περφόρμερ γιατί είναι πάνω στη σκηνή και έχει μια δράση. Ο θεατής θα δει έναν ηλικιωμένο άνδρα μέσα σε ένα σύνολο και θα τον αντιληφθεί ως μέρος του.

Όσον αφορά την παράσταση Artist, Artist Too, οι συμμετέχουσες, πέραν των πληροφοριών, γνώσεων και εμπειριών που μαζεύουν, εξασκούν το ρόλο του περφόρμερ και «εργάζονται» με τουλάχιστον έναν κοινό σκοπό. Δέχονται διορθώσεις και εισηγήσεις ούτως ώστε να βγάλουμε μια παράσταση, μέρος ενός φεστιβάλ. Έχουν και αυτές και εγώ την ευθύνη της.

Πώς είναι οι πρόβες; Πόσο έτοιμες ήταν οι συμμετέχουσες να διαβούν στην απέναντι πλευρά;

Οι πρόβες είναι πολύχρωμες! Η ετοιμότητα και το θάρρος υπάρχουν. Υπάρχει και αβεβαιότητα και ευαισθησία έχοντας υπόψιν τους την ώρα της παράστασης. Υπάρχει και η σωματική κούραση. Δουλεύουμε με αυτά. Ο καθένας που συμμετέχει έχει μια δική του περιέργεια, ανάγκη, επιθυμία και αυτή είναι η προσωπική ώθηση. Μου προσφέρει τεράστιο ενδιαφέρον η μετάβαση μεταξύ του «νιώθω εκτεθειμένος και κομπλάρω και του νιώθω εκτεθειμένος και εργάζομαι». Εγώ ως χορογράφος έχω την ευθύνη να στηρίξω, να σπρώξω και να στήσω κάτι μέσα στο οποίο οι ίδιοι οι συμμετέχοντες να βρίσκουν χώρο να «εργάζονται» και συνάμα να υπάρχει είσοδος για τον θεατή.

Ποιος ο ρόλος του θεατή σε αυτό το έργο σου; Ο θεατής θα έρθει και θα παρακολουθήσει μια παράσταση από άτομα που δεν έχουν ξανακάνει αυτό το πράγμα πριν, άτομα που συνήθως κάθονται από την άλλη πλευρά. Αυτά τα άτομα θα έχουν την ώρα της παράστασης την ευθύνη της. Ο θεατής θα παρακολουθήσει την παράσταση αυτή όπως κάθε άλλη γνωρίζοντας αυτές τις πληροφορίες. Αυτό που θεωρώ ότι πιθανόν να συμβεί είναι να την παρακολουθήσει ως σύμμαχος. Ίσως υπάρχει περισσότερος χώρος για ενσυναίσθηση και λιγότερο βάρος από πιθανές προσδοκίες.

Χορογράφος: Ελεάνα Αλεξάνδρου Βοηθός Χορογράφος: Πέτρος Κονναρή, Μουσικός: Μαριάννα Μιχαήλ, Σχεδιασμός Φωτισμού: Αλεξάντερ Γιότοβιτς

Συμμετέχουν: Xρυσαυγή Δαμιανού, Τροόδια Χριστοφόρου, Αγγέλα Σταύρου, Δέσποινα Μιχαηλίδου, Φλόρα Μαυρομμάτη, Χριστίνα Παπακυριακού, Μαρία Schwarz Δημητρίου, Μικαέλλα Αλεξάνδρου

Κυριακή 7 Οκτωβρίου, 22:00 ΤΕΧΝΟΧΩΡΟΣ ΕΘΑΛ

Παραγωγή του 9ου Open House Festival της Στέγης Σύγχρονου Χορού Λεμεσού